၂၁ ရာစုရဲ႕ စိန္ေခၚမႈအတြက္ သင့္ကေလး အသင့္ျဖစ္ေနေစဖုိ႕

တကယ္ေတာ့ ကေလးေတြကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္တယ္ဆုိတာဟာ အင္မတန္မွကို သိမ္ေမြ႕တဲ့ ပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အင္တာနက္ေတြမွာ ေရးၾကတယ္၊ စာအုပ္ေတြမွာ ေရးၾကတယ္၊ ဘယ္လိုပဲေရးေရး၊ ဘယ္အရာကိုမွ ေလွနံဓားထစ္ က်င့္သံုးလို႕ မရပါဘူး။ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႕ ကေလးရဲ႕ အေနအထားေပၚ မူတည္ျပီးပဲ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္သြားရတာပါ။
ဒီ ၂၁ ရာစုမွာေတာ့ လူတစ္ေယာက္ ေအာင္ျမင္ဖုိ႕အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ေတြဟာ ပုိျပီးေတာ့ မ်ားလာပါတယ္။ အရင္က စာတတ္ေပတတ္ပုဂၢိဳလ္ဆုိ ကုိယ့္မိခင္ဘာသာစကား ေရးတတ္ ဖတ္တတ္တယ္ဆုိ လံုေလာက္ျပီေပါ့။ ခုေခတ္က်ေတာ့ Global literacy လို႕ေခၚတဲ့ ကမာၻနဲ႕ခ်ီျပီး ေတြးႏုိင္ေခၚႏုိင္၊ ေျပာႏုိင္ဆုိႏုိင္တဲ့ အစြမ္းအစ၊ Digital literacy လို႕ေျပာရမယ့္ နည္းပညာေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ သံုးတတ္သလဲ ဆုိတာေတြ ထပ္တုိးလာပါတယ္။ ဒီႏွစ္ခု မရွိထားရင္ အဲဒီလူကို စာတတ္တယ္လို႕ ဒီေခတ္မွာ မသတ္မွတ္ေတာ့ပါဘူး။
ျပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ကမာၻ႕စီးပြားေရးဖုိရမ္ လုပ္ေတာ့ တက္ေရာက္လာတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေမးပါတယ္။ ေခတ္သစ္မွာ ေအာင္ျမင္ဖုိ႕ဆုိရင္ ဘယ္လုိအရည္အခ်င္းမ်ိဳးေတြ လုိလာမလဲ။ ဒီအခါ ေခတ္သစ္အတြက္ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္လာမယ့္ အရည္အေသြး ၁၀ ခုကို ေခါင္းေဆာင္ေတြကေန ထုတ္ႏႈတ္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေလးေတြကုိ ေ၀မွ်ေပးပါရေစ။
၁။ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ျဖစ္ျခင္း (Flexibility)
အစားအေသာက္၊ အ၀တ္အစား စတာေတြနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကေလးကို ဒါဆုိဒါမွ ဆုိတာမ်ိဳး အက်င့္မလုပ္နဲ႕၊ အလုိမလုိက္ပါနဲ႕။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာမဆုိ အံ၀င္ခြင္က် ေနႏုိင္ေအာင္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးဖုိ႕ လိုပါတယ္။ ဒါမွသာ အခ်ိန္တုိအတြင္း အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ သူဟာ အလြယ္တကူ အသားက်သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာမွာပါ။
၂။ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တတ္ျခင္း (Negotiation)
အေဆာ့မက္တဲ့ကေလး၊ ညဘက္ဆုိ မအိပ္တတ္တဲ့ကေလး၊ အစားမစားတဲ့ကေလးကို ဘယ္ေလာက္ေဆာ့ခြင့္ေပးမယ္၊ ျပီးရင္ အစားစားရမယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေလး ညွိႏိႈင္းေပးပါ။ ငါ မိဘပဲ ဆုိတာမ်ိဳးနဲ႕ တစ္ဖက္သတ္မလုပ္ပါနဲ႕။ ၾကာတဲ့အခါ ကေလးဟာ တစ္ဖက္သတ္ ဆိုတာေတြနဲ႕ ယဥ္လာျပီး သူကိုယ္တုိင္လည္း တစ္ဖက္သတ္လုပ္ရင္ လုပ္လာမယ္၊ သူမ်ားက သူ႕ကုိ တစ္ဖက္သတ္ လုပ္ေနလည္း ျငိမ္ခံေနတဲ့ကေလးမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
၃။ ၀န္ေဆာင္မႈေပးတတ္ျခင္း (Service orientation)
အိမ္ကုိ ဧည္႕သည္ေတြ လာတဲ့အခါ ကေလးကုိပါ ဧည္႕ခံေစပါ။ အေအး၊ ေကာ္ဖီခ်ေပးတာ၊ ႏႈတ္ဆက္ေစတာ၊ ဒါမ်ိဳးေတြ အေလ့အက်င့္ လုပ္ခုိင္းပါ။ တကယ္ေတာ့ ၀န္ေဆာင္မႈဆုိတာ ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ပါပဲ။ ငါသာ သူ႕ေနရာမွာဆုိ ဘယ္လိုမ်ိဳးေလး အဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ေပးလိုက္ရမလဲ ဆိုျပီး ေတြးတတ္တဲ့ အေလ့အထရွိေနဖို႕ အဓိက လိုတာပါ။ အဲဒီစိတ္ေလး ငယ္ငယ္ကတည္းက ၀င္သြားရင္ ၾကီးလာတဲ့အခါ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာ အဆင္ေျပမယ္။ ျပံဳးရႊင္ခ်ိဳသာစြာနဲ႕ ဘယ္သူ႕ကုိမဆုိ ႏႈတ္ဆက္တတ္မယ္။ လူခ်စ္လူခင္ မ်ားပါမယ္။
၄။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္း (Decision making)
ကေလးကို ဒါ လုပ္၊ ဒီကို သြား ဆုိတာမ်ိဳး မေျပာဘဲ သူ႕အရြယ္နဲ႕ ကုိက္ညီတဲ့ ကိစၥရပ္တုိင္းမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ေစပါ။ အျပင္သြားဖိုိ႕ အက်ီၤေရြးတယ္ ဆုိပါစို႕။ မိဘက ဆင္ေပးလိုက္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ သူ႕ကို ေရြးခ်ယ္ခုိင္းပါ။ ဘာအေရာင္၊ ဘာအက်ီၤ၊ ျပီးေတာ့မွ သူ႕ေရြးခ်ယ္မႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္ႏုိင္တာေတြကို ကေလးဉာဏ္မီႏုိင္သေလာက္ ရွင္းျပပါ။ ဒါဆုိ ေနာက္ဆက္တြဲအေကာင္းအဆုိးကုိ စဥ္းစားျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်တတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ ရွိလာပါလိမ့္မယ္။
၅။ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အရည္အေသြးျမင့္မားျခင္း (Emotional intelligence)
EQ ျမင့္ဖုိ႕ကေတာ့ ခုေနာက္ပုိင္းမွာ တအားကို ေျပာလာၾကတာ မိဘမ်ားလည္း သိျပီးျဖစ္မွာပါ။ အဓိကက စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကို သိဖို႕၊ ထိန္းႏုိင္ဖုိ႕ပါပဲ။ တိုတိုေျပာရရင္ စိတ္အလိုမလိုက္ဖို႕ေပါ့။ ဒီေနရာမွာလည္း မိဘေတြအေနနဲ႕ ကုိယ့္ကေလးကုိ ပ်ိဳးေထာင္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ မနက္ေစာေစာ ကေလးက မထခ်င္ဘူးဆုိရင္ အလုိလုိက္ျပီး ျပန္ေပးမအိပ္ပါနဲ႕၊ ထခုိင္းပါ။ အဲဒီလို ကုိယ့္စိတ္ကုိယ္ ႏုိင္နင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ေလး ငယ္ငယ္ကတည္းက ပ်ိဳးေထာင္ေပးထားမွ ၾကီးလာတဲ့အခါ EQ ျမင့္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။
၆။ အမ်ားနဲ႕ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တတ္ျခင္း (Coordinating with others)
ေမာင္ႏွမခ်င္း၊ ကေလးကေလးခ်င္း ေပးေဆာ့ပါ။ လိုအပ္ရင္ မိဘကပါ ၀င္ျပီးေဆာ့ပါ။ ဒါမွ ကေလးဟာ ညွိႏိႈင္းတတ္သူ၊ မတူညီတာကို သည္းခံတတ္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာမွာပါ။
၇။ လူအမ်ားကို စီမံခန္႕ခြဲတတ္ျခင္း (People management)
ဒါကေတာ့ လူေတြကို ဘယ္လိုစည္းရံုးရမယ္၊ လံႈ႕ေဆာ္ရမယ္၊ ညွိႏိႈင္းရမယ္၊ လူ႕သေဘာ သဘာ၀ေတြအေၾကာင္း သိထားရမယ္။ ဒါကို ဆုိလိုတာပါ။ ဒီအတြက္ ကေလးကို ေခါင္းေဆာင္စိတ္ ရွိေနေအာင္၊ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ယံုၾကည္မႈရွိေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္ထားဖုိ႕ လုိပါတယ္။ ကေလးေတြအခ်င္းခ်င္း ေဆာ့ေနတဲ့အခါ သတိထားၾကည္႕ၾကည္႕ပါ။ ကိုယ့္ကေလးက ကေလးေတြအားလံုးၾကားထဲ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္လုိ ပံုစံေပါက္ေနျပီဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕ ပ်ိဳးေထာင္မႈဟာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေနျပီလို႕ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။
၈။ တီထြင္ဖန္တီးႏုိင္စြမ္း (Creativity)
ပန္းခ်ီသင္ေပးတာ၊ သိပ္ငယ္လြန္းရင္လည္း ပံုေတြဆြဲေစတာ၊ အေရာင္ေလးေတြ ျခယ္တာ စတဲ့ ကစားနည္းေတြက ကေလးရဲ႕ တီထြင္ၾကံဆႏုိင္စြမ္းကို ျမင့္တက္ေစပါလိမ့္မယ္။
၉။ က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္ ေတြးေခၚႏုိင္စြမ္း (Critical thinking)
က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ျခင္ႏုိင္ဖုိ႕ဆုိတာ အင္မတန္မွကို လိုအပ္တဲ့ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရည္အေသြး မရွိရင္္ အလြယ္တကူ လိမ္ခံရမယ္။ လူ႕အသို္င္းအ၀ုိင္းထဲ ရွင္သန္ဖုိ႕ရာ မလြယ္ဘူး။ ကေလးဘ၀မွာေတာ့ သူတို႕ေတြဟ အားလံုးကို သိခ်င္ၾကတယ္။ ေမေမ ဒါက ဘာလို႕အဲ့လိုျဖစ္တာလဲ၊ ေဖေဖ ေနက ဘာလို႕အေရွ႕က ထြက္တာလဲ စတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေျဖေပးပါ။ အေရွ႕က ထြက္ခ်င္လို႕ ထြက္တာေပါ့ ဆုိျပီး စိိတ္မရွည္ဘဲ ေျဖလိုက္ရင္၊ အေမးအျမန္းက ထူလုိက္တာ ဆုိတာမ်ိဳး ျပစ္တင္မိရင္ ကေလးက အဲဒီလိုဆက္စပ္ေတြးေခၚတာေတြ မလုပ္ေတာ့ဘဲ အခ်က္အလက္ကုိပဲ အေသမွတ္တဲ့သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။
၁၀။ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း (Problem solving)
ကေလးအတြက္ ျပႆနာဆုိတာ ဘာမ်ားျဖစ္မလဲ။ ခဲတံက်ိဳးသြားတာ၊ သူ ၾကိဳက္တဲ့ပစၥည္းတခုခု ပ်က္စီးသြားတာ စတာေတြက သူ႕အတြက္ ျပႆနာေတြေပါ့။ ဒါေတြကို သူ ဘယ္လုိသေဘာထားသလဲ၊ ရင္ဆုိင္ေက်ာ္လႊားသလဲဆုိတာ အေရးၾကီးပါတယ္။ အဲဒီအျပင္ မိဘေတြအေနနဲ႕ သူ႕အတြက္ ျပႆနာေတြလည္း ဖန္တီးေပးလုိ႕ရပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ကေလးရဲ႕ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြးကို ဖြံ႕ျဖိဳးေစတဲ့ အရုပ္ဆက္ကစားနည္းလုိ ေနာက္ဆံုးသူလုိခ်င္တာ ရလာဖုိ႕အတြက္ လက္ရွိ ၾကံဳသလို ဆက္ထားတဲ့ အရုပ္ေတြကို သူဘယ္လုိေျဖရွင္းမလဲ ဆုိတဲ့ပံုစံနဲ႕ သူ႕ရဲ႕ ျပႆနာေျဖရွင္းမႈ အရည္အေသြးကို ပ်ိဳးေထာင္ေပးလုိ႕ရပါတယ္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္ခ်င္း တူေပမယ့္၊ လူ႕ေလာကထဲ ေရာက္တာ ၁၅ ႏွစ္ ၁၆ ႏွစ္ေလာက္ ရွိေသးတာခ်င္း တူေပမယ့္ တစ္ေယာက္က ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈရွိတယ္၊ စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္တယ္၊ လူေတြနဲ႕ ေပါင္းသင္းတတ္တယ္၊ အျမင္က်ယ္တယ္၊ ျပႆနာေတြကို သူ႕နည္းသူ႕ဟန္နဲ႕ အေကာင္းဆံုးေျဖရွင္းႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္တစ္ေယာက္ကေတာ့ လူၾကီးေျပာမွ လုပ္တတ္တယ္၊ လူၾကီးပါမွ သြားရဲလာရဲတယ္၊ အေပါင္းအသင္း မ၀င္ဆံ့ဘူး၊ ဘာမဟုတ္တဲ့ ျပႆနာေလးအတြက္ အၾကီးအက်ယ္ တုန္လႈပ္ေနတယ္။
ဘာလို႕ ဒီလုိေတြကြာျခားေနတာလဲ။
အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ငယ္ငယ္က သူတို႕မိဘေတြက သူတို႕ကုိ ဘယ္လုိျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့သလဲ ဆိုတာေၾကာင့္ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္မို႕ မိဘမ်ားအေနနဲ႕ ကုိယ့္ကေလးကို ေခတ္သစ္အတြက္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေအာင္ ခုကတည္းက အေကာင္းဆံုး ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ႏုိင္ၾကေစဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။
ေဒါက္တာ ျဖိဳးသီဟ

