သင့္ကေလး အသက္ ၁၀ႏွစ္မေရာက္ခင္သင္ၾကားေပးသင့္တဲ့ ေငြေၾကးအသိ ၁၀ခ်က္။

အျဖစ္ကဒီလိုပါ ဟိုတစ္ေန႔က ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ သံုးႏွစ္အရြယ္သားကို သူလိုခ်င္တဲ့အရုပ္ကုိမဝယ္ေပးႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းေျပာျပေတာ့ သားက ေဖေဖပိုက္ဆံအိတ္ထဲကေပးလိုက္လို႔ရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ပိုက္ဆံအိပ္ထဲမွာမရွိဘူးဆိုေတာ့ ေဖေဖဘဏ္ကိုသြားလိုက္ သူတို႔ထုပ္ေပးလိမ့္မယ္လိုထပ္ေျပာပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္သေဘာေပါက္လိုက္ပါတယ္ သားကိုေငြဘယ္ကရတယ္ဆိုတာကိုရွင္းျပဖို႔ အခ်ိန္တန္ေနၿပီဆိုတာကိုပါ။
တကယ္ေတာ့ ကေလးေတြ ေငြေၾကးနဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြရွိဖို႔ဆိုတာ မိဘကသင္ ေပးရမွာပါလို႔ Kids, Wealth, and Consequences ဆိုတဲ့စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့သူ Jayne Pearl ကဆိုပါတယ္။ New York Times ေရာင္းအားအေကာင္းဆံုးစာအုပ္ျဖစ္တဲ့ Get a Financial Life စာအုပ္ကိုေရးသားခဲ့တဲ့ Beth Kobliner ကဆိုတာကေတာ့ ကေလးအသက္၃ႏွစ္ေလာက္ကစၿပီး စုေဆာင္တယ္၊သံုးတယ္ဆိုတဲ့ေငြေၾကးနဲ႔ဆိုင္တဲ့သေဘာတရာေတြကိုစတင္ရင္ႏွီးေနပါၿပီတဲ့။ University of Cambridge ကျပဳလုပ္တဲ့စစ္တမ္းတစ္ခုအဆိုအရလည္း ေငြေၾကးနဲ႔ဆိုင္တဲ့အေလ့အက်င့္ေတြဟာ အသက္ရႏွစ္ ေလာက္ကစၿပီးျဖစ္ေပၚေစပါတယ္လိုဆိုပါတယ္။ အဲဒီ့အတြက္မိဘေတြအေနနဲ႔ ငယ္စဥ္ကတည္းကေငြေၾကးနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး သင္ၾကားေပးသင့္တဲ့အရာေတြကိုသင္ၾကားေပးျခင္းဟာသင့္ကေလးဘဝေရွ႕ေရးအတြက္အလြန္အက်ိဳးရွိေစပါတယ္။ မိဘဆိုတာလက္ဦးဆရာေတြပါ သင့္ကေလးရဲ႕ေငြေၾကးနဲ႔ဆိုင္တဲ့အျပဳအမူေကာင္းေတြကိုငယ္စဥ္ကတည္းက ေလ့က်င့္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးမယ္ဆို ေနာင္တစ္ေခတ္မွာသင့္ကေလးဟာ သတိရွိရွိသံုးစြဲတတ္တဲ့သူ၊ အေမွ်ာ္အျမင္ရွိရွိ ရင္ႏွီးျမဳပ္ႏွံတတ္သူ၊ စုေဆာင္တတ္သူ၊ ေဝမွ်တတ္သူေလးေတြအျဖစ္ေမြးထုတ္ေပးလို႔ရတယ္လို႔ Beth Kobliner ကေျပာပါတယ္။
ကဲဘယ္ကေနဘယ္လိုကိုယ့္ကေလးကိုစသင္ေပးရမွန္းမသိျဖစ္ေနသူေတြအတြက္ Jayne Pearl ကနည္းလမ္းေကာင္းေလးေတြကို ေဝမွ်ေပးထားပါတယ္။ ေအာက္မွာေဖာ္ျပမဲ့နည္းေတြကေတာ့ ကေလးငယ္ေတြအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးသင္ၾကားေပးရမဲ့ ေငြအေၾကာင္းသင္ခန္းစာေတြနဲ႔ သင္ကဘယ္လိုသင့္ကေလးကိုကူညီေပးႏိုင္မဲ့နည္းလမ္းေတြပါပဲ။
