လင္းယုန္ နဲ႔ ဘဲငန္း

လင္းယုန္ေတြကို ေကာင္းကင္မွာ ျမင္မိတဲ့အခါ သူတို႔နဲ႔ ဆက္စပ္လို႔ ေတြးမိတာေလး ရွိတယ္ဗ်။ လင္းယုန္ ေတြဟာ ရဲရင့္တယ္။ လြတ္လပ္တယ္။ တျခားလင္းယုန္ေတြနဲ႔ အတူ တြဲဖက္ သြားလာျခင္း မရွိပဲ တစ္ေကာင္ထဲ ပ်ံသန္းတယ္။
ဒီလိုေတြးမိရင္းနဲ႔ တျခားတစ္ဖက္မွာလဲ တေလာက ဖတ္ဖူးတဲ့ ကေနဒါႏိုင္ငံက ဘဲငန္းေတြအေၾကာင္း ေဆာင္းပါးေလး တစ္ခုကို သြားသတိရ မိလိုက္တယ္။
ဘဲငန္းေတြဟာ ေဆာင္းဦးရာသီ ေရာက္တိုင္းမွာ အေအးဒဏ္ ေရွာင္ဖို႔ အတြက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္စြန္း ေဒသေတြ ဆီကို အုပ္စုဖြဲ႕ ေရႊ႕ေျပာင္းေလ့ ရွိၾကပါတယ္တဲ့။ ထူးျခားတာက ဒီဘဲငန္း အဖြဲ႕လိုက္ႀကီးဟာ ကေနဒါ ေရပိုင္နက္ကေန စတင္ ပ်ံသန္း တက္လာ တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း အဂၤလိပ္ အကၡရာ "V" ပံုသ႑ာန္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ပ်ံသန္းၾကသတဲ့ဗ်။
ဒီလို ပ်ံသန္းရတဲ့ ေနာက္ကြယ္က ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြက -
(၁) ေရွ႕က ဦးေဆာင္ပ်ံသန္းတဲ့ ဘဲငန္း က ေတာင္ပံ တစ္ခ်က္ ခတ္ လိုက္တိုင္း ခတ္လိုက္တိုင္း ေနာက္ကပ္လ်က္က ပ်ံသန္းေနတဲ့ ၂ ေကာင္ အတြက္ ပင့္ေလ ဖန္တီးေပးေနေအာင္ စီမံ အကြက္ခ် ပ်ံသန္းေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေနာက္အေကာင္ေတြကို သက္ေတာင့္သက္သာ ျဖစ္ေစတယ္။ ၿပီးေတာ့ တစ္ေကာင္ထဲပ်ံရင္ ေရာက္မယ့္ခရီးထက္ကို ဒီလိုပ်ံျခင္းအားျဖင့္ အဆ ၇၀ ပိုေရာက္ သြားႏိုင္ သတဲ့။
(၂) အကယ္၍ ဘဲငန္းတစ္ေကာင္ေကာင္အေနနဲ႔ ဟန္ခ်က္ ပ်က္ၿပီး ေတာ့ ေဘးကိုယိုင္ထြက္သြား ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ေတာင္ မိမိေရွ႕မွာ ရွိေန သူရဲ႕ ပင့္ေလဟာ ေနာက္ကပ္လ်က္ ဘဲငန္းကို အားေလ်ာ့ေအာင္ ကူညီ ေဖးမေပးေနသလို ျဖစ္ပါသတဲ့။ ဒီေတာ့ ဟန္ခ်က္ပ်က္ၿပီးေတာ့ ေအာက္ကိုျပဳတ္က်မယ့္ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ေပးေနတာေပါ့။
(၃) "V" ဆံုမွတ္ေနရာက ဦးေဆာင္ပ်ံသန္းသူက ေခါင္းေဆာင္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနရာ က အေသမဟုတ္ဘူး။ ပင္ပန္းလာတဲ့အခါ မွာ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ေတြကို အလွည့္က် ေနရာေပးလို႔ သူကဟိုး အေနာက္မွာ သြားေနၿပီးေတာ့ အေမာေျဖတယ္။ ဒီအခါမွာ ဒုတိယေခါင္းေဆာင္ေတြက ေရွ႕တက္လို႔ အေနာက္က ေကာင္ေတြ အေရွ႕က ဦးေဆာင္တဲ့ ေနရာဆီကို တစ္ဆင့္စီ ဝင္ ဝင္လာၾက တယ္တဲ့။
(၄) ေနာက္ကလိုက္တဲ့ ဘဲငန္းေတြ အေနနဲ႔ ဒီလိုပ်ံသန္းစဥ္ တစ္ေလွ်ာက္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ပ်ံသန္းေနရ ေပမယ့္လို႔ ခပ္ေပါ့ေပါ့ လက္လြတ္စပယ္ မေနဘူးတဲ့ဗ်ာ။ အားလံုး လမ္းတေလွ်ာက္ တဂတ္ဂတ္ နဲ႔ အသံေပးလာေလ့ ရွိသတဲ့။ ဒီအသံေပးရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ က ေရွ႕ဆံုးက အ႐ုန္းကန္ရဆံုး အေကာင္ကို အားအင္ ေတြ ျဖစ္လာေစသတဲ့။