သင့္ကေလးကို မျဖစ္မေန ေျပာျပထားရမယ့္ အခ်က္(၇)ခ်က္

သက္ငယ္မုဒိမ္းမႈေတြဟာ လက္ရွိ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာ အင္မတန္မွကုိ အေတြ႕ရမ်ားေနတဲ့ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္းရဲၿပီး ပညာမတတ္၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း နိမ့္က်တဲ့အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာ ဒီျပႆနာေတြ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ပိုမ်ားေပမယ့္ ဘယ္ကေလးမဆုိ ၾကံဳေတြ႕ရႏုိင္ပါတယ္။ လက္ရွိအရြယ္ေရာက္ၿပီးသား အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႕ စကားေျပာၾကည္႕တဲ့အခါ အဓမၼျပဳက်င့္မႈေလာက္ထိ မဟုတ္ေတာင္ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ပံုစံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ငယ္စဥ္အခါက ၾကံဳေတြ႕ခဲ့ၾကရဖူးတာကို အံ့အားသင့္ဖြယ္ သတိထားမိခဲ့ပါတယ္။
ကေလးေတြဟာ လူၾကီးထက္စာရင္ အသိပညာနည္းပါတယ္။ ခြန္အားနည္းပါတယ္။ ဒီအတြက္ ကေလးကို အလြယ္တကူ အႏုိင္က်င့္လို႕ ရတယ္။ အၾကမ္းဖက္လို႕ ရတယ္။ ဒါက လူၾကီးနဲ႕ ကေလးၾကားက ကြာျခားခ်က္ေတြ။ ကေလးတစ္ေယာက္ကို ေတြ႕တဲ့အခါ ကုိယ္က်င့္သိကၡာ ေကာင္းသူက ဒီကြာျခားခ်က္ကို အလြဲသံုးစား မလုပ္ဘူး။ ကေလးကို ေစာင့္ေရွာက္ေပးမယ္။ ကာကြယ္ေပးမယ္။ ဒီလုိ ကုိယ္က်င့္သိကၡာ မေကာင္းသူကေတာ့ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ ေတြ႕တဲ့အခါ အႏုိင္က်င့္စရာလို႕ ျမင္မယ္။ အၾကမ္းဖက္ေစာ္ကားမယ္။ ဘာလို႕ဆုိေတာ့ ကေလးပဲ၊ ငါဘာလုပ္လဲ သိမွာမွမဟုတ္တာလို႕ ေတြးတာကိုး။ ဒါေၾကာင့္မို႕ ကေလးေတြကုိ သိေအာင္ ေျပာျပထားရမယ္။ ဒါမွ ဒီလုိလုပ္တာဟာ သူတုိ႕ကုိ မေကာင္းတဲ့အျပဳအမူတစ္ခု လုပ္ေနတာပါလား ဆုိတာ သိလိမ့္မယ္။
ဒါမွ လက္မခံဘဲ ျငင္းဆန္ႏုိင္လိမ့္မယ္။ ဒီအတြက္ ကေလးေတြကို ဘာေတြ သင္ေပးထားဖုိ႔ လိုမလဲ။
၁။ ရင္သား၊ တင္ပါးနဲ႕ လိင္အဂၤါ စတဲ့ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းေတြဟာ သီးသန္႕ဆန္တဲ့ Private parts ေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီေနရာေတြကို လာကုိင္ရင္ လံုး၀လက္သင့္မခံဖို႕ မွာထားပါ။ အေဖႏွင့္အေမကလြဲၿပီး ဘယ္သူကမွ အဲဒီအစိတ္အပိုင္းေတြကို အ၀တ္မပါဘဲ မျမင္သင့္ေၾကာင္း ေျပာျပပါ။ ကေလးတခ်ိဳဳ႕ဟာ ဒီလိုကိစၥေတြ ၾကံဳရတဲ့အခါမွာ ဘာလုပ္လို႔ လုပ္လိုက္မွန္းေတာင္ မသိၾကပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ့ လူၾကီးေတြက ေျပာျပမထားၾကလို႔ပါ။
၂။ ဘယ္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ သူတို႕ရဲ႕ အဲဒီအစိတ္အပို္င္းေတြကို ဓါတ္ပံုရုိက္ခြင့္ မရွိေၾကာင္းလည္း ေျပာထားပါ။ ကမာၻမွာဆုိရင္ ကေလးသူငယ္နဲ႕ လိင္ဆက္ဆံရတာကို တပ္မက္တဲ့သူေတြဆီ အဲဒီဓါတ္ပံုေတြ ေရာင္းခ်တာမ်ိဳးက လိင္လုပ္ငန္းတစ္ခုအေနနဲ႕ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ကို ရွိပါတယ္။
၃။ အဲဒီလိုပဲ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကေန သူ႕ရဲ႕ အဲဒီလိုအစိတ္အပိုင္းေတြကို ကုိင္ၾကည္႕ဖုိ႕ ကေလးကို ေျပာလာရင္လည္း လက္သင့္မခံဖုိ႔ ေျပာထားပါ။ ဘာလို႔ဆုိေတာ့ က်ဴးလြန္သူေတြဟာ ကေလးကို အဲဒီလိုကုိင္ၾကည္႕ခုိင္းျခင္းျဖင့္ အဓမၼျပဳက်င့္မႈကို စတင္တတ္ၾကလို႔ပါပဲ။
၄။ ျဖစ္သမွ်အေၾကာင္း အကုန္အစင္ကုိ မိဘကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာျခင္းကသာ သူတို႕အတြက္ ေဘးကင္းမွာျဖစ္ေၾကာင္း ကေလးကုိ အသိေပးထားပါ။ လူၾကီးကုိ ျပန္ေျပာရင္ သတ္ပစ္မယ္၊ ဒုကၡေပးမယ္ဆုိၿပီး က်ဴးလြန္သူေတြဟာ ကေလးေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ထားတတ္ၾကလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ မူမမွန္တဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္လာရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ခံစားရရင္ ခ်က္ခ်င္းေရွာင္ထြက္ဖုိ႕ အသိေပးပါ။ လူၾကီးမိဘဆီ လွ်ိဳ႕၀ွက္ဆက္သြယ္ႏုိင္ေအာင္လည္း သင္ေပးထားပါ။ (ကေလးနဲ႕မိဘသာ သိတဲ့ဆက္သြယ္မႈမ်ိဳး ဥပမာ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ဆုိလိုက္တာ၊ ထူးၿခားေသာအသံတခုခု ျပဳတာ) တအားရုန္းကန္ ေအာ္ဟစ္ျပန္ရင္လည္း ကေလးကို တခုခု အႏၱရာယ္ေပးလိုက္မွာ စိုးရိမ္ရျပန္ပါတယ္။ ဒါကိုလည္း သတိထားေစခ်င္တယ္။
၆။ ကေလးဆီမွာ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားတာ ဘာတစ္ခုမွ ရွိမေနေစဖုိ႔ မွာထားပါ။ နည္းနည္းၾကီးတဲ့ ကေလးက ကေလးအခ်င္းခ်င္း ျပဳလုပ္တာမ်ိဳးရွိႏုိင္ၿပီး၊ နင္ ငါနဲ႕ကစားရတာ ေပ်ာ္ရင္ ဒီကိစၥကုိ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားေၾကး ဆုိတာမ်ိဳးနဲ႕ ကေလးကို မွာထားတတ္ၾကတယ္။
၇။ အခုသင္ေပးခဲ့သမွ်ေတြအားလံုးဟာ သူစိမ္းမ်ားနဲ႕သာ သက္ဆုိင္တာမဟုတ္ဘဲ မိသားစု၀င္မ်ား၊ ေဆြမ်ိဳးမ်ား၊ ရင္းႏွီးသူမ်ားနဲ႕ ကေလးအခ်င္းခ်င္းမွာပါ အဲဒီလိုျပဳမူူမႈမ်ား ရွိလာရင္ လူၾကီးမိဘကုိ အသိေပးဖို႔လိုမွာျဖစ္ေၾကာင္း အသိေပးထားပါ။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ လုပ္ထားတဲ့ စစ္တမ္းအရ ကေလးသူငယ္အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြမွာ သူစိမ္းျပဳက်င့္တာက ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိၿပီး က်န္ ၉၃ ရာခုိင္ႏႈန္းမွာေတာ့ ရင္းႏွီးသူေတြရဲ႕ ျပဳက်င့္ၿခင္းကို ခံခဲ့ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း စစ္တမ္းရယ္လို႕ ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးေပမယ့္ လတ္တေလာ ေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ ရင္းႏွီးသူမ်ားကသာ ျပဳက်င့္ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႕ ကေလးမိဘေတြ၊ အုပ္ထိန္းသူေတြအေနနဲ႕ ကုိယ့္ကေလးကုိ ဒီလို အသိပညာေတြ ေပးထားျခင္းျဖင့္ ကေလးေတြအတြက္ မွန္ကန္တဲ့ ကာကြယ္ေပးမႈေတြ လုပ္ထားၾကဖုိ႕ လိုပါတယ္။

ေရးသားသူ Dr. Phio Thiha

Extrovert or Introvert.