သင္ခန္းစာ - ၁။ ေငြဆိုတာ ပေဒသာပင္ကရတာမဟုတ္ပါ။
မိဘပိုက္ဆံအိတ္ထဲကထြက္လာတဲ့ေငြေတြ၊ ဘဏ္တို႔၊ ATMတို႔ကထြက္လာတဲ့ေငြေတြဟာ အကန္႔အသတ္ရွိတယ္ဆိုတာကို သင့္ကေလးကသိခ်င္မွသိပါလိမ့္မယ္။ ေငြဆိုတာအလကားမရဘူး၊ အလုပ္လုပ္မွရလာတာဆိုတာကိုရွင္းျပေပးပါ။ သင့္ကေလးကို ေငြေၾကးေပးတဲ့ ေနရာမွာ သူတို႔ရဲ႕အျပဳအမူေကာင္းေတြ၊တာဝန္ေက်ပြန္မႈေတြအေပၚကေနခံစားခြင့္ရတယ္ဆိုတာေလ့က်င့္ေပးပါ။
ဘဏ္ဆိုတာဟာ လည္းေငြကိုလံုၿခံဳစြာသိမ္းထားတဲ့ေနရာဆိုတာကိုရွင္းျပေပးပါ။ တစ္ေနေနရာကိုသြားတိုင္း သူတို႔ကိုအၿမဲတစ္ခုခု ဝယ္ေပးေနမွာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကိုေစာေစာစီးစီးရွင္းျပထားသင့္ပါတယ္။ မိဘကဘာေၾကာင့္ေစ်းဝယ္တဲ့ေနရာကိုေရာက္ေနရ တယ္၊ အခုဘာလာဝယ္တယ္ဆိုတာကို အတိအက်ေျပာျပရွင္းျပေပးပါ။ ဒါဆိုကေလးကလည္းအၿမဲတမ္း သူတို႔လိုခ်င္တာဝယ္လို႔ မရဘူးဆိုတာကိုသိလာပါလိမ့္မယ္။
သင္ခန္းစာ - ၂။ ခ်င့္ခ်ိန္တိုင္းဆမွ်တသံုးစြဲ။
သင့္ကေလးရဲ႕ ေငြအသံုးကိုစီမံတတ္ဖို႔အေကာင္းဆံုးနည္းက သူတို႔ကိုယ္တိုင္ေပးသံုးေစတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ကိုခြင့္ျပဳေပးထားတဲ့ေငြအတိုင္းအတာ (တနည္းအားျဖင့္မုန္႔ဖိုး) ကိုသူတို႔ကိုယ္တိုင္စီမံသံုးစြဲပါေစ။ အစပိုင္းမွာေတာ့ အရုပ္သစ္တစ္ခုကိုဝယ္လိုက္တဲ့အတြက္ သူတို႔တကယ္လိုခ်င္ေနတဲ့ အမွန္တကယ္လိုအပ္တဲ့အျခားတစ္ခုအတြက္ ေငြမေလာက္ေတာ့တာေတြျဖစ္လာမွာပါ။ သူတို႔ေလးေတြအတြက္ေငြဆုိတာအကန္႔အသတ္မဲ့ရေနတာမဟုတ္တဲ့ အတြက္ သူတို႔ေလးေတြကိုယ္တိုင္ဥာဏ္ရွိရွိဆံုျဖတ္ခ်က္ခ် လာတတ္ေစမွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာေကာင္းတဲ့သင္ခန္းစားေကာင္း တစ္ခုပါပဲ။ ဘယ္လိုသင္ခန္းစာလဲဆိုေတာ့အဆင္အျခင္မဲ့ အလြန္အကြ်ံသံုးစြဲျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ဆိုတာကို သူတို႔နားလည္လာေစပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံ အိမ္သံုးပစၥည္းေတြဝယ္တဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာသူတို႔ကိုအတူပါဝင္ေစၿပီး ဘာေၾကာင့္ဘယ္ေစ်းနဲ႔ပစၥည္းကိုဝယ္ရတယ္ဆိုတာကိုရွင္းျပေပးပါ။ လူႀကီးေတြဘာေၾကာင့္သတ္မွတ္ထားတဲ့ေငြနဲ႔ ေလာက္ေအာင္သံုးစြဲရသလဲဆိုတာကို သူတို႔နားလည္ႏိုင္ေလာက္တဲ့နည္းနဲ႔ရွႈင္းျပလို႔ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါသတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ေငြအတြင္းမွာဝင္ေအာင္ သစ္သီးဝယ္ခိုင္းတာမ်ိဳးေတြကိုျပဳလုပ္ခိုင္းလို႔ရပါတယ္။