(၅) အကယ္၍ ဒီလို ပ်ံသန္းေနတုန္း တစ္ေကာင္ေကာင္က ဖ်ားနာလို႔ ျဖစ္ျဖစ္ ေသနတ္နဲ႔ လွမ္းပစ္ခံ ရလို႔ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆက္မပ်ံသန္း ႏိုင္တဲ့ အခါ ဒီ အဖြဲ႕အစည္းထဲက ေနာက္ထပ္ ၂ ေကာင္ကပါ ေျမျပင္ကို ဆင္းလိုက္ သြားသတဲ့။ ဒီထိခိုက္သြားတဲ့ ဘဲငန္း ျပန္မေကာင္း လာခဲ့ရင္လဲ ေသသည္အထိ အနားမွာ ေစာင့္ေရွာက္ေပးသြားေလ့ ရွိၿပီး ေသသြားေတာ့မွသာ ေနာက္ထပ္ ဘဲငန္းတစ္အုပ္ အလာကို ထပ္ေစာင့္လို႔ ေနာက္ထပ္ "V" အဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ အတူ လိုက္ပါသြား သတဲ့ဗ်ာ။
ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္စဥ္းစားမိတယ္။ လင္းယုန္ေတြဟာ ရဲရင့္တယ္။ မွန္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ တယ္။ ဒါလဲမွန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘဲငန္းေတြရဲ႕ အဖြဲ႕လိုက္ အားထုတ္မႈေၾကာင့္ ေရာက္ရွိတဲ့ေနရာ တစ္ခုကို လင္းယုန္ေတြ တစ္ေကာင္ခ်င္းစီ ေရာက္ လာဖို႔ ဘယ္ေလာက္ ေတာင္ ႐ုန္းကန္ၾကရမလဲ။ လမ္းခရီးမွာ မိတ္ေဆြ အေပါင္းအသင္းလဲမရွိ ကူညီေဖးမေပးသူလဲ မရွိပဲနဲ႔ ဘယ္ ႏွစ္ေကာင္ မ်ား ေသေၾကပ်က္စီး ၾကၿပီး ၿပီလဲ။ ပ်ံသန္းရင္းနဲ႔ေမာပန္းလို႔ ေဖးမ ေပးသူ မရွိ လက္ေလွ်ာ့သြားတာေရာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ မ်ား ရွိေနၿပီးၿပီလဲ။
ဒီနႈိင္းယွဥ္မႈကေန ရလိုက္တဲ့ သင္ခန္းစာေလးက.. လင္းယုန္တို႔ဟာ တစ္ကိုယ္ေကာင္းစိတ္ဓာတ္ ပိုင္ရွင္ တို႔နဲ႔ အလားသ႑ာန္တူၿပီးေတာ့ ငန္းေတြကေတာ့ အသင္းအဖြဲ႕ စိတ္ဓာတ္ (Teamwork) တို႔နဲ႔ အလားသ႑ာန္ တူပါလိမ့္မယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြဟာ လုပ္ငန္းတစ္ခုကို လုပ္ကိုင္ ေဆာင္ရြက္ၾကမယ္ဆိုရင္ -
(၁) ဘဲငန္းေတြ အုပ္စုဖြဲ႕ ပ်ံသန္းျခင္းေၾကာင့္ ခရီးပိုေဝးေဝး ေရာက္ႏိုင္ တာကို သင္ခန္းစာယူၿပီး ေရရွည္မွာ ရပ္တည္ဖို႔ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အသင္းအဖြဲ႕လိုက္ လႈပ္ရွားသင့္တယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။
(၂) တစ္ေကာင္ဟန္ခ်က္ပ်က္ခ်ိန္မွာ ေနာက္တစ္ေကာင္ရဲ႕ ပင့္ေလက အကူအညီေပးတာကို သင္ခန္းစာယူၿပီး အဖြဲ႕အစည္းထဲက တစ္ေယာက္ ေယာက္ ဒုကၡေရာက္ေနစဥ္မွာ ႏွစ္သိမ့္တဲ့ ပင့္ေလေျပ ေတြ အဆက္မျပတ္ တိုက္ခတ္ေပးသင့္ ေပးရပါ့မယ္။
(၃) ေခါင္းေဆာင္ေနရာ ဖယ္ေပးျခင္းနဲ႔ အလွည့္က် ဦးေဆာင္ ႐ုန္းကန္ ျခင္း ကို သင္ခန္းစာယူလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္လည္း မိမိရာထူး ဂုဏ္ ေတြ ကို မဆုပ္ကိုင္ထားပဲ သင့္ေတာ္သူကို ခ်ီးေျမႇာက္ျခင္း နဲ႔ ေနာက္ တက္လာသူကလည္း က်ရာေနရာကို အေကာင္းဆံုး ျပဳလုပ္ သြား ရပါ့မယ္။
(၄) ဘဲငန္း အခ်င္းခ်င္း အသံေပးတာကို သင္ခန္းစာ ယူၿပီးေတာ့ အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္ ေနရသူေတြကို အားတက္ လာေအာင္ ခ်ီးမြမ္းသင့္တာ ခ်ီးမြမ္းလို႔ ေျမႇာက္စားသင့္တဲ့အခါ ေျမႇာက္စားလို႔ လက္ခုပ္ၾသဘာသံေတြ ေပးေနသင့္ပါတယ္။
(၅) နာမက်န္းတဲ့ ဘဲငန္းကို အျခံအရံလုပ္ေပးၾကတာကို သင္ခန္းစာ ယူလို႔ အဖြဲ႕အစည္းထဲက တစ္စံုတစ္ေယာက္ ထိခိုက္ နစ္နာတဲ့ အခါမွာလဲ တစ္ေယာက္ထဲ ပစ္မထားပဲနဲ႔ ရပ္တည္ ကာကြယ္ ေပးရပါမယ္။