လူနွစ္မ်ိဳးရိွတယ္ဆိုတာ သိထားရပါမယ္။ တစ္မ်ိဳးက extrovert တစ္မ်ိဳးက introvert.
ကိုယ့္typeက Introvert လား extrovert လား သိထားရင္ နည္းနည္းသက္သာတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ introvert ေတြကို လူေတြက သိပ္နားမလည္ၾကဘူး။ သူတို႔ အထင္က တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေလေလ ကိုယ္ကလည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စိတ္ပ်က္မိေလေလ ျဖစ္တတ္လို႔ပါ။
introvert က လူမ်ားမ်ားနဲ႔ ေရာလို႔မရဘူး။ စကားမ်ားမ်ား မေျပာတတ္ဘူး။ လူအမ်ားစုေဝးၾကၿပီဆုိ သူက ေဒါင့္တစ္ေဒါင့္မွာ ကပ္ၿပီး တိတ္တိတ္ေလး ၾကည့္ေနတတ္တယ္။ သူတစ္ေယာက္တည္း အဲလို ၾကည့္ေနရတာကို ႀကိဳက္တယ္။ သူ႔ကို လူေတြစကားလာေျပာရင္ ဘာျပန္ေျပာရမွန္ ရုတ္တရက္ မသိလို႔ လူေတြစကားလာမ်ားတာကို စိတ္အေနွာင့္အယွက္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္တဲ့ မင္တဲ့သူေတြကိုေတာ့ တစ္ခြန္းျခင္း ေအးေအးေဆးေဆး အၾကာႀကီး ေျပာနိုင္တယ္။
သူနဲ႔ စကားေျပာရမယ့္သူကို ေ႐ြးသလို ေျပာမယ့္အေၾကာင္းအရာကိုလည္း ေ႐ြးတယ္။ စကားစံုေအာင္ မေျပာတတ္ဘူး။ ေတာင္ေရာက္ ေျမာက္ေရာက္ မေျပာတတ္ဘူး။ အာလာပသာလာပလည္း မေျပာတတ္ဘူး။
စျခင္းေနာက္ျခင္း လုပ္ခဲတယ္။ ႐ႊတ္ေနာက္ေနာက္ မေနတတ္ဘူး။ သူမ်ား႐ႊတ္ေနာက္ေနာက္လုပ္ရင္လည္း သူနားမလည္နိုင္ဘူး။
လူေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စိတ္ပင္ပန္းတတ္တယ္။
သိပၸံပညာရွင္ေတြ ေတြးေခၚပညာရွင္ႀကီးအာကာသယာဥ္မႈးေတြ ေဆးပညာရွင္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက introvert ေတြ။ သူတို႔ introvert ျဖစ္လို႔သာ တစ္ေယာက္တည္း နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနၿပီး အလုပ္လုပ္နိုင္တာ။ introvert မဟုတ္ရင္ တစ္ေယာက္တည္း အခ်ိန္အၾကာႀကီး မေနနိုင္ဘူး။
extrovert က က်ေတာ့ အဲသလို မဟုတ္ဘူး။ extrovert က လူေတြနဲ႔ထိေတြ႕ေျပာဆိုဆက္ဆံေနရမွ။ သူငယ္ခ်င္းေတြ အေပါင္းအေဖာ္ေတြနဲ႔ တရံုးရံုးလုပ္ေနရမွ။ သူ႔မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ သူ႔သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္းနဲ႔ ေတြ႕ရေတာ့မယ္ဆိုရင္ကို အူေတြျမဴးၿပီး ေပ်ာ္ေနတာ။ လူအသစ္ေတြနဲ႔ ခင္လြယ္မင္လြယ္ ရင္းနီွးလြယ္တယ္။
introvert က သူငယ္ခ်င္း နည္းနည္းပဲထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က လူအသစ္ေတြနဲ႔ မေပါင္းခ်င္ဘူး။ လူေဟာင္းေတြနဲ႔ပဲ ရိုးရိုးပဲ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေနသြားခ်င္တာ။
extrovert ကို လူေတြက ပိုခင္ၾကတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူက စကားေျပာေနရရင္ ႀကိဳက္တဲ့သူဆိုေတာ့ လူေတြက သူနဲ႔ေတြ႕ရင္ မပ်င္းရလို႔ေလ။
ဘာေျပာရေျပာရ ေျပာေနရရင္ ၿပီးေရာ ႀကိဳက္တယ္ ဆိုတဲ့သူျဖစ္ေနေတာ့ သူက စမယ္ ေနာက္မယ္ သူ႔အေၾကာင္းကိုယ့္အေၾကာင္း ဘာမွအေရးမႀကီးတဲ့အေၾကာင္းလည္း ေျပာတယ္ ၊ လူေတြရဲ႕ ခင္မင္မႈကိုရတာ ႀကိဳက္တယ္ ဆိုေတာ့ introvert နဲ႔ extrovert ယွဥ္လိုက္ရင္ extrovert က လူခ်စ္လူခင္မ်ားပါတယ္။
introvert က အေၾကာင္းအရာေ႐ြးတယ္ ၊ ဒါအျပင္ ေျပာမယ္ႀကံၿပီးခါမွ ေတာ္ပါၿပီေလ မေျပာလည္း ရတာပဲ ဆိုၿပီး သူက ပါးစပ္ပိတ္သြားေရာ။ အဲဒီေတာ့ လူေတြ ဟင္ သူက ငါတို႔ကို မခင္ဘူး မခင္လို႔ ဘာစကားမွ မေျပာတာ မခင္လို႔ ငါတို႔နဲ႔ မေရာတာလို႔ ထင္သြားတတ္တယ္ေနာ္။ အမွန္ေတာ့ သူက မခင္တာ မဟုတ္ဘူး ခင္ပါတယ္ ၊ ဒါေပမယ့္ introvert ျဖစ္ေနေတာ့ သူက အတြင္းလွည့္ျဖစ္ေနတယ္။ သူ႔အတြင္းထဲကို ျပန္ျပန္လွည့္ၾကည့္ၿပီး သူ႔အတြင္းထဲက မေျပာပဲေနလို႔ရရင္ မေျပာေတာ့ဘူး။
ေျပာၿပီး ၿပီးေရာ ဆိုတဲ့သူလည္း မဟုတ္ဘူး ၊ ေျပာၿပီး ျပန္ျပန္စဥ္းစားတယ္ ၊ အဲဒါက ဘယ္လို ၊ ဟိုဟာက ဘယ္လို စသျဖင့္ ၊ ၿပီးေတာ့ သူက အဲဒါေတြ အကုန္လံုးကို အစာေခ်သလို ျပန္ေခ်တယ္။ ျပန္ေတြးၿပီး အစာေခ်သလို ေခ်လိုက္ရမွကို သူက ေနသာထိုင္သာ ရိွတယ္။
သူမွားသြားရင္ သူ႔အမွားသူ တနံု႔နံု႔နဲ႔ ေတြးမၿပီးေတာ့ဘူး။ လူေတြအတြက္ ဘာမွ seroius ျဖစ္စရာမလိုတာကို သူက ျဖစ္ေနေတာ့ သူ႔မွာ မၿပီးနိုင္မစီးနိုင္ျဖစ္ေနတာကို လူေတြက စိတ္မရွည္ဘူး။ သူမ်ားက ၿပီးၿပီ ၊ ေမ့သြားၿပီ ၊ သူက မၿပီးေသးဘူး ေျပာေနတုန္း ။ ၾကာေတာ့ သူ႔ကို အဲဒါႀကီး ေမ့လိုက္ပါေတာ့ကြာလို႔ ေျပာယူရတဲ့အထိပဲ serious ျဖစ္တတ္တယ္။
ဒီေနရာမွာ extrovert က ေအးေဆးပဲ။ သူမွားသြားလည္း သိပ္စိတ္မပူဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူ႔ကို လူေတြက ဒီေလာက္ႀကီး seroius ျဖစ္ေနမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သိထားလို႔။ လူေတြကို သူကလည္း သိပ္serious ျဖစ္မေနဘူး။ အခင္အမင္ပ်က္တယ္ ဆိုတာ မေပ်ာ္တတ္တဲ့သူေတြၾကားမွာ ျဖစ္ၾကတာလို႔ သူယံုၾကည္တယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ခင္ၾကတယ္ဆိုရင္ စ ေနာက္ အမွားပါလည္း ခြင့္လႊတ္လိုက္ အၾကာႀကီး သိပ္ေတြးမေနနဲ႔ ဆိုတဲ့သူမ်ိဳး။
introvert က လူေ႐ြးေပါင္းသလို သူတို႔ခင္မိရင္လည္း တစ္သက္တာပဲ။ သူတို႔တကယ္ခင္တဲ့သူ သူတို႔ကို စိတ္ဆိုးမွာ သိပ္ေၾကာက္တတ္တယ္။ စိတ္ဆိုးသြားရင္လည္း သူတို႔မွာ ဘာလုပ္ရမွန္း မသိေအာင္ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ေခ်ာ့တယ္ ဆိုတာ သူတို႔သိပ္မလုပ္တတ္ဘူး ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ ခ်စ္တဲ့ခင္တဲ့သူအတြက္ အနစ္နာခံရဖို႔ ဝန္မေလးတတ္ပါဘူး။ လိုလိုလားလား အနစ္နာခံတတ္ၾကပါတယ္။
ခ်စ္မိၿပီဆို စဲြစဲြၿမဲၿမဲခ်စ္တဲ့သူမ်ိဳးပါ။ စိတ္ပ်က္လို႔ ဟင္ခနဲ ဆိုလည္း လွည့္ကိုမၾကည့္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့သူေတြပါ။ သူတို႔ကို နားလည္နိုင္တဲ့သူ ရွားလို႔ တစ္ကိုယ္တည္း အထီးက်န္ေနတတ္ၾကတာလည္း မ်ားပါတယ္။
ကိုယ္ဟာ introvert တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနရင္ introvertေတြဟာ လူ႔ေလာကမွာ ေနရတာ အခက္ေတြ႕ရတာ ပိုမ်ားတယ္ ဆိုတာ သေဘာေပါက္ထားရမယ္ အဲဒါ ဘာ့ေၾကာင့္ဆိုတာ နားလည္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ introvert စစ္စစ္ extrovert စစ္စစ္ ဆိုတာ ျဖစ္ခဲပါတယ္။ နည္းနည္းေရာေနတတ္တာခ်ည္းပါ။
အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ introvert ဘက္မ်ားတယ္ ဆိုရင္ေတာင္ extrovert ေလးနည္းနည္း ရိွပါေသးတယ္။ လူေတြနဲ႔ ေရာေရာေနွာေနွာ ရီရီေမာေမာေလး အခ်ိန္အတိုင္းအတာေလး တစ္ခုထိေတာ့ ေနလို႔ရပါတယ္ ၊ ေပ်ာ္ရမွာပါ။ အၾကာႀကီးသာ မရတာ။ ကိုယ့္ Type ကိုကိုယ္သိၿပီး အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူသြားလို႔ရပါတယ္။ တစ္ခါတေလ introvert တစ္ေယာက္က လိုအပ္ရင္ extrovert ျဖစ္လို႔ရေသးတယ္။ အၿမဲတမ္းႀကီးေတာ့ မျဖစ္နိုင္ဘူးေပါ့။ တခ်ိဳ႕လည္း ငယ္တုန္းမွာ extrovert ျဖစ္ၿပီး အသက္ႀကီးလာေတာ့ introvert ဘက္ကို ေျပာင္းလဲလာတာမ်ိဳးလည္း ရိွတယ္။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ေလ တစ္ေယာက္တည္းလည္း ေပ်ာ္မွျဖစ္မယ္ ဆိုတာ သတိမေမ့ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
ကိုယ့္အေၾကာင္းေလးကိုယ္ သိထားၿပီး ကိုယ့္အတိုင္းအတာေလးနဲ႔ကိုယ္ လူေတြနဲ႔ ခင္ခင္မင္ ေျပာဆို ဆက္ဆံမိဖို႔ အေလ့အက်င့္ လုပ္သင့္ပါတယ္။ မေၾကာက္ပါနဲ႔။ နည္းနည္းလည္း စိတ္ပင္ပန္းခံသင့္ပါတယ္။ သိပ္အမ်ားႀကီးေတာ့ မခံပါနဲ႔။ လူတခ်ိဳ႕ဟာ ခင္စရာေကာင္းပါတယ္။ သူတို႔ကို စိတ္ထဲမွာထားၿပီး လူလူခ်င္းဆက္ဆံေရးကို ျမတ္နိုးပါ။
လူေတြကို ရိုးရိုးသားသား ခင္မင္မိလို႔ ခံရမယ္ဆိုလည္း လူ႔ေလာကမွာ လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ျပည့္ျပည့္ဝဝ ေနသြားလိုက္ရခ်င္တဲ့သူအတြက္ အဲဒီအတြက္ခံလိုက္ရဖို႔ ဘာမွ တြန္႔ဆုတ္ေနစရာမရိွပါဘူး။ လူေတြကို မရိုးမသားနဲ႔ ဟန္လုပ္ၿပီး မဆက္ဆံမိဖို႔ပဲ လိုတာပါ။
ဆက္ဆံေရးဟာ အႏုပညာတစ္မ်ိဳ႕းပါ။ ပညာတစ္မ်ိဳးပါ။
ဒီဆက္ဆံေရးနဲ႔ပဲ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈေတြ ရရတာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈေတြ ရရတာ ေနြးေထြးလံုျခဳမႈေတြ ရရတာ ေနာ္။
ဒီဆက္ဆံေရးေတြေၾကာင့္ပဲ ေမတၱာေတြ ေစတနာေတြ ျဖစ္ခြင့္ရေနတာေနာ္။
မြန္ျမတ္တဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ လွပတဲ့ ဆက္ဆံေရးဟာ စိတ္ဓာတ္ကို ရင့္က်တ္ေစပါတယ္ ... ဂုဏ္သိကၡာေတြကို ျဖစ္ထြန္းေစပါတယ္။

ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ဆိုတာ

ကၽြန္ေတာ္ဟာ ၀ယ္ၿပီးခါစ Levi’s ကိုဆြဲၿပီး Shopping Mall ထဲကထြက္လာတယ္..။ အေပါက္၀မွာသူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို ေစာင့္ေနတုန္း professional သူေတာင္းစားတစ္ေယာက္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေတြ႔သြားတယ္.။ ကၽြန္ေတာ့္ေရွ႔မွာ လာရပ္တယ္..။
“ညီေလးရယ္…..သနားပါကြယ္..။ နည္းနည္းေလာက္ သနားခဲ့ပါ” ကၽြန္ေတာ္လည္း ပ်င္းပ်င္းနဲ႔ အိပ္ကပ္ထဲက အေၾကြေစ့တစ္ေစ့ ထုတ္ေပးလိုက္တယ္.။ ၿပီးေတာ့ သူနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္သြားတယ္.။အဲဒီသူေတာင္းစားက အရမ္းစကားေျပာလို႔ေကာင္းတယ္.။
………ကၽြန္ေတာ္က ဒီဘက္တစ္ေၾကာမွာပဲ ေတာင္းျဖစ္တယ္.။ သိလား။ ခင္ဗ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ အေစာတည္းက ေတြ႔တယ္။ ဒီShopping Mall မွာ Levi’s ၀ယ္တည္းက ပိုက္ဆံမႏွေမ်ာဘူးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္သိတယ္……………”
ကၽြန္ေတာ္ အရမ္းအံ့ၾသသြားၿပီး ေျပာမိတယ္…”ခင္ဗ်ား နားလည္တာ မ်ားသားပဲ..”
“သူေတာင္းစား လုပ္တယ္ဆိုတာလဲ၊ သိပၸံနည္းက် လုပ္ရတယ္ဗ်”လို႔သူကေျပာတယ္..။
ကၽြန္ေတာ္ေၾကာင္သြားတယ္…။ စိတ္၀င္စားသြားၿပီး သူ႔ကို “ဘယ္လို သိပၸံနည္းက်လဲဗ်၊
လုပ္စမ္းပါဦး”လို႔ ေမးလိုက္တယ္..။
သူက “ကၽြန္ေတာ့္မွာ တစ္ျခား သူေတာင္းစားနဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္ ဘာေတြရွိလဲ ခင္ဗ်ား အရင္ ၾကည့္ပါဦး” လို႔ျပန္ေျပာတယ္.။
ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ကို ေစ့ေစ့စပ္စပ္ အကဲခတ္လိုက္တယ္.။ ဆံပင္ေတြ ရွဳပ္ပြေနတယ္၊ အကႌ်အ၀တ္အစားေတြ စုတ္ျပတ္ေနတယ္.။ အရမ္းပိန္တယ္..။ ဒါေပမယ့္ ေပေရမေနဘူး.။
သူကကၽြန္ေတာ့္အေတြးေတြကို စကားသံနဲ႔ ျဖတ္လိုက္တယ္..။ “လူေတြက သူေတာင္းစားဆို ရြံၾကတယ္ဗ်၊ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ားကၽြန္ေတာ့္ကို မရြံဘူးဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာရဲတယ္..။ အဲဒါက ကၽြန္ေတာ္ တစ္ျခားသူေတာင္းစားေတြနဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္ပဲ..။”
ကၽြန္ေတာ္ ေခါင္းၿငိမ့္၀န္ခံလိုက္တယ္.။ အဟုတ္ကို ရြံစရာမေကာင္းပါဘူး..။ မဟုတ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္လုိလုပ္ သူေတာင္းစား တစ္ေယာက္နဲ႔ စကားလက္ဆံုက်ေနပါ့မလဲ..။
” ကၽြန္ေတာ္ SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats) ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္းကို နားလည္တယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ့ ၿပိဳင္ဘက္ေတြၾကားမွာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ့ strength ဟာ ရြံစရာေကာင္းမေနတာပါ။ Opportunities နဲ႔ Threats ကေတာ့ အျပင္က အေျခအေနေတြပါ။ ဒီၿမိဳ႔မွာ လူဦးေရမ်ားတာတို႔၊ ၿမိဳ႔ရဲ႔ အဂၤါရပ္ကို ျမွင့္တင္မွာတို႔ေပါ့ဗ်ာ”
“ကၽြန္ေတာ္ အေသးစိတ္တြက္ခ်က္ဖူးတယ္ဗ်။ ဒီေနရာမွာ တစ္ေန႔ကို လူဦးေရ ေသာင္းဂဏာန္းေလာက္ ျဖတ္သန္းသြားလာေနတာ.။ ဆင္းရဲတဲ့သူေတြမ်ားတယ္။
ဒါေပမယ့္ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာတဲ့သူေတြ ပိုမ်ားတာေပါ့ဗ်ာ.. သီအိုရီအရ ေျပာရရင္ အကယ္၍ ကၽြန္ေတာ္ဟာ တစ္ရက္ကို လူ၁ေယာက္ဆီက တစ္က်ပ္ပဲေတာင္းဦးေတာ့၊ ၁လကို သံုးသိန္းေလာက္၀င္ႏိုင္တယ္..။
ဒါေပမယ့္ လူတိုင္းက ေပးမွာမဟုတ္ဘူးေလ၊ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္းတစ္ေန႔တည္းနဲ႔ လူအဲေလာက္အမ်ားႀကီးဆီက ေတာင္းဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး.။ အဲဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာရတယ္၊ ဘယ္ဟာေတြကေတာ့ target customer၊ ဘယ္ဟာေတြကေတာ့ potential customers ဆိုတာေပါ့ဗ်ာ”
သူက တံေတြးမ်ိဳၿပီး ဆက္ေျပာျပန္တယ္..”ဒီဘက္ပိုင္းမွာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ့ target customers က စုစုေပါင္း ျဖတ္သန္းသြားလာေနတဲ့လူအေရအတြက္ရဲ့ ၃၀ရာခိုင္ႏႈန္းေပါ့..၊ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေျခက ၇၀%ရွိတယ္..။
potential customers က ၂၀% ရွိတယ္၊ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေခ်က ၅၀%၊ က်န္တဲ့ ၅၀%ကေတာ့ကၽြန္ေတာ္ လက္ေလွ်ာ့ဖို႔ ေရြးခ်ယ္လိုက္တယ္.။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ သူတို႔နဲ႔ ကံစမ္းေနဖို႔အခ်ိန္မေလာက္လို႔””အဲဒါဆို ခင္ဗ်ားရဲ့ customer ကုိ ခင္ဗ်ား ဘယ္လို သတ္မွတ္လဲ” ကၽြန္ေတာ္ ေမးလိုက္မိတယ္..။
“အရင္ဆံုး target customer ကို ေျပာျပမယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔လို လူငယ္ေတြေပါ့၊ ၀င္ေငြရွိတယ္.။
ရက္ေရာတယ္။ ဒါ့အျပင္ စံုေတြေရာပဲ။ သူတို႔က တစ္ဖက္သားေရွ႔မွာ မ်က္ႏွာပ်က္မခံခ်င္လို႔၊ ရက္ရက္ေရာေရာ ေပးတတ္ၾကတယ္၊ ဒုတိယအေနနဲ႔က တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ေနတဲ့ မိန္းမလွေလးေတြကို ကၽြန္ေတာ္က potential customer လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္..။
သူတို႔ကရွဳပ္ရွဳပ္ယွက္ယွက္ေတြေၾကာက္တတ္ၾကေတာ့၊ အမ်ားအားျဖင့္ ေပးတတ္ၾကတယ္။ အဲဒီ လူအုပ္စု၂မ်ိဳးလံုးကို အသက္ ၂၀ကေန ၃၀ၾကားကို ထားတယ္.။
သိပ္အသက္ငယ္ရင္လည္း ၀င္ေငြသိပ္မရွိတတ္ၾကဘူးေလ။ အသက္အရမ္းႀကီးရင္လည္းအိမ္ေထာင္က်ၿပီးေလာက္ၿပီ။ ေငြေရးေၾကးေရး မိန္းမက ထိန္းခ်ဳပ္ေနၿပီ။ အဲလို လူေတြက ဘာမွ ေမွ်ာ္မွန္းစရာ သိပ္မရွိဘူး”
“အဲဒါဆို ခင္ဗ်ားတစ္ေန႔ကို ဘယ္ေလာက္ေလာက္ ရတတ္သလဲ”ကၽြန္ေတာ္ ေမးလိုက္တယ္.။
“Monday to Friday ကေတာ့ နည္းနည္း ပါးတယ္ဗ်၊ ေဒၚလာ၂၀၀ေလာက္ေတာ့ ရတာေပါ့..။ စေန၊ တနဂၤေႏြဆိုရင္ ေလးငါးရာေလာက္ေတာ့ ရတာေပါ့ဗ်ာ”
“အဲေလာက္ေတာင္ မ်ားမ်ား ရလား”
ကၽြန္ေတာ္နည္းနည္း သံသယရွိေနတာ ေတြ႔ေတာ့ သူက ကၽြန္ေတာ့ကို တြက္ျပတယ္..။”ခင္ဗ်ားတို႔လိုပဲ ကၽြန္ေတာ္လည္း ၁ရက္ကို ၈နာရီ အလုပ္လုပ္တယ္ဗ်ာ။ မနက္ ၁၁နာရီကေန ည ရနာရီထိ၊ စေန၊တနဂၤေႏြလည္း မနားဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ တခါေတာင္းတဲ့ ၾကာခ်ိန္က ၅မိနစ္ေပါ့။
လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး ပစ္မွတ္ရွာတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ႏႈတ္လိုက္ရင္၊ အၾကမ္းအားျဖင့္ ၁မိနစ္ကို ၁ေယာက္၊ေဒၚလာ ၁က်ပ္ႏႈန္းနဲ႔ရတယ္။ ၈နာရီဆိုေတာ့ေဒၚလာ ၄၈၀ ရတာေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေျခ ၆၀% (၅၀%+၇၀%)/၂ နဲ႔ ေျမႇာက္လိုက္ရင္ ၊ ၃၀၀ နီးပါးေလာက္ရတာေပါ့။ customer ကို အၿမီးဆြဲၿပီး တစ္လမ္းလံုး ေလွ်ာက္လိုက္ေနလို႔ လံုး၀မျဖစ္ဘူး၊ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူသာ ေပးခ်င္ရင္ အေစာတည္းက ေပးၿပီးေနၿပီေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဇြတ္လိုက္ေနလည္း ေအာင္ျမင္ခ်င္မွ ေအာင္ျမင္မွာကိုး။
အဲဒါေၾကာင့္ အကန္႔အသတ္ရွိတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို မေပးခ်င္တဲ့ customer ဆီမွာ မျဖဳန္းပစ္ရဘူး။ ေနာက္တစ္ေယာက္ ရွာတာကမွ ဟုတ္ေသးတယ္။”
ေကာင္းလွခ်ည္လား။ ဒီသူေတာင္းစားမေခဘူးပဲ။ ရုပ္နဲ႔ေတာင္မလိုက္ဘူး။
ေျပာတဲ့စကားေတြက ၀ါရင့္ Marketing Supervisor လားက်ေနတာပဲ..။