သင္ခန္းစာ - ၃။ လက္ဖက္ေကာင္းစားလိုရင္ပေလာင္ေတာင္တက္ေႏွးရတယ္။
သင့္ကေလးကို ေလ့က်င့္ေပးသင္ၾကားေပးရမွာက အေၾကြးနဲ႔အရင္ဝယ္တဲ့အက်င့္မ်ိဳးမရွိေအာင္ပါ။ မိဘကိုယ္တိုင္ကလည္း အရင္ဝယ္ေပးထားမယ္ ေနာက္မွျဖည္းျဖည္းဖဲ့ဆပ္ဆိုတဲ့အေလ့အက်င့္မ်ိဳးကိုမျပဳလုပ္ပါနဲ႔။ ဒီလိုမျပဳလုပ္တာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ မလိုအပ္တာေတြအေပၚ စိတ္အလိုလိုက္သံုးစြဲၿပီး အေၾကြးႏြံနစ္ေနမဲ့ဒုကၡကေန ကင္းေဝးေစပါလိမ့္မယ္။ ေနရိပ္လိုေနပူကေစာင့္ဆုုိတဲ့ စကားအတိုင္းပဲ သင့္ကေလးကိုစိတ္ရွည္တတ္ျခင္းဟာ ရည္ရွည္မွာ ပိုမိုစိတ္ခ်မ္းသာေစတယ္ဆိုတာ ကိုသင္ေပးပါ။ တစ္ခုခုကိုလိုခ်င္တိုင္းစိတ္အလိုမလိုက္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိေအာင္ပ်ိဳးေထာင္သင္ၾကားေပးပါ။ ရုပ္ရွင္ရံုတုိ႔ ကစားကြင္းတို႔ ေစ်းဆိုင္ ဘယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္အလွည့္ေစာင့္ရတဲ့အေလ့အက်င့္ကိုရေအာင္ေလ့က်င့္ေပးပါ။
သင္ခန္းစာ - ၄။ ရရသံုးသံုးအေလ့အက်င့္ကိုမလုပ္ပါေစနဲ႔။
သင္ခန္းစာ၃နဲ႔၄က ဆက္စပ္မႈ႔ရွိပါတယ္။ စိတ္ရွိတိုင္း၊လက္ထဲေငြရွိတိုင္း၊ေတြ႔တိုင္းဝယ္တတ္ သံုးတတ္တဲ့အက်င့္ကို ထိန္းခ်ဳပ္တတ္ေအာင္သင္ေပးပါ။ သင္ကေရွ႕ေဆာင္နမူနာ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ျပပါ။ ေစ်းဝယ္မထြက္ခင္မွာ ဘယ္ေလာက္သံုးမယ္ဆို တာကိုသတ္မွတ္ပါ။ ဘာဝယ္မယ္ဆိုတာကို ေရးခ်ပါ၊ ဘယ္မွာသြားဝယ္မယ္ ပစၥည္းတစ္ခုစီအတြက္ ဘယ္ေလာက္အတြင္းမွာ သံုးမယ္ဆိုတာမ်ိုဳးကိုသတ္မွတ္ပါ။ တတ္ႏိုင္သမွ် ႀကိဳတင္ၿပီးေစ်းႏႈန္းစံုစမ္းတာတို႔ အသက္သာဆံုးျဖစ္မဲ့ေနရာကိုရွာတာတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ျပသင့္ပါတယ္။ ဒါဆိုသင့္ကေလးကလည္း ပစၥည္းမဝယ္ခင္ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္တတ္တဲ့အေလ့အက်င့္ကိုရလာပါတယ္။ ဒါအျပင္ သူတို႔ရတဲ့ေငြကို အၿမဲတမ္း ၃ပံုပံုတတ္ေအာင္သင္ေပးရမွာပါ။ ပထမအပံုက သံုးစြဲဖို႔ပါ။ ဒုတိယအပံုက စုေဆာင္းဖို႔ပါ။ တတိယအပံုကေဝမွ်ဖို႔အတြက္ပါ။
သင္ခန္းစား - ၅။ စုေဆာင္းတယ္ဆိုတဲ့အေလ့အက်င့္ေကာင္း။