အားလံုးပဲ ငန္းတို႔ရဲ႕ စိတ္ထားနဲ႔ ထပ္တူက်က် လွလို႔ ေလာကမွာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ၾကပါေစ။

သားသမီးကိုထိခိုက္ႏိုင္ေသာ မိဘမ်ား၏ အမူအက်င့္မ်ား

ကေလးဆိုတာ အတုျမင္အတတ္သင္ၾကပါတယ္။ မိဘကို အထင္ႀကီးေလ့ရိွပါတယ္။ မိဘေျပာသမ်ွ ျပဳသမ်ွ မွန္တယ္လို႔ ယူဆတတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္တဲ့ ကေလးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ပထမဆံုးအႀကိမ္ ခိုးေသာက္တဲ့ေဆးလိပ္ဟာ အေဖေဆးလိပ္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ေအာက္ေဖၚ ျပပါအက်င့္မ်ားဟာ ကေလးကိုလြမ္းမိုး ထိခုိက္ႏိုင္တဲ့ အတြက္ က်ေနာ္အပါအ၀င္ မိဘမ်ား ဆင္ျခင္ႏိုင္ေအာင္ တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

၁။ စိတ္မရွည္ျခင္း
မိဘေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္အတြက္ စီးပြားေရးအတြက္ ရုန္းကန္လုပ္ရွားေနၾကရပါတယ္။ အလုပ္ဒဏ္ပိေနတဲ့ၾကားထဲ၊ စိတ္ဖိအားမ်ားေနတဲ့ ၾကားထဲက အိမ္ျပန္ေရာက္ရင္ ေဆာ့ကစားေနတဲ့ကေလးက ေမ်ာက္ရံူးေလာက္ေအာင္ ေဆာ့ကစားၿပီး ငိုတဲ့ကေလးက အသံၿပဲႀကီးနဲ႔ ငိုေနတာေတြ႔ရင္ စိတ္မရွည္တတ္ေတာ့ပါဘူး၊ စိတ္မရွည္ေတာ္ ေအာ္ေငါက္မိတယ္။ တခါတေလ လက္ပါသြားတယ္။ အဲဒီေအာ္ေငါက္ လက္ပါတဲ့ အက်င့္က ကေလးကို ကူးသြားတတ္ပါတယ္။ ကေလးေတြလည္း အခ်င္းခ်င္း ေအာ္ေငါက္သြားတတ္ၿပီး လက္ပါကုန္ၾကေတာ့တယ္။
၂။ မေရွာင္က်ဥ္ျခင္း
အိမ္ေထာင္သက္ၾကာလာတာနဲ႔ အမ်ွ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အသစ္အဆန္းစိတ္ ေတြ ကုန္ခမ္းလာပါတယ္။တခါတေလ အေသးအမႊား ကိစၥကေလးေတြက အစ စကားမ်ားလာတတ္ပါတယ္။ သားသမီးေရွ႔ မေရွာင္ ရန္ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ရန္ျဖစ္လိုက္၊ ျပန္တည့္လိုက္နဲ႔ သံတရာ လည္ေနတတ္ပါတယ္။ မိဘေတြ ရန္ျဖစ္တယ္၊ အျငင္းပြားတယ္ဆိုတာ ကေလးရဲ႔ စိတ္ကို အရမ္းထိခုိက္ပါတယ္။ ၾကာေတာ့ ကေလးေတြဟာ အိမ္မျပန္ခ်င္တဲ့ အထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အိမ္မျပန္ပဲ အျပင္မွာ ေ၀ေလေလ ရိုက္ေနရင္ ကေလးပ်က္စီးလြယ္ပါတယ္။
၃။ သေဘာထား ႀကီးလြန္းျခင္း
မိဘမ်ားဟာ အလုပ္ကို ေန႔မအား ညမအား ႀကိဳးစားၿပီးလုပ္တယ္။ ဟိုဟာလည္း မစားရက္၊ ဒီဟာလည္း မ၀ယ္ရက္နဲ႔ အစြမ္းကုန္ ေခြ်တာတယ္။ ကိုယ့္ကေလးေတြ အေပၚက်ေတာ့ ေတာင္းသမ်ွ လိုက္ေလ်ာတယ္။ လိုခ်င္တာအားလံုး ၀ယ္ေပးတယ္။ ဒီလိုအခ်စ္လြန္ကဲမူေတြေၾကာင့္ အခ်ိိန္ၾကာလာေတာ့ သားသမီးမ်ားဟာ ေတာင္းဆိုျခင္းကိုသာ အားသန္ၿပီး တန္ဖိုးထားတတ္တဲ့စိတ္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတတ္ပါတယ္။ ပညာရွင္တို႔၏ အဆုိအရ သားသမီးမ်ား တကယ္မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းမ်ားက လႊဲရင္ က်န္တဲ့ ေတာင္းဆိုမူေတြကို ၃၀% ခန္႔လိုက္ေလ်ာရင္ကိုပဲ လံု ေလာက္ၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။
၄။ ဂရုမစိုက္ျခင္း