“ခင္ဗ်ား ဆက္ေျပာပါ။” ကၽြန္ေတာ္ ပိုစိတ္၀င္စားလာတယ္..။ ဒီေန႔ေတာ့ ပညာေတြရၿပီ..။
“တစ္ခ်ိဳ႕က သူေတာင္းစားဟာ ကံကိုမွီၿပီး စားရတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲလို မသတ္မွတ္ဘူး။ ဥပမာ ေျပာမယ္ဗ်ာ..။ မိန္းကေလးပစၥည္းေတြခ်ည္းပဲ ေရာင္းတဲ့ဆိုင္ေရွ႔မွာ အမ်ိဳးသားေခ်ာေခ်ာ၁ေယာက္နဲ႔၊ ေကာင္မေလး ေခ်ာေခ်ာေလး ၁ေယာက္ရပ္ေနရင္ ဘယ္၁ေယာက္ကို ခင္ဗ်ား ေတာင္းမလဲ။” ကၽြန္ေတာ္စဥ္းစားလိုက္ၿပီး၊ မသိဘူးလို႔ ေျဖလိုက္တယ္..။
“ခင္ဗ်ား ေယာက္်ားေလးကို သြားေတာင္းသင့္တယ္.။ ေဘးမွာ မိန္းမေခ်ာေလး ရပ္ေနေတာ့၊ သူမေပးဘဲ ေနရမွာ ရွက္လိမ့္မယ္။ ေကာင္မေလးသာ သြားေတာင္လို႔ကေတာ့ ေၾကာက္ခ်င္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး ေ၀းေ၀း ေရွာင္သြားလို႔ရတာေပါ့။”
“ခင္ဗ်ားကို ေနာက္ဥပမာ၁ခု ထပ္ေပးမယ္။ တစ္ေန႔က shopping mall ၁ခု ေရွ႔မွာ ပစၥည္း၀ယ္ၿပီးခါစ ထြက္လာတဲ့ အထုပ္ေတြနဲ႔ မိန္းမငယ္ ၁ေယာက္ရယ္၊ ေရခဲမုန္႔စားေနတဲ့ လူငယ္ပိုင္း စံုတြဲ၁တြဲရယ္၊ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ၀တ္စားထားတဲ့ laptop အိတ္ဆြဲထားတဲ့ လူငယ္တစ္ေယာက္ရယ္ရွိေနတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ လူတစ္ေယာက္ကို သံုးစကၠန္႔စာေလာက္ပဲ အကဲခတ္လိုက္တယ္.။ ၿပီးေတာ့ ေကာင္မေလးဆီကို သြားေတာင္းလိုက္တယ္။ သူက အိတ္ထဲက အေၾကြေစ့ ၂ေစ့ကို ႏိႈက္ေပးၿပီး ထူးဆန္းတႀကီးကၽြန္ေတာ့္ကို ဘာလိုသူ႔မွေတာင္းတာလဲလို႔ ေမးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ဟိုစံုတြဲက ေရခဲမုန္႔စားေနၾကတာ၊ ပိုက္ဆံႏႈိက္ဖို႔လက္မအားဘူး၊ ဟို ေယာက္်ားကေတာ့ အရာရွိပိုင္း ကုမၸဏီ ၀န္ထမ္းဆိုေတာ့ အေၾကြမပါေလာက္ဘူး၊ မင္းကေတာ့ ခုမွ ပစၥည္း၀ယ္ၿပီးထြက္လာတာဆိုေတာ့၊ ေသခ်ာေပါက္ အေၾကြပါမွာေၾကာင့္လို႔ ျပန္ေျဖလိုက္တယ္.။”
ယုတၱိရွိသား! ကၽြန္ေတာ္နားေထာင္ေလ စိတ္၀င္စားေလ ျဖစ္လာတယ္.။
“သိပၸံနည္းက် ေတာင္းရမယ္။ ေန႔တိုင္း ဂံုးတံတားေပၚ သြားထိုင္ေနလို႔ ဘယ္ျဖစ္ပါ့မလဲ။ ဂံုးတံတားေပၚက ျဖတ္ၾကတဲ့သူေတြက အလ်င္စလိုေတြခ်ည္းပဲ။ ဘယ္သူက ဂံုးတံတားေပၚအားယားယား သြားေလွ်ာက္ေနမလဲ။ ေလွကား တက္လိုက္ ဆင္းလိုက္နဲ႔ ေမာကေမာေသး၊ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ ပညာနဲ႔ တန္ဆာဆင္ထားရမယ္ဗ်၊ ဗဟုသုတလိုက္စားတာ လူတစ္ေယာက္ကို ထက္ျမက္လာေစတယ္။
ထက္ျမက္တဲ့သူဟာ အဆက္မျပတ္ ဗဟုတ္သုတ ရွာမွီးေနမွ လူေတာ္ျဖစ္လာမွာေပါ့။၂၁ရာစုမွ အလိုအပ္ဆံုးက လူေတာ္ေတြပဲေလဗ်ာ”
“တစ္ခါက လူတစ္ေယာက္ ကၽြန္ေတာ္ကို ေငြငါးဆယ္ေပးၿပီး တိုက္ေအာက္ကေန နီေရ လြမ္းလိုက္တာလို႔ အခါ၁၀၀ သြားေအာ္ ေပးရမတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္ တြက္ၾကည့္လိုက္တယ္။ တစ္ခါေအာ္ရင္ ငါးစကၠန္႔ေလာက္ေအာ္ရမယ္။ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ခါေတာင္းတာနဲ႔ ညီမွ်တယ္။
ရတာကက်ေတာ့ ျပား၅၀ပဲရတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ျငင္းလိုက္တယ္။”
“ဒီ စိန္းက်ိန္႔ၿမိဳ႔မွာ သာမာန္ သူေတာင္းစားဆိုရင္ ၁လကို ေဒၚလာ၈၀၀/တစ္ေထာင္ ရေအာင္ ေတာင္းႏိုင္တယ္။
ကံေကာင္းရင္ေတာ့ ေဒၚလာ၂၀၀၀ စြန္းစြန္းရတာေပါ့..။ စိန္းက်ိန္႔ ၁ၿမိဳ႕လံုး သူေတာင္းစား အေယာက္၁သိန္းမွာ ၁၀ေယာက္ေလာက္ပဲ ၁လကို ေဒၚလာ၁ေသာင္းအထက္ရေအာင္ ေတာင္းႏိုင္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒီ ၁၀ေယာက္ထဲက တစ္ေယာက္ပဲ..။ ၿပီးေတာ့ ၀င္ေငြက ၿငိမ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အရမ္းႀကီး အတက္အက်မရွိဘူး။”
မိုက္လွခ်ည္လား။ ကၽြန္ေတာ္ ဒီသူေတာင္းစားကို ေတာ္ေတာ္ ေလးစားသြားတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္က ကၽြန္ေတာ့္ကို ကၽြန္ေတာ္ ေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ သူေတာင္းစားလို႔ အၿမဲေျပာတယ္။ အျခားသူေတာင္းစားေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို အဲဒါ ပိုက္ဆံမ်ားမ်ား ၀င္လို႔ေပ်ာ္တာလို႔ ေျပာၾကတာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္က သူတို႔ကို ျပန္ေျပာတယ္။
ခင္ဗ်ားတို႔ မွားေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္တက္ၾကြတဲ့ စိတ္ရွိေနလို႔ ၀င္ေငြမ်ားေနတာလို႔။”
အေျပာေကာင္းခ်က္ဗ်ာ
“ေတာင္းတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ့္အလုပ္ပဲဗ်။ အဲဒီေတာ့ အလုပ္ကေပးလာတဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေလးေတြကို ခံစားတတ္ရတယ္.။ မိုးရြာတဲ့ေန႔ လူသြားလူလာနည္းတဲ့အခါ၊ တျခား သူေတာင္းစားေတြက ညည္းတဲ့သူညည္း အိပ္တဲ့သူ အိပ္ေနၾကတယ္။ အဲလို လုပ္လို႔ လံုး၀မျဖစ္ဘူးဗ်။
စိတ္ထဲကေန ဒီၿမိဳ႔ရဲ႔ အလွကို ခံစားရမယ္..။ ညအလုပ္သိမ္းလို႔ အိမ္ျပန္တဲ့အခါ မိန္းမနဲ႔ ကေလးကို ေခၚၿပီး ေစ်းေလးဘာေလးပတ္၊ အစားေလးဘာေလးစားေပါ့၊ ညရွဳခင္းေလးခံစားရင္း တစ္မိသားစုလံုး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးေပါ့..။ အဲလိုဆိုရင္ ဒီဘ၀ အသက္ရွင္ရတာ အဓိပၸါယ္မမဲ့ေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အကယ္၍မ်ား လုပ္ငန္းတူေတြ႔လို႔ တစ္ခါတစ္ေလလည္း အေၾကြေလး ဘာေလး ပစ္ေပးလိုက္တာေပါ့။
သူတို႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ ေက်းဇူးတင္စကားေျပာရင္း ထြက္သြားတာကို ေတြ႔ေတာ့လည္း ကိုယ့္ကို ကိုယ္ ျပန္ျမင္ေနသလိုေပါ့”
“ခင္ဗ်ားက မိန္းမနဲ႔ ကေလးနဲ႔?” ကၽြန္ေတာ္အလန္႔တၾကားေမးလိုက္မိတယ္။ လမ္းသြားလမ္းလာေတြေတာင္ ငဲ့ၾကည့္သြားၾကတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္မိန္းမက အိမ္ရွင္မ တာ၀န္ကို အျပည့္ယူထားတယ္။ ကေလးက မူလတန္းတက္ေနၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္ ဖူထ်န္ ရပ္ကြက္ဘက္မွာ တိုက္ခန္းေလးတစ္ခန္း installment နဲ႔ ၀ယ္ထားတယ္.။
၁၀ႏွစ္ခြဲေပးရမယ္.။ ေနာက္ ၆ႏွစ္ဆို ေၾကၿပီဗ်.။ ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳးစားမွျဖစ္မယ္။ ကၽြန္ေတာ့သားေလး ႀကီးလာရင္ တကၠသိုလ္မွာ Marketing Major ယူခိုင္းရမယ္။ ၿပီးရင္ အေဖ့အေမြဆက္ခံၿပီး ကၽြန္ေတာ့္ထက္သာတဲ့ သူေတာင္းစားျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားခိုင္းရမယ္.။”
“လြန္ခဲ့တဲ့ ၅ႏွစ္တုန္းက PROFIBUS ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီမွာ Market planning လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့၂ႏွစ္တုန္းကေတာ့ Sales Manager အျဖစ္ promotion ရတယ္ဗ်။ ၁လကို ေဒၚလာ၅၀၀၀နဲ႔ေပါ့..။
အဲခ်ိန္တုန္းက
၁ေသာင္းေက်ာ္တန္ Samsung Laptop ၁လံုးကို installment နဲ႔ ၀ယ္ခဲ့တယ္။ ၁လကို
၂၀၀၀သြင္းရတယ္။ ေသမလိုရွင္မလိုပဲဗ်ာ..။ ေနာက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားတယ္။
ဒီလိုသာဆက္သြားရင္ေတာ့ ၁သက္လံုး လူေမႊးလူေတာင္ ေျပာင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔။ အဲဒါနဲ႔ အလုပ္ထြက္လိုက္တာ။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ဒီၿမိဳ႕ကို ေျပာင္းလာၿပီး သူေတာင္းစားလာလုပ္ေနတာ။
ကၽြန္ေတာ္က အဆင့္ျမင့္ သူေတာင္းစားတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္တာဗ်.. ”
သူ႔စကားလည္း ဆံုးေရာ ကၽြန္ေတာ္ စိတ္လႈပ္ရွားစြာနဲ႔ ေျပာလိုက္မိတာက…”ကၽြန္ေတာ့္ကို တပည့္အျဖစ္လက္ခံႏိုင္မလားဗ်ာ….”