သင့္ကေလးလိုခ်င္တဲ့အရုုပ္အတြက္ သူ႔မွာေငြအလံုအေလာက္မရွိဘူးဆိုပါဆုုိ႔၊ သူ႔ကိုျပည့္ေအာင္ေငြစုခိုင္းပါ။ ေငြျပည့္ၿပီဆိုရင္ သူ႔ကိုအရုပ္ဆုိင္ကုိေခၚသြားၿပီး ကိုယ္တိုင္ေငြေပးၿပီး ဝယ္ခိုင္းလိုက္ပါ။ သင့္ကေလးဘယ္ေတာ့မွ ဒီအေတြ႔အႀကံဳကိုေမ့ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တာရယ္ အဆံုးသတ္မွာရလိုက္တဲ့ၾကည္ႏူးမႈ႕ဆုလာဒ္ေတြအတြက္ေပါ့။ တစ္ခုသတိထားရမွာကေတာ့ သင့္ကေလးလိုခ်င္တဲ့အရာကအလြန္အမင္းေစ်းႀကီးၿပီး လေပါင္းအေတာ္ၾကာေအာင္စုရမွာ ဆိုရင္ေတာ့ ကေလးအတြက္သိပ္မနိပ္ေသးတဲ့အတြက္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေခ်နည္းပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ သင့္ေတာ္တဲ့အစီအစဥ္ တစ္ခုခုကိုမိဘလုပ္သူကကူညီပံ့ပိုးေပးလို႔ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အၿမဲတမ္းမိဘပံ့ပိုးရတဲ့ အစီအစဥ္မျဖစ္ေအာင္ေတာ့ သတိထားပါ။ ေနာက္ထပ္အႀကံေကာင္းေလးတစ္ခုကေတာ့ သူတို႔ေငြစုတိုုင္းသူတို႔ႏွင့္အတူတူေငြေရတြက္ေပးၿပီး သူတို႔ေလးေတြစုထားတာဘယ္ေလာက္ေရာက္ေနၿပီဆိုတဲ့အေၾကာင္း၊ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းအားေပးပါ။ ဒီလိုျပဳလုပ္ေပးတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းသလို သူတို႔အတြက္အားရွိၿပီး ယံုၾကည္မႈ႔ကိုလည္းတိုးေစပါတယ္။
သင္ခန္းစာ - ၆။ စာရင္းမွတ္တာေကာင္းတဲ့အက်င့္ပါ။
သင့္ကေလးကိုသင္ၾကားေပးရမဲ့ ေငြေၾကးစီမံတတ္တဲ့အရည္အခ်င္းေနာက္တစ္ဆင့္ကေတာ့ သူတို႔သံုးစြဲခဲ့တဲ့ေငြေတြကို မွတ္မွတ္သားသားလုပ္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိေအာင္ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ပါ။ သတ္သတ္မွတ္မွတ္စာရင္းစာအုပ္နဲ႔မွတ္တာေသာ္လည္ေကာင္း ကြန္ျပဳတာမွာစာရင္းမွတ္တာေသာ္လည္းေကာင္းလုပ္တတ္ေအာင္ေလ့က်င့္ေပးပါ။ ေဘာက္ခ်ာစာရြက္ေတြနဲ႔ ေငြေၾကးနဲ႔ဆုုိင္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ စုတတ္တဲ့အေလ့အက်င့္ရေအာင္ျပဳလုပ္ေပးပါ။
သင္ခန္းစာ - ၇။ စာရင္းျပဳစုထားလိုခ်င္တာမ်ား။
ကေလးငယ္ေတြအတြက္ အဓိကနဲ႔ သာမညခြဲဖို႔ဆုိတာေတာ္ေတာ္ေလးခက္ခဲတဲ့အလုပ္လုိ႔ဆိုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ မိဘလုပ္သူက သူတို႔ႏွင့္အတူတူ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ေငြနဲ႔ သူတို႔လိုခ်င္တာေတြလုပ္ခ်င္တာေတြကိုအတူစာရင္းျပဳလုပ္ပါ။ သူတို႔ေလးေတြနဲ႔ အေသအခ်ာေဆြးေႏြးၿပီး ဘယ္ကိစၥကသူတို႔အတြက္ပိုအေရးႀကီးသလဲၿပီးေတာ့ ကိစၥတစ္ခုစီကို အဆင့္သတ္မွတ္ေပးႏိုင္ ေအာင္ကူညီေပးပါ။
သင္ခန္းစာ - ၈။ စုေငြေဆာင္ေငြတိုးပြားပါေစ။