မိဘမ်ားက သားသမီးအေပၚ ပိုက္ဆံအကုန္ခံႏိုင္ရင္ တာ၀န္ေက်ၿပီလို႔ ယူဆတယ္။ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ က်ဴရွင္ဆရာမ ေခၚေပးလိုက္တယ္။ ကိုယ့္အခ်ိန္နဲ႔ေတာင္ ကိုယ္မလံုေလာက္ဘူး။ သားသမီးကို အခ်ိန္ေပး ၊ ဂရုစိုက္ဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနတတ္ပါတယ္။ မိဘက ကေလးကို တကယ္ အဟုတ္အမွန္ ဂရုမစိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ၾကာလာတဲ့အခါ သားသမီးေတြကလည္း မိဘနဲ႔ စိတ္ခ်င္း ကင္းကြာလာတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ကို တစ္ခုခုေမးရင္ အင္းအင္းအဲအဲနဲ႔ မေျဖခ်င္သလိုလို ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
၅။ အျပစ္မ၀န္ခံျခင္း
ငါတို႔က မိဘပဲ၊ ငါလုပ္ခ်င္သလိုလုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ဘာဆိုင္လို႔ အျပစ္၀န္ခံရမွာလဲ ၊ မိဘေက်းဇူးဆိုတာ ျမင္မုိလ္ေတာင္မက ႀကီးမားတယ္ဆိုတာ ၾကားဖူးၾကတယ္မဟုတ္လား။ အဲဒီေတာ့…ငါေျပာသလုိလုပ္၊ ငါလုပ္သလုိမလုပ္နဲ႔ စသည္ျဖင့္ ယူဆၾကတဲံ မိဘမ်ား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႔ရပါေသးတယ္။ မိဘက အမွားတစ္ခုခုလုပ္တယ္၊ ၀န္မခံဘူး၊ ကေလးလည္း ေနာင္ဘယ္အျပစ္၀န္ခံေတာ့မလဲ၊ ျပဳျပင္ျခင္းအစ ၀န္ခံျခင္းက စရတယ္ဆိုတာ မိဘမ်ား ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။
၆။ ၿငိဳျငင္ျခင္း
ဟိုဟာလည္း အလုိမက်ရင္ ၿငိဳျငင္လိုက္၊ ဒီကိစၥလည္း သေဘာမက်ရင္ ၿငိဳျငင္လိုက္နဲ႔ ကေလးေတြအတြက္ အႏူတ္လကၡဏာ ေဆာင္တဲ့ အပ်က္သေဘာအျမင္မ်ား ေမႊးထုတ္သလို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးမ်ားကို အေကာင္းျမင္တတ္ေအာင္ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ မိဘမ်ား ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ ကေလးေတြဟာ မိဘကို အထင္ႀကီးပါတယ္။ မိဘေျပာတာ အားလံုးအမွန္လို႔ ယူဆတတ္ပါတယ္။ မိဘက ဘယ္ဆရာမ မေကာင္းဘူးလို႔ ကေလးေရွ႔မွာ ေျပာမိရင္ ကေလးက အဲဒီဆရာမကို အလိုလို အထင္ေသးသြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီဆရာမ ဘယ္ေလာက္အသင္အျပေကာင္းေကာင္း မိဘလြမ္းမိုးမူနဲ႔ ကေလးဟာ ဆရာမသင္တဲ့သင္ခန္းစာကို စိတ္မ၀င္စားေတာ့ပါဘူး၊ မိဘမ်ား အထူး ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။
ရ။ မုသားစကားေျပာျခင္း
မိဘမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေသာမိဘမ်ား၊ ပြဲစားလုပ္တဲ့မိဘမ်ား အထူးဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။ စီးပြားေရးဆိုတာ အက်ဳိးအျမတ္ကို အေျခခံေတာ့ စကားကို ဟုိလွည့္ေျပာလိုက္၊ ဒီလွည့္ေျပာလိုက္နဲ႔ အျမတ္မ်ားမ်ား ရေအာင္ႀကိဳးစားရပါတယ္။ ကေလးေတြက မိဘကို အထင္ႀကီးေလေတာ့ အက်ဳိးအျမတ္ရ ခ်င္ရင္ စကားလိမ္ေျပာတယ္ဆိုတာ သဘာ၀ပဲလို႔ ထင္ျမင္သြားပါတယ္။ ၾကာေတာ့ စီးပြားေရးေၾကာင့္ ဟုတ္ဟုတ္မဟုတ္ဟုတ္ ကေလး လိမ္ေျပာတတ္သြားပါေတာ့တယ္။ “လည္” တာကို ဥာဏ္ေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆသြားပါတယ္။
၈။ မိဘကို မရိုေသျခင္း
ကိုယ္က ကိုယ့္မိဘကို ရိုေသရင္ေတာ့ ကိုယ့္အလွည့္က်ရင္လည္း ကိုယ့္သားသမီးကလည္း ကိုယ့္ကို ရိုေသၾကမွာပါ။
၉။ ဖရိုဖရဲ ဆန္လြန္းျခင္း