Credit to Serein Ma Yu Hninn

“ ကိန္းဂဏန္းမ်ားကုိ ေပါင္းစပ္ၾကည့္ျခင္း . . . ”

“ ၁ + ၁ = ? ” ေမးခြန္းေလးကုိ White board ေပၚတင္လုိက္ပါတယ္ . . . အဲဒီေနာက္ တက္ေရာက္လာတဲ့ သင္တန္းသားမ်ားကုိ တစ္ခ်က္ေ၀့ၾကည့္လုိက္ရင္း . . .
“ ကဲ . . . ဘယ္ေလာက္လဲ ” လုိ႔ ေမးလုိက္ပါတယ္ . . . ။ သင္တန္းသားအားလုံး ျပံဴးရင္းက . . .
“ ၂ ေပါ့ . . . ” လုိ႔ တညီတညြတ္ထဲ အေျဖေပးလုိက္ၾကပါတယ္ . . .တစ္ခ်ဳိ႕သင္တန္းသားမ်ားကေတာ့ တစ္ခုခုေတာ့ တစ္ခုခုပဲလုိ႔ေတြးၿပီး ဇေ၀ဇ၀ါ ပုံစံမ်ဳိးနဲ႔ ဘာအေျဖမွ မေပးၾကဘဲ ၿငိမ္သက္လုိ႔ေနေလရဲ႕ . . . ။

“ ကဲ . . . ေနာက္တစ္ခါ ထပ္ေမးမယ္ေနာ္ . . . ၁ နဲ႕ ၁ ေပါင္းရင္ ဘယ္ေလာက္လဲ . . . ” ကၽြန္ေတာ္ ဒုတိယအၾကိမ္ ထပ္ေမးလုိက္ခ်ိန္မွာေတာ့ တစ္၀က္ေလာက္ပဲ ခ်က္ျခင္းမေျဖၾကေတာ့ပဲ “၂ ေပါ့” လုိ႔ ခပ္ဆုိင္းဆုိင္း ေျဖၾကပါေတာ့တယ္ . . . က်န္သင္တန္းသားမ်ားၾကေတာ့ . . . ခပ္ေထြေထြပုံစံမ်ဳိး ျဖစ္သြားၾကပါတယ္ . . .။ ကၽြန္ေတာ္လဲ သူတုိ႔ၾကည့္ရင္း . . . .
“ ေသခ်ာလားလုိ႔ ” ထပ္ေမးလုိက္ပါတယ္ . . . တစ္ခ်ဳိ႕ေလာက္ပဲ ေသခ်ာပါတယ္ဆုိတာေလာက္ ၾကားရပါေတာ့တယ္ . . .
“ ၂ ပဲေလ ၂ မဟုတ္ရင္ ဘာလဲဆရာ . . . ” ဟု သင္တန္းသားတစ္ေယာက္က စိတ္မရွည္ဟန္ျဖင့္ ျပန္လည္ေျဖလုိက္ပါတယ္ . . .
“ ေကာင္းပါၿပီ . . . အဲဒါဆုိ . . . ကၽြန္ေတာ္ေမးမယ္ေနာ္ . . . ”
“ အမႈိက္ပုံ တစ္ပုံနဲ႔ တစ္ပုံေပါင္းရင္ ဘယ္ႏွစ္ပုံရမလဲဟင္ . . . ” ဟု ကၽြန္ေတာ္က သူေမးခြန္းကုိ ေခတၱရပ္နားက ၿပဳံးၾကည့္ရင္း သူကုိေမးလုိ္က္ရင္းက သင္တန္းသားမ်ားဘက္ကုိ တစ္ခ်က္ အကဲခတ္ၾကည့္လုိက္ပါတယ္ ။
“ ၁ ပုံပဲ ရပါတယ္ ဆရာ . . .” ဟု သူ၏ နေဘးမွ သင္တန္းသားက ေျဖဆုိလုိက္ပါတယ္ . . . ထုိအခါ ကၽြန္ေတာ္က ထပ္ၿပီး . . .
“ ကဲ . . . ကၽြန္ေတာ္ထပ္ေမးမယ္ေနာ္ . . . မတူညီနဲ႔ မိသားစုက ေယာက်ၤားေလးတစ္ေယာက္ နဲ႔ မတူညီနဲ႔မိသားစုက အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ ေပါင္းစပ္ၾကမယ္ဆုိရင္ေကာ . . .”
“ တမ်ဳိးမေတြးၾကပါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္က ကိန္းဂဏန္းကုိေမးတာပါ . . . ” ဟု ကၽြန္ေတာ္ အေမးကုိ ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ကာ . . . သင္တန္းသားမ်ားဘက္ကုိ ၀ုိက္ၾကည့္ရင္း ရွင္းလင္းေမးျမန္းလုိက္ပါတယ္ . . အားလုံး ေခတၱ တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္လုိ႔သြားပါတယ္ . . . ။ သင္တန္းသားမ်ားရဲ႕ အေျဖကုိ ေခတၱေစာင့္စားရင္း အတန္ငယ္ၾကာမွာေတာ့ . . . . White board ေပၚတြင္ ၁ + ၁ = ၁ , ၁ + ၁ = ၂ , ၁ + ၁ > ၂ လုိ႔ ေရးလုိက္ပါတယ္ . . . အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ . . .
“ ဒါေလး ကၽြန္ေတာ္ ဘာေၾကာင့္ေမးလဲဆုိေတာ့ . . . ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္စဥ္ Algebra နည္း အရ သင္ခဲ့ရတာေတာ့ . . . ၁ နဲ႕ ၁ ေပါင္း ရင္း ၂ ရပါတယ္ . . . ဒါ Algebra နည္းအရ အမွန္ပါ . . . ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔ ဘ၀ကေတာ့ ဘာေတြသင္ေပးသလဲဆုိရင္ ၁ နဲ႕ ၁ ေပါင္းျခင္းက ၁ လဲျဖစ္ႏုိင္တယ္ ၂ လဲျဖစ္ႏုိင္တယ္ ၂ ထက္ပုိတဲ့ ၃ တုိ႔ ၄ တုိ႔လဲျဖစ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတာေလးကုိ သတိျပဳေစခ်င္တာပါ . . . ”
“ အဲဒီ အသိေလးကုိ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သတိျပဳေစခ်င္တာပါ ဒါမွလဲ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူေလာကထဲ က်င္လည္ ရုန္းကန္ေနခ်ိန္ အဲဒီအသိေလး သတိကပ္ထပ္မိရင္ မိမိအယူအဆသာမွန္ႏုိင္တယ္ ငါတုိ႔ေက်ာင္းကသင္ေပးတာ ဒါေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒါေတြသာမွန္တယ္ အယူေလးေတြေလွ်ာ့ပါးလာပါလိမ့္မယ္ . . . အဲဒီလုိ သတိထားမိရင္ ဘာေတြျဖစ္လာလဲဆုိေတာ့ နည္းလမ္းေတြရွာလာမွာေပါ့ ႏုိ႔မုိရင္ ငါသာမွန္တယ္ဆုိအဆင့္မွာပဲ ရပ္တန္႔ေနေတာ့မွာေလ . . . ”
“ေနာက္ၿပီး . . . ကၽြန္ေတာ္ထပ္ေမးပါမယ္ . . . ခင္ဗ်ားတုိ႔ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သင္ခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာေတြ တြက္ခ်က္တာေတြ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဤသည္မေရြး မွတ္မိေျဖႏုိင္ပါမလား . . . မလြယ္ပါဘူး . . . ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လဲ မမွတ္မိပါဘူး . . . ဒါဆုိ ကၽြန္ေတာ္ေမးလုိက္ပါအုံးမယ္ . . . ဒါနဲ႕မ်ား ဘာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းေတြတက္ စာေတြသင္ေနတာလဲ . . . ခင္ဗ်ားတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကားေနက်စကားေတြေလ မင္းဘြဲရ ပညာတတ္ေတာ့ ဘာရမွာလဲ ဘာေတြျဖစ္လာလုိ႔တုန္း . . . ဘာမွမထူးပါဘူးကြာ . . . ဆုိတဲ့စကားေလးေတြေလ . . . ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဘယ္လုိ႔ေျဖမွာလဲ . . . ”
“ ဟုတ္ကဲ့ ကၽြန္ေတာ္ေျဖပါမယ္ . . . ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သင္ခဲ့တဲ့စာေတြ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဤသည္မေရြး ကၽြန္ေတာ္မမွတ္မိပါဘူး . . . ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းမွာသင္ခဲ့ရတာ ဘာေတြရခဲ့လဲဆုိရင္ . . . ပုစၦာတစ္ပုဒ္ကို ဘယ္လုိ႔ေတြးရမယ္ . . . ဘယ္လုိ႔ခ်ဥ္းကပ္ရမယ္ . . . ဘယ္လုိေျဖရွင္းရမယ္ . . . အဲဒီအခ်က္ေတြရခဲ့ၾကတာပဲေလ အဲဒီအခ်က္ေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လက္ေတြ႔ဘ၀ေတြမွာ အသုံးခ်မယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တကယ္အျပင္ေလာကမွာ အဆင္ေျပမွာေပါ့ . . . အသုံးမခ်ျဖစ္ၾကရင္ေတာ့ ဘာမွအသုံးမ၀င္ပါဘူး . . .။
“ ေနာက္ၿပီး ခင္ဗ်ားတုိ႔ စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ . . . ပလပ္စတစ္အိတ္ အေကာင္းေလးေတြေတြ႔ရင္ သိမ္းထားတတ္တဲ့အက်င့္ တစ္ခ်ဳိ႕မွာရွိၾကပါလိမ့္မယ္ ဘာလုိ႔သိမ္းထားတာလဲ . . . တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ အသုံး၀င္ေကာင္း ၀င္ႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့အေတြးမ်ဳိးနဲ႔ေပါ့ . . . ဒါေပမယ့္ အသုံးမခ်ျဖစ္ရင္ေတာ့ အမႈိက္အျဖစ္နဲ႔သာ အဆုံးသတ္မွာပဲေလ . . . ဒါဆုိလဲ .. . ခုနကေမးခြန္းေလးလုိ ဘာလုိ႔သိမ္းထားေသးလဲဆုိတာ ေမးရမယ့္ေမးခြန္းေလးေပါ့ . . . .”
“ တကယ္ေတာ့ အလကားျဖစ္မျဖစ္ ထူးမထူးဆုိတာ အသုံးခ်မႈ႕အသုံးမခ်မႈ႕ေပၚမွာ မႈတည္ပါတယ္ . . အဲဒီေတာ့ သင္ခဲ့တဲ့ပညာ အလကားျဖစ္မျဖစ္ဆုိတာလဲ အသုံးခ်မႈ႕ အသုံးမခ်မႈ႕ေပၚမွာမူတည္ပါတယ္ . . .။ တစ္ခ်ဳိ႕ေျပာပါလိမ့္မယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ပညာက အသုံးခ်ခြင့္ၾကံဳမွ မၾကဳံတာလုိ႔ . . . တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရုံးက ဆရာတစ္ေယာက္ေျပာတာေလး “ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ငယ္ငယ္ကဆရာၾကီးတစ္ေယာက္ေျပာဘူးပါတယ္ . . . ဒါေလးက ငါတုိ႔လူမ်ုဳိးေတြ မူလတန္းဖတ္စာကုိသာ ေက်ခဲ့မယ္ဆုိရင္ကုိပဲ တုိးတတ္တယ္” ဆုိတာေလးပါ . . . ဟုတ္ပါတယ္ . . . မူလတန္းစာမွာဘာေတြပါလဲ . . . က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္တာလဲပါတယ္ လူမႈ႕ဆက္ဆံေရးလဲပါတယ္ေလ . . . ဥပမာ ၊ ။ လွည္းတစ္စင္း ႏြံ႔နစ္ေနသည္ . . ျပိဳင္တူတြန္းက ေရြ႕ႏုိင္သည္ . . . တစ္ေယာက္စကား တစ္ေယာက္နားမွာ မခါးရေအာင္ ေမာင္တုိ႔ဆုိေလ ပ်ားသကာလုိ ခ်ုိဳလွေစ . . .ကစားခ်ိန္မွာ ကစားပါ စားခ်ိန္မွာ စားပါ နားခ်ိန္မွာ နားပါ . . . အစရွိသျဖင့္ေပါ့ . . . ”
“ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အရုိးစြဲေနတာက စာသင္တာ ဘြဲရပညာတတ္လ႔ုိ သတ္မွတ္ခံရဖုိ႔ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းရဖုိ႔ ဘာဖုိ႔ညာဖုိ႔ေပါ့ . . . ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ပါ ပညာလုိခ်င္လုိ႔ ပညာသင္တာပဲ ျဖစ္သင့္ပါတယ္ . . . ဘြဲလက္မွတ္ဆုိတာ စာရြက္ကေလးပါ . . . တကယ္ဘာမွမတတ္ဘဲ ဘာမွမသိဘဲ ေက်ာင္းၿပီးလာရင္ေတာ့ တလည္လည္ျဖစ္ေနအုံးမွာပါပဲ . . . ” ဒါေလးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးလဲ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကုိ ကၽြန္ေတာ္ေမးၾကည့္အုံးမယ္ေနာ္ . . .
“ တကယ္လုိ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ကုိယ္ပုိင္လၻက္ရည္ဆုိင္ေထာင္မယ္ဆုိပါေတာ့ မုန္႔မ်ဳိးစုံ သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္ရၿပီး ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္မရွိတဲ့သူနဲ႔ ဘာသင္တန္းဆင္းလက္မွတ္မွမရွိဘဲ မုန္႔နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္လုပ္ႏုိင္တဲ့သူ လက္ဆမွန္တဲ့သူ ဘယ္သူကုိခန္႔မွာလဲ . . . ဒါေလးပါပဲ ဘြဲ႔လက္မွတ္အတုလုပ္လုိ႔ရပါတယ္ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ certificate အတုလုပ္လုိ႔ရပါတယ္ ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏုိင္မႈ႕နဲ႔ ေတြးေခၚစဥ္းစားတတ္မႈ႕ အတုလုပ္လုိ႔မရပါဘူး . . . ပညာဆုိတာ စာသင္ေက်ာင္းမွာပဲ သင္ယူရုံနဲ႕မျပီးဘဲ လက္ေတြ႔ဘ၀ေတြထဲမွာလဲ အၿမဲသင္ယူေနရပါတယ္ . . . ။ ဒါေလးကုိသေဘာေပါက္ၿပီး အၿမဲသင္ယူေနဖုိ႔ပါပဲ . . . ” ဟု ရွည္လွ်ားစြာ မိမိေျပာဆုိေဆြးေႏြးမႈ႕ကုိ ေခတၱရပ္ကာ သင္တန္းသားမ်ားကုိ အကဲခတ္ေလ့လာမိေနပါတယ္ . . .။
ထုိေနာက္ “ ကဲ . . . ဘာေလးေတြ ေဆြးေႏြးေမးဖုိ႔ရွိပါေသးလဲ . . . .” ဟု ထပ္မံေမးရင္း . . . .
“ မရွိရင္ေတာ့ ဒီေန႔ဒီေလာက္ပါပဲ . . .” ဟု တစ္ေန႔တာ သင္တန္းေလးကုိ အဆုံးသတ္လုိက္ပါတယ္ .။
တုိမုိစံ (MDY)