သင့္ကေလးကိုေငြကိုရိုုးရိုုးစုေဆာင္တာသာမကရည္ရွည္မွာအတိုးရႏိုင္တယ္ဆုုိတဲ့အေၾကာင္းကိုစၿပီးသင္ေပးပါ။ ဘဏ္တိုးတို႔ ေငြစုလက္မွတ္ဝယ္ယူတာတို႔လိုမ်ိဳးေတြအေၾကာင္းရွင္းျပေပးပါ။ ရည္ရွည္မွာ အတိုးပြားမ်ားေစတာကိုသူတို႔နားလည္းလာရင္ အရမ္းအံၾသသြားပါလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ရွည္မွာအတိုးကေနအရင္းျပန္ျဖစ္ၿပီး အတိုးပိုမိုပြားေစတာကိုသင္ၾကားေပးရမွာပါ။ အသက္အရြယ္ကိုလိုက္ၿပီးေငြေၾကးတိုးပြားလာေအာင္လုပ္ရတယ္ဆိုတဲ့အသိကိုသင္ေပးထားပါ။
သင္ခန္းစာ - ၉။ အယံုမလြယ္ေအာင္ေလ့က်င့္ေဆာင္။
အရာရာကုိ သံသယမ်က္လံုးနဲ႔ၾကည့္ၿပီး မယံုမၾကည္နဲ႔ေနဖို႔ကိုဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဥာဏ္ကိုလႊာသံုးၿပီး အယံုမလြယ္ဖို႔ကိုသင္ၾကားေပးရမွာပါ။ စိတ္ထဲမေသခ်ာရင္ အေသအခ်ာေလ့လာၿပီးမွဆံုးျဖတ္တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးသင့္ပါတယ္။ ေၾကာ္ျငာထဲမွာျမင္တိုင္းအဟုတ္ထင္ အေကာင္းထင္ၿပီး ဘာျဖစ္ျဖစ္ ဝယ္ခ်င္လိုခ်င္ ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရည္ရွည္မွာမဟန္ေသးပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ဒီလိုဝတ္ႏိုင္မွ သံုးႏိုင္မွ လူရာဝင္ ထင္ေပၚလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ေအာင္ေၾကာ္ျငာတတ္တဲ့ အရာေတြကို အမွန္တကယ္လို၏၊မလို၏ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ငယ္ငယ္ကတည္းကေလ့က်င့္ထားတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။
သင္ခန္းစာ ၁၀။ ေဝမွ်တတ္မႈအေလ့ျပဳ။
သင့္ကေလးကို အမွန္တကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ လႈဒါန္းတတ္တဲ့အက်င့္ရွိေအာင္ သင္ၾကားေပးရမွာပါ။ ဒီအေလ့အက်င့္ဟာ ေငြဆိုတာ ပစၥည္းဝယ္ရံုသတ္သတ္မဟုတ္ဘဲ အမ်ားကိုလည္းကူညီႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုု နားလည္လာေစပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းကေငြေၾကးရဲ႕တန္ဖုုိးဆိုတာနားလည္ေစၿပီး ေငြေၾကးကိုအက်ိဳးရွိရွိအသံုးခ်လို႔ရတယ္ ဆိုတဲ့အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြကို ရေစပါတယ္။ ငယ္စဥ္ကတည္းက အနည္းအမ်ားဆိုတာထက္ ေဝမွ်တတ္တဲ့အက်င့္ေကာင္း ဆိုတာကို ရေနေအာင္ပ်ိဳးေထာင္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
Reference:
10 Money Lessons To Teach Your Kids Before They Turn 10 By Nicole DeCoursy, ThreeJars.com
http://www.parents.com/…/m…/lessons-teach-kids-about-money/…
The 5 Most Important Money Lessons To Teach Your Kids By Laura Shin
http://www.forbes.com/…/the-5-most-important-money-lessons…/