အသံုးျပဳၿပီး အသံုးအေဆာင္ကို သူ႔ေနရာကို ျပန္မထားတာမ်ဳိး၊ ၿပီးစလြယ္ေရွာက္ပစ္ထားတာမ်ဳိး၊ အျပင္မွာ လွလွပပ ျပင္ထားသေလာက္ အိပ္ခန္းက်ေတာ့ ရူတ္ပြေနတာမ်ဳိး။ ေသခ်ာပါတယ္။ သားသမီးမ်ားလည္း ေနာက္လိုက္လာမွာပါ။
၁၀။ ရွင္ၿပိဳင္လြန္းျခင္း
အျမင္အားျဖင့္ အလြန္ခင္ၾကတဲ့ သူငယ္ခ်င္းမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။ တစ္ဖြဲ႔ထဲသားမ်ား ျဖစ္ၾကတယ္။ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြ၊ (သို႔) ေဆြမ်ဳိး အရင္းေခါက္ေခါက္ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ စိတ္အတြင္းထဲမွာ ႀကိတ္ၿပီး ၿပိဳင္ဆိုင္လိုက္တာက်ေတာ့ ကမၻာစစ္ျဖစ္ေတာ့မဲ႔ အတိုင္းပဲ။ သားသမီး ရဲ႔ ပညာေရး အဆင့္ပါ ထပ္ၿပိဳင္ဆိုင္လိုက္ေတာ့ မိဘမ်က္နာရဖို႔ အတြက္ သားသမီးက အသံုးခ် ခံရသလိုျဖစ္သြားပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ေျခေခ်ာ္လက္ေခ်ာ္ နည္းနည္း ျဖစ္လို႔ အဆင့္က်သြားရင္ မိဘက ေအာ္ဟစ္ေငါက္ငမ္း ေတာ့တာပါပဲ။ စဥ္စားၾကည့္ပါ၊ ၿပိဳင္ဆိုင္တတ္တဲ့ မိဘမ်ား အဖို႔ မိသားစုေပ်ာ္ရႊင္မူ အစစ္အမွန္ကို ဘယ္လိုပိုင္ႏိုင္မလဲ။
Ref: Wechat

ကိုယ့္ထူးကိုယ္ခၽြန္ၿပီး သူေဌးျဖစ္ဖို႔ နည္းလမ္း (၁၀)ခု

ကိုယ့္ထူးကိုယ္ခၽြန္ၿပီး သူေဌးတစ္ေယာက္ျဖစ္ဖို႔ကို လြယ္မယ္ထင္ပါသလား။ မလြယ္ေပမယ့္
ဒီလိုနည္းနဲ႔ သန္းၾကြယ္သူေဌးျဖစ္လာခဲ့တဲ့သူေတြ တကယ္ရွိပါတယ္။
သင္ကိုယ္တိုင္လည္း ကုိယ္ထူးကိုယ္ခၽြန္ သူေဌးတစ္ေယာက္ျဖစ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္
လိုက္နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီစည္းမ်ဥ္းေတြက ဘယ္နယ္ပယ္မွာမဆို သင့္ကိုေအာင္ျမင္ေစဖို႔ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမွာမွာ ေသခ်ာပါတယ္။
၁။ စိန္ေခၚၿပီး လုပ္ေဆာင္ပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~
ကိုယ့္ထူးကိုယ္ခၽြန္ၿပီး သန္းၾကြယ္သူေဌးျဖစ္လာ
သူေတြကို ဘာေၾကာင့္သူတို႔ ဒီလိုေအာင္ျမင္လာ
တာလဲ ေမးၾကည့္ရင္ အေျဖက ေဒၚလာသန္းခ်ီၿပီး ရရွိဖို႔လိုေျဖမွာမဟုတ္ပါဘူး။
တကယ့္အေၾကာင္းရင္းအစစ္အမွန္က သူတို႔အား
လံုးက စိတ္ကူးအိပ္မက္ေတြရဲ႕ စိန္ေခၚမႈကို
လက္ခံၿပီး ႀကိဳးစားခဲ့ၾကလို႔ ေအာင္ျမင္ခ်မ္းသာ
လာခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၂။ သက္သာဖို႔ မစဥ္းစားပါနဲ႔။
~~~~~~~~~~~~~~~~~
ထိပ္ဆံုးေရာက္ေအာင္ သြားေနတဲ့ ခရီးမွာ ဒီေလာက္ဆိုရပါၿပီလို႔ေတြးၿပီး နားေနဖို႔ အခ်ိန္
္မရွိပါဘူး။ ကနဦးခ်မွတ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္
္ျပည့္၀ၿပီး ၀င္ေငြသန္းခ်ီေနၿပီဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခု ခ်မွတ္
လုပ္ေဆာင္ပါ။ ဘယ္ေတာ့မွ သက္ေတာင့္
သက္သာျဖစ္ဖို႔ မစဥ္းစားပါနဲ႔။
၃။ အားလံုးထက္ ပိုၿပီး ေလ့လာႀကိဳးစားပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
သင့္မွာ ဘယ္ေလာက္ပဲအရည္အခ်င္းေတြ
ရွိေနပါေစ။ အျခားသူေတြထက္ ပိုၿပီးေတာ့ ေလ့လာႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ မရွိဘူးဆိုရင္