စိတ္ခံစားမႈကို ျပတဲ့ အဂၤလိပ္စကားလံုးေလးမ်ား

A
လြယ္တဲ့နွစ္လံုးက စပါမယ္။ Angry နဲ႔ Annoyed ပါ။ Angry က စိတ္ဆိုးတာျဖစ္ၿပီး Annoyed ကေတာ့ စိတ္အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္တာပါ။ လြယ္လို႔ ဥပမာေတာ့မေရး ျပေတာ့ပါဘူး။
Appalled က တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားဆိုတဲ့အဓိပၸာယ္ပါ။
e.g They were appalled to hear that they would lose their jobs.
Apprehensive ကိုေတာ့ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကတယ္။ ပူပန္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္နဲ႔သံုးပါတယ္။
e.g I felt a little apprehensive before my interview.
Ashamed ကေတာ့ ရွက္တာပါ။
e.g. How could you say such a thing? You should be ashamed of yourself!
B
Bewilder ကေတာ့ စိတ္ရႈပ္ေထြးတယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ သံုးပါတယ္။
e.g He was bewildered by the choice of computers in the shop.
Betrayed ကေတာ့ သစၥာေဖာက္ခံရတာကို ေျပာတာပါ။
e.g He betrayed my trust when he repeated my secret to everyone.
C
Confuse က ေရာေထြးတဲ့ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။
e.g I’m sorry I forgot your birthday – I was confused about the dates.
ကုိယ့္ကုိယ္ကို ယံုၾကည္ခ်က္ရွိတယ္ဆိုရင္ Confident လို႔ သံုးပါတယ္။
e.g I’m confident that we can find a solution to this problem.
နည္းနည္းပါးပါး စိတ္ဆိုးတာဆိုရင္ Cross လို႔ သံုးလို႔ရပါတယ္။
e.g. I was cross with him for not helping me, as he said he would.
D
Depress က ဝမး္နည္းတယ္။ စိတ္မခ်မ္းသာဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။
After he failed his English exam, he was depressed for a week.
အရမ္းေပ်ာ္တာမ်ိဳးကိုေျပာခ်င္ရင္ Delighted လို႔သံုးပါတယ္။
e.g. I’m delighted that I got the job. It’s just what I always wanted.
စိတ္ပ်က္တာကေတာ့ Disappointed ပါ။
e.g. She was disappointed by her son’s poor results at school.
E
ပိုးစိုးပက္စက္ေပ်ာ္၊ အေသေပ်ာ္တယ္ဆိုရင္ Ecstatic လို႔သံုးပါတယ္။
e.g. When he asked her to marry him she was ecstatic.
Excited က စိတ္လႈပ္ရွားတာပါ။
e.g. I’m excited by the new opportunities that the internet brings.
ဝမ္းသာဝမ္းနည္း စိတ္ခံစားမႈတစ္ခုခုကို ျဖစ္ေစတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Emotional လို႔သံုးပါတယ္။
e.g. When he heard the news, he became quite emotional.
မလိုျဖစ္တယ္၊ အားက်တယ္ဆိုရင္ Envious လို႔သံုးႏို္င္ပါတယ္။
e.g. I’m very envious of her happiness – I wish I was happy too.
Embarrassed ကေတာ့ ရွက္ေၾကာက္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။
e.g I felt so embarrassed that I went bright red.
F
– အလြန္အမင္းစိတ္ဆိုးတဲ့အခါ Furious ကို သံုးပါတယ္။
e.g. I was furious with him for breaking my favourite vase.
– Frightened ကေတာ့ ေၾကာက္လွန္႔တာပါ။
e.g. As a child she was frightened of the dark.
G
– တစ္ခုခုကို ေကာင္းမြန္တယ္၊ ႀကိဳက္တယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ Great လို႔ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။
e.g. I feel great today.
H
– Happy ကေတာ့ သိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။ ေပ်ာ္ရႊင္တာကို ေျပာတာပါ။
e.g. She was happy to hear the good news.
– အလြန္အမင္း ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္တယ္လို႔ ေျပာခ်င္ရင္ Horrify လို႔သံုးၾကပါတယ္။
e.g. I’m horrified by the amount of violence on television today.
I
– Irritate ကေတာ့ စိတ္ကသိကေအာက္ ျဖစ္တာကိုေျပာတာပါ။
e.g. I get so irritated when he changes TV channels without asking me first.
– တစ္ခုခုကို စိတ္ဝင္စားတယ္၊ စိတ္ဝင္စားေစတယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ Intrigue ကိုသံုးပါတယ္။
e.g. I’m intrigued to hear about your safari in Kenya.
J
– မနာလိုျဖစ္တာက Jealous ပါ။
e.g. She was jealous of her sister’s new toy.
– တစ္ခုခုအေပၚ စိတ္ကုန္ေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ Jaded လုိ႔သံုးပါတယ္။
e.g. After 10 years at this company, I just feel jaded.
K
– တစ္ခုခုလုပ္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနတယ္ဆိုရင္ Keen ကိုသံုးေလ့ရွိပါတယ္။
e.g. I’m keen to see your new house – I’ve heard lots about it.
L
– ပ်င္းရိတာက Lazy ပါ။ ဒါက သိၿပီးသားစကားလံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
e.g. I can’t be bothered to do anything today – I feel really lazy!
– Lucky က ကံေကာင္းတာပါ။ ဒါလည္း သိၿပီးသား စကားလံုးတစ္လံုးပါ။
e.g. I’m going to play the lottery – I feel lucky today!
– စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္သြားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Let Down လုိ႔သံုးႏိုင္ပါတယ္။
e.g. When you didn’t turn up to the meeting, I felt really let down.
M
– မိခင္စိတ္ဝင္သြားတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္ရင္ Maternal လုိ႔ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။
e.g. Looking at my sister’s new baby made me feel really maternal.
N
– တစ္ခုခုကို မွင္သက္မိသြားတယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ Nonplus လို႔သံုးပါတယ္။
e.g. I was so nonplussed by his announcement that I couldn’t say anything.
– ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြ၊ မေကာင္းတာေတြပဲျမင္ေနတယ္ဆုိရင္ေတာ့ Negtive လုိ႔သံုးေပးပါ။
e.g. I feel very negative about my job – the pay is awful.