ေအာင္ျမင္မႈကို အျပည့္အ၀ခံစားရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ သူမ်ားေတြထက္ ႀကိဳးစားတာက ရည္မွန္းခ်က္ေတြေအာင္ျမင္ဖို႔ တစ္ခုတည္းေသာနည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
၄။ အ႐ံႈးေတြ အမွားေတြကေန သင္ခန္းစာယူပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
အမွားေတြ လုပ္မိၿပီး အ႐ႈံးေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ၾကံဳ
ေတြ႕ရမွာပါ။ ဒီလို ၾကံဳေတြ႕ရတဲ့အခါမွာ ဘယ္လိုတံု႔ျပန္သလဲဆိုတာက သင့္ရဲ႕ေအာင္
္ျမင္မႈကို အဆံုးအျဖတ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အၿပီးတိုင္လဲၿပိဳက်သြားရင္ေတာ့ ဘာမွအဖတ္
ဆယ္လို႔ ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်႐ႈံးမႈရဲ႕အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြၿပီး
အေတြ႕အၾကံဳအျဖစ္နဲ႔ သင္ခန္းစာယူႏိုင္ရမွာ
ျဖစ္ပါတယ္။
၅။ ေန႔တိုင္းစာဖတ္ပါ။
~~~~~~~~~~~~~
စာဖတ္တာကို ဘယ္ေတာ့မွမရပ္သင့္သလို ဖတ္စရာအေၾကာင္းအရာေတြ ရွာေဖြမႈကိုလည္း မရပ္တန္႔လိုက္ပါနဲ႔။ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္း
နယ္ပယ္ထဲက ေနာက္ဆံုးအေၾကာင္းအရာေတြကို သတိမျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး အားလံုးထက္
ေရွ႕ေရာက္ေနဖို႔ လိုပါတယ္။
၆။ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ က်န္းမာေနပါေစ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
ေအာင္ျမင္မႈလမ္းခရီးကို ေလွ်ာက္လွမ္းရာမွာ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ က်န္းမာၾကံ႕ခိုင္ေနဖို႔က အေရးႀကီးလိုအပ္ခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔တိုင္းေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔
ညီညြတ္တာေတြ စားသံုးၿပီး အိပ္ေရး၀၀
အိပ္စက္ပါ။
၇။ ေအာင္ျမင္လိုစိတ္ရွိသူေတြနဲ႔ ၀န္းရံထားပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
သင့္ရဲ႕႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရည္မွန္းခ်က္ခ်င္း၊ ဦးတည္ခ်က္ခ်င္းတူညီသူေတြနဲ႔ ၀န္းရံထားပါ။ အားလံုးကလည္း သင္နဲ႔ ထပ္တူထပ္မွ်ေအာင္ျမင္
္ခ်င္သူေတြ ျဖစ္ပါေစ။ ဒီလို ၀န္းရံထားမွသာ သင့္ကို စိတ္အားတက္ၾကြေစၿပီး အာ႐ုံစိုက္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္ကို ဂ႐ုမစိုက္
တတ္ပဲ အေပ်ာ္အပါး ဦးစားေပးလြန္းသူေတြကို
ေရွာင္ပါ။
၈။ ေပးကမ္းစြန္႔ၾကဲပါ။ ခ်စ္သူခင္သူေတြကို
ဂရုစိုက္ပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
စိတ္ဓာတ္ေရာ ခႏၶာကိုယ္ပါ က်န္းမာေနရုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။ သင္စိတ္၀ိဉာဥ္ကိုလည္း အားျဖည့္ေပးဖို႔လိုပါတယ္။ သင့္ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ အကူအညီလိုအပ္ေနသူေတြကို ကူညီေပးဖို႔ ဘယ္ေတာ့မွမေမ့ပါနဲ႔။
ဒါ့အျပင္ ခ်စ္သူခင္သူေတြကို ဂ႐ုစိုက္ေပးျခင္း
ကလည္း ေငြေၾကးေအာင္ျမင္မႈကို ခံစားဖို႔ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။
၉။ ႐ုိးသားၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိပါေစ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
လိမ္ညာဟန္ေဆာင္မႈေတြက သင္ထင္သေလာက္ အရာေရာက္ေစမွာမဟုတ္ပါဘူး။ အျမဲတမ္း
႐ုိးသားၿပီး ပြင့္လင္းေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအခ်က္က
သင့္ကို ေရရွည္ေအာင္ျမင္မႈကို ရရွိေစဖို႔
အေရးႀကီးပါတယ္။
၁၀။ ေရရွည္ေအာင္ျမင္ဖို႔ကို ေတြးပါ။
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
လူအမ်ားစုက ေရတိုေအာင္ျမင္မႈေတြနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကိုပဲ အာ႐ုံစိုက္တတ္ၾကပါတယ္။ ေရတိုရည္မွန္းခ်က္ေတြကို အာ႐ုံအရမ္းမစိုက္ပါနဲ႔။ ဘ၀မွာလိုလားေတာင့္တာဆံုးအရာအျဖစ္နဲ႔ ေရရွည္ရည္မွန္းခ်က္ကို ဦးစားေပးပါ။ ဒါမွာ
သင္ကိုယ္တိုင္နဲ႔ သင့္မိသားစုအတြက္ ခိုင္မာတဲ့ ဓနအင္အားကို တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
__________________
Ref. ; Gentleman Magazine

ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းျဖစ္ခ်င္သူမ်ားလုိက္နာက်င့္သုံးရန္ အခ်က္မ်ား အပုိင္း (၉) ေခါင္းေဆာင္ကြပ္ကဲသူ၏ တာဝန္ ၉ ခ်က္ 9 points for leader

၁။ ယုံၾကည္သက္ဝင္ေစျခင္း
၂။ ကုိယ္တုိင္တတ္ကၽြမ္းနားလည္ျခင္း
၃။ တာဝန္ယူလုိစိတ္ႏွင့္ တာဝန္ယူတတ္ျခင္း
၄။ စြမ္းေဆာင္ရည္ တုိးတက္ေစျခင္း
၅။ စံနမူနာျပသႏို္င္ျခင္း
၆။ တာဝန္ရွာေဖြယူျခင္း
၇။ တာ၀န္ေပးအပ္တတ္ျခင္း
၈။ ေမတၱာထားျခင္း
၉။ အသိပညာေပးျခင္း
ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသူ တစ္ဦးသည္ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတုိင္ခ်မွတ္ရမည္။ လက္ေအာက္ ကုိေဆာင္ရြက္ရမည့္အလုပ္တာဝန္မ်ား ညႊန္ၾကားရမည္။ လုပ္ေဆာင္ပါဝင္ခ်င္ေအာင္ စည္းရႈံးလႈံ႕ေဆာ္ရမည္။
လုပ္ငန္းကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနဆဲ ကာလမွာပင္ မိမိတုိ႔ အဖြဲ႕အသင္းကုိ ပုိမုိထိေရာက္ၿပီးစြမ္းအားႀကီးမားေအာင္ျမင္ေအာင ္ ဖံ႔ၿြဖိဳးတိုးတက္ေစရမည္။ ေျဖရွင္းတတ္ေအာင္ေလက်င့္ သင္ျပေနရမည္။
ထုိအတြက္ေအာက္ပါ တာဝန္ ၉ ခ်က္တုိ႔ကုိ အဆက္မျပတ္ထမ္းရြက္ေနရပါမည္။
၁။ ယုံၾကည္သက္ဝင္ေစျခင္း Believable
ေခါင္းေဆာင္က မိမိတုိ႔လုပ္ေဆာင္ ေနၾကေသာ လုပ္ငန္းစဥ္ထဲ မြန္ျမတ္မႈ၊ မွန္ကန္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊
တန္ဖုိးရွိမႈ၊ အက်ဳိးေက်းဇူးတုိ႔ကုိ အဖြဲ႔ဝင္မ်ားလည္း ခံယူသေဘာေပါက္ ေစရပါမည္။ စိမ့္ဝင္ စြဲၿမဲစြာလက္ခံယုံၾကည္ေအာင္ မွ်ေဝႏုိင္ရမည္။ ျပသႏိုင္ရပါလိမ့္မည္။ မိမိနည္းတူ ငယ္သားမ်ား၏ ခံယူခ်က္၊
ယုံၾကည္ခ်က္၊ အျဖစ္ ယုံၾကည္သက္ဝင္ေစရမည္။
၂။ အလုပ္ကုိ ကၽြမ္းက်င္ျခင္း Skillful
ေခါင္းေဆာင္ကုိယ္တုိင္ ေလ့လာမႈ၊ ေလ့က်င့္မႈ၊ အေတြ႔အႀကဳံ ရင့္က်က္မႈ တုိ႔ျဖင့္ မိမိတုိ႔ေဆာင္ရြက္ၾကရမည့္ အတတ္ပညာ၊ နည္းပညာႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္တုိ႔ကုိ တတ္ေျမာက္ ကၽြမ္းက်င္ရပါမည္။မသိေသးလွ်င္သိေအာင္ေမးရမည္။ မတတ္ေသးလွ်င္ တတ္ေအာင္ေလ့က်င့္ေနရမည္။ သုိ႔မွသာ ငယ္သား