O
Overwhelm ကို စိတ္လႈပ္ရွားလြန္းလို႔ ဘာလုပ္လို႔ဘာကိုင္ရမွန္းမသိ ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သံုးပါတယ္။
e.g. I was overwhelmed by the offer of promotion at work.
ႏွစ္ၿခိဳက္တယ္ဆိုတာကို Over the moon လို႔သံုးလို႔ရပါတယ္။ Idiom အသံုးပါ။
e.g. She was over the moon with her new bicycle and rode it every day for a whole year.
P
အေကာင္းျမင္တယ္၊ ေသခ်ာတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Positive လုိ႔သံုးႏိုင္ပါတယ္္။ ဒီအသံုးက လြယ္ပါတယ္။
e.g. She’s a very positive person and never lets anything get her down.
e.g. Are you sure that’s what you want? Yes – I’m positive.
R
သက္ေတာင့္သက္တာရွိတာက Relax ပါ။
e.g. I was completely relaxed after I came back from holiday.
Reluctant ကေတာ့ တစ္ခုခုကို ဝန္ေလးတယ္၊ အင္တင္တင္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ သံုးပါတယ္။
e.g. I’m reluctant to buy a new car – the one we have is fine.
S
ေဒါသကိုၿမိဳသိပ္လိုက္ရတယ္ဆိုတာကို Seething လို႔သံုးပါတယ္။
e.g. She was seething after her boss criticised her.
Sad ကေတာ့ ဝမ္းနည္းတယ္တာပါ။ သိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။
e.g. It makes me sad to see all those animals in cages at the zoo.
ေၾကာက္ရြံ႕တာကို Scare လို႔သံုးပါေသးတယ္။
e.g. Are you scared of heights?
စိတ္ဖိစီးေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Stress လို႔ သံုးပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အသံုးမ်ားတဲ့ စကားလံုးတစ္လံုးပါ။
e.g. I feel really stressed at work – I need a break.
T
ေၾကာက္မယ္ဖြယ္တစ္ခုခုကို ၾကံဳေတြ႔ခဲ့တယ္ဆိုရင္ Terrific လုိ႔သံုးပါတယ္။
e.g. I feel terrific today!
ေနလို႔၊ ထုိင္လို႔မေကာင္းဘူးဆုိရင္ေတာ့ Terrible လို႔သံုးႏိုင္ပါတယ္။
e.g. I’ve got a blinding headache and I feel terrible.
Terrify ကေတာ့ အလြန္အမင္းထိတ္လန္႔တာ ဆိုတဲ့အဓိပၸာယ္နဲ႔သံုးပါတယ္။
e.g. She’s terrified of spiders and screams whenever she sees one.
Tense ကေတာ့ သက္ေတာင့္သက္သာမရွိဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါ။
e.g. You look a bit tense. Did you have a bad day at work?
U
ဝမ္းနည္းတယ္လို႔ေျပာခ်င္ရင္ Upset လုိ႔သံုးပါတယ္။
e.g. I’m sorry you’re upset – I didn’t mean to be rude.
မေပ်ာ္ရႊင္ဘူးဆိုတာကေတာ့ Unhappy ပါ။ သိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။
e.g. I was unhappy to hear that I hadn’t got the job.
V
Victimise ကေတာ့ တရားခံ (သို႔) အျပစ္သားတစ္ေယာာက္လို ခံစားရတယ္လို႔ေျပာခ်င္တာပါ။
e.g. My boss kept criticising me and not the others, so I felt quite victimised.
W
ေက်နပ္ဝမ္းေျမာက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ Wonderful လုိ႔သံုးပါတယ္။
e.g. I felt wonderful after such a relaxing weekend.

သင့္က်န္းမာေရးေကာင္းျပီး ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ေနဖို့

သင့္က်န္းမာေရးေကာင္းျပီး ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ေနဖို့ဆုိရင္ ကေန့မွစျပီး ဒီအခ်က္ေတြကို လုပ္ၾကည့္လုိက္ပါ .

1. ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ

2. မနက္စာကို ဘုရင္လိုစား၊ ေန႔လည္စာကိုေတာ့ မင္းသားေလးလိုစား၊ ညစာကိုေတာ့သူေတာင္းစားလို စားပါတဲ့။ (အားလံုး နားလည္ၾကမွာပါေနာ္)

3. သစ္ပင္ေပၚက ရတဲ့ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ေတြကို မ်ားမ်ားစားေပးပါ၊

4. ဘ၀မွာ 3 E နဲ႔ ရွင္သန္ ေနထိုင္ပါ — Energy, Enthusiasm နဲ႔ Empathy

5. တရားထိုင္ျခင္း၊ ေယာဂ က်င့္ျခင္း၊ ဘုရားရွိခိုးျခင္း တို႔ကိုလည္း ျပဳလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။

6. ကစား ခုန္စားလည္း မ်ားမ်ား ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္။

7. သင္ 2016 ခုႏွစ္မွာ ဖတ္ခဲ့တဲ့ စာအုပ္အေရအတြက္ထက္ ဒီႏွစ္မွာ မ်ားမ်ားပိုဖတ္ပါ။

8. တစ္ရက္မွာ 10 မိနစ္ေလာက္ ဆိတ္ဆိတ္ေနၾကည့္ဖို႔ကိုလည္း ႀကိဳးစားၾကည့္သင့္တယ္။

9. တစ္ရက္မွာ 7 နာရီေလာက္ေတာ့ အနည္းဆံုး အိပ္သင့္ပါတယ္။

10. တစ္ရက္မွာ 10 မိနစ္ကေန နာရီ၀က္ေလာက္ထိ လမ္းေလွ်ာက္သင့္ပါတယ္။

လမ္းေလွ်ာက္ေနစဥ္မွာလည္း မ်က္ႏွာေလးကို ခပ္ၿပံဳးၿပံဳးေလး ေနေပးရမယ္ေနာ။

(အရူးလို႔ေတာ့ မထင္ေလာက္ပါဘူးေနာ္... :P)

Personality:

11. ကိုယ့္ဘ၀ကို သူမ်ားေတြနဲ႔ မယွဥ္ပါနဲ႔။ သူတို႔ ဘာလမ္းေၾကာင္းကိုေလွ်ာက္လမ္းေနတယ္ဆိုတာ သင္ မသိႏိုင္ဘူးေလ။

12. ကိုယ္မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တဲ့ အရာေတြေပၚမွာ မေကာင္းျမင္စိတ္ေတြမထားပါနဲ႔။ အဲ့ဒါေတြေၾကာင့္လည္း စိတ္ဆင္းရဲ မေနပါနဲ႔။ လက္ရွိကိုယ့္မွာရွိေနတာေလးကို တန္ဘုိးထားၿပီး ဒါေတြကိုပဲ ပိုေကာင္းေအာင္လုပ္လိုက္ပါ။

13. အလုပ္ေတြကိုလည္း အလြန္ အကၽြံ မလုပ္ပါနဲ႔.. Limit တစ္ခုထိပဲ လုပ္တာ ေကာင္းပါတယ္။

14. ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သိပ္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ႀကီး မခိုင္းေစပါနဲ႔။ ဘယ္သူမွလဲဒါမ်ိဳးမလုပ္ပါဘူး။ သက္ေတာင့္ သက္သာေလးသာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။

15. ကိုယ့္ရဲ႕ တန္ဘိုးရွိတဲ့ စြမ္းအင္ေတြကို အတင္းေျပာျခင္းျဖင့္ မကုန္ဆံုးပါေစနဲ႔။

16. အိပ္ေနစဥ္မွာထက္ ႏိုးေနခ်ိန္ေတြမွာ အိပ္မက္ ပိုမက္ပါ။

17. မနာလို ၀န္တိုျဖစ္ေနတာဟာ အခ်ိန္ျဖဳန္းျခင္း တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ သင့္မွာရွိသင့္ရွိထိုက္တာေတြ အားလံုးရွိေနပါတယ္။

18. အတိတ္က ျပသနာေတြကို ေမ့လိုက္ပါ့ေတာ့။ ကိုယ့္ရဲ႕ လက္တြဲေဖာ္၊ျကင္ေဖာ္ေတြမွာ အတိတ္က အရိပ္ေဟာင္းေတြ ရွိေနရင္လည္း ျပန္မေဖာ္ပါနဲ႔ေတာ့။ဒါေတြက လက္ရွိဘ၀ရဲ႕ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြကို ဖ်က္ဆီးလိမ့္မယ္။

19. ဘ၀ဟာ သိပ္တိုေတာင္းပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ကို မုန္းဖို႔ ဆိုတဲ့အခ်ိန္ေတာင္ ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ တစ္ျခားလူေတြကို မမုန္းပါနဲ႔။

20. ပစၥဳပၸန္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ဖို႔အတြက္ အတိတ္ေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရယူလိုက္ပါ။

21. ကိုယ့္ရဲ႕ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြရဲ႕ သခင္ဟာ ကိုယ္မွလြဲလို႔ ေနာက္တစ္ေယာက္မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

22. ဘ၀ဆိုတာ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး တစ္ခုျဖစ္တယ္။ သင္က အဲ့ဒီေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွာပညာသင္ရမယ့္ ေက်ာင္းသားေလးေပါ့။ ျပသနာဆိုတာက သင္ရိုးညႊန္းတမ္း တစ္ခုရဲ႕အစိတ္အပုိင္းမွ်သာ ျဖစ္တယ္။ အကၡရာ သခ်ၤာေတြကို တြက္ခ်က္သလိုေျဖရွင္းႏိုင္သြားမွာပါ။ အဲ့ဒါေတြရဲ႕ သင္ခန္းစာကေတာ့သင့္ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးအတြက္ အေရးပါေနမွာေပါ့။

23. မ်ားမ်ားၿပံဳးပါ၊ မ်ားမ်ားရယ္ပါ။

24. အျငင္းအခံုေတြတိုင္းမွာ သင္ခ်ည္းပဲ အႏိုင္ရေနမွာ မဟုတ္ဘူး။ သင္သေဘာမတူတာေတြကို သေဘာတူေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္လိုက္ပါလား။

Society:

25. သင့္မိသားစုနဲ႔ မၾကာခဏ ဖုန္းေျပာပါ။ အေ၀းေရာက္ေနတယ္ဆိုရင္ေပါ့။တူတူေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေႏြးေထြးတဲ့ ဆက္ဆံေရးေလးျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ပါ။

26. အမ်ားသူငွာအတြက္ ေကာင္းမႈတစ္ခု ေန႔စဥ္ျပဳၾကည့္ပါ။

27. လူတိုင္းကို အရာအားလံုးအတြက္ ခြင့္လြတ္တတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကည့္ပါ။
(သိပ္စိတ္ခ်မ္းသာစရာေကာင္းတယ္ ကိုယ္ေတြ႔ပါပဲ)

28. အသက္ 70 ေက်ာ္ ဘိုးဘိုး ဘြားဘြားေတြ၊ အသက္ 6 ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြနဲ႔အခ်ိန္မ်ားမ်ား ပိုျဖဳန္းပါ။

29. တစ္ေန႔မွာ လူသံုးေယာက္ေလာက္ကို ကိုယ့္ေၾကာင့္ ၿပံဳး ရီ သြားေအာင္ႀကိဳးစားၾကည့္ပါလား။

30. တစ္ျခား သူေတြ သင့္ကို ဘာပဲ ထင္ထင္။ ဒါသင့္အလုပ္ မဟုတ္ဘူး။

31. သင့္ရဲ႕ အလုပ္က သင္ေနမေကာင္းျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ သင့္ကို လာျပဳစုမွာ
မဟုတ္ဘူး။ သင့္ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ မိသားစု၀င္ေတြကသာ သင့္အနားမွာ
ရွိေနၾကလိမ့္မယ္။ သူတို႔ေတြနဲ႔ မ်ားမ်ား ထိေတြ႔ေနဖို႔ လိုအပ္တယ္။

Life:

32. မွန္ကန္တဲ့ အရာကိုသာ လုပ္ပါ။

33. အသံုးမ၀င္တဲ့၊ ႏွစ္လိုဖြယ္မရွိတဲ့၊ ၾကည္ႏူးဖြယ္ မေကာင္းတဲ့အရာမွန္သမွ်ကို သင့္စိတ္ထဲက ထုတ္ပစ္လိုက္ပါ။

34. ေကာင္းတာပဲ ျဖစ္ေနျဖစ္ေန၊ ဆိုးတာပဲ ျဖစ္ေန ျဖစ္ေန မၿမဲပါဘူး။ အၿမဲေျပာင္းလဲေနမွာ ပါပဲ။

35. ကိုယ္ဘာေတြပဲ ခံစားေနရ ေနရ၊ ကိစၥ မရွိပါဘူး။ ကဲ… လာ သြားစို႔..
အလွျပင္လိုက္၊ ရိႈးထုတ္လိုက္။ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနရမွာေပါ့။

36. အေကာင္းဆံုးေတြဆိုတာ ျဖစ္လာအံုးမွာပါ။

37. ကိုယ့္ရဲ႕ အတြင္း စိတ္သႏၱန္ဟာ အၿမဲေပ်ာ္ရႊင္ေနရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ေပ်ာ္ေပ်ာ္သာေနပါ။

38. ဒီ Post ကို သင္ ဂရုတစ္စိုက္ရွိတဲ့ လူ အေယာက္ 40 ဆီကို share လုပ္လိုက္ပါတဲ့။