မ်ား၏ အေပၚ လႊမး္မုိးႏုိင္စြမ္း ရွိပါသည္။
၃။ တာဝန္ယူတတ္ျခင္း Accountability
တာဝန္ခံထားေသာ မိမိ၏အဖြဲ႔ အသင္းအတြက္ေခါင္းခံရမည္။ ေကာင္းသည္ျဖစ္ေစ၊ ဆုိးသည္ ျဖစ္ေစ၊
ရရွိလာေသာ အေျဖကုိ မိမိ၏ တာဝန္အေနႏွင့္ တာဝန္ယူရဲရမည္။ တာဝန္ယူလုိစိတ္ရွိၿပီး တာဝန္ခံရဲေသာ
သတၱိ ရွိရပါသည္။ ကြပ္ကဲျခင္း၊ ညႊန္ၾကားျခင္း၊ ႀကီးၾကပ္ျခင္း၊ ဆက္သြယ္မႈျပဳျခင္း၊ ထိေတြ႔ေနျခင္း၊
စစ္ေဆးျခင္း၊ တုိင္ဆုိင္စစ္ေဆးျခင္း ႏွင့္ လုိက္နာအေကာင္အထည္ေဖာ္ ၿပီးမၿပိီး ထပ္မံ၍ စစ္ေဆးျခင္းတုိ႔ျဖင့္
တာဝန္ယူၾကရပါမည္။
၄။ စြမ္းေဆာင္ရည္တုိးတက္ေစျခင္း Power-fullness
တစ္ဦးခ်င္းေလ့က်င့္မႈ၊ အစုအဖြဲ႔ ေလ့က်င့္မႈ၊ လုပ္ငန္းခြင္သင္ၾကားျပသမႈ၊ ေဆြးေႏြးပဲြ၊ သင္တန္း၊စာတမ္းဖတ္ပြဲ စသည္တုိ႔ျဖင့္ အစဥ္မျပတ္ လုပ္ရည္ကို္င္ရည္ႏွင့္ စြမ္းေဆာင္ရည္ကုိ တုိးတက္ေနေအာင္ စီမံ
ၾကပ္မတ္ ရပါမည္။
၅။ စံနမူနာျပသႏုိင္ျခင္း epitomize
ေခါင္းေဆာင္သူ အစစ္အမွန္သည္ စံနမူနာျပသၿပိး ေအာင္ျမင္စြာ ေခါင္းေဆာင္ဥိီးစီးႏုိင္ သကဲ့သုိ႔
လြဲမွားေသာ ေခါင္းေဆာင္သည္ ငါေျပာသလုိလုပ္၊ သုိ႔ေသာ ငါလုပ္သလုိ မလုပ္ႏွင့္ဟု အမိန္႔ေပးၿပိီး ဖရုိဖရဲ
ျဖစ္ေစ တတ္ေလသည္။ မိမိကုိယ္တုိင္က စံျပေရွ႕ေဆာင္မွသာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း ပီသၿပီး ေအာင္ျမင္မႈ
ရေစပါသည္။
၆။ တာဝန္ရွာေဖြယူျခင္း Make a sacrifice
မိမိ၏ တာဝန္မ်ားက ေလးလံေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း အားနည္းေနေသာ ငယ္သားတစ္ဥိီး၏ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရန္ (သုိ႔) ျပႆ နာမ်ားကုိ အစစ္အမွန္ေခါင္းေဆာင္က ကူညီသယ္ပုိးေပးေလသည္။ ေခါင္းေဆာင္သည္
အနစ္နာခံတတ္ျခင္း၊ တာဝန္ကုိရွာေဖြယူတတ္ျခင္း ျဖင့္ ေလးစားမႈကုိ ခံရသည္။
၇။ တာ၀န္ေပးအပ္တတ္ျခင္း Make a tasks
လူတစ္ဦးခ်င္း၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္မ်ား ကို အေသးစိတ္သိရွိေအာင္ ေလ့လာအကဲျဖတ္ကာ စူးေနရာစူး၊ ေဆာက္ေနရာေဆာက္၊ အသုံးခ်တာဝန္ ခြဲေဝေပးတတ္ရပါသည္။
၈။ ေမတၱာထားျခင္း Compassionate
အဖြဲ႔ဝင္ ငယ္သားမ်ားအေပၚ ခ်စ္ခင္ၾကင္နာျခင္း၊ တစ္ဦးခ်င္းအေပၚ ေလးစားစြာ ဆက္ဆံတတ္ျခင္း၊ေအာင္ျမင္စြာလုပ္ေဆာင္မႈ တစ္ခုျခင္း အတြက္ ခ်ီးမြမ္းျခင္း၊ ဆုေပးျခငး္၊ အခ်င္းခ်င္းစည္းလုံးညီညြတ္မႈကုိအားေပးျခင္း၊ အျပန္အလွန္ နားလည္မႈရွိေစၿပီး အေစးကပ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္တတ္ျခင္းတုိ႔ကုိ တာဝန္
တစ္ရပ္အေနႏွင့္ ေဆာင္ရြက္ေနရပါမည္။
၉။ အသိပညာေပးျခင္း To educated
လက္ေအာက္ငယ္သားမ်ားကုိ အသိေပးသင့္ေသာ အခ်က္မ်ားကုိ အခ်ိန္ႏွင့္တစ္ေျပးထဲ ညီစြာအသိေပးေနရမည္။ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း လွည့္လည္စစ္ေဆးၾကည့္ရႈကာ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ တည့္မတ္
ျပဳျပင္ရမည္။ ပညာေပးရပါမည္။
ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း ( Problem solving )
Formula
၁။ ရည္ရြယ္ခ်က္။ တိက်စြာသတ္မွတ္၊ ေရးခ်။
Aim
၂။ အက်ဳံးဝင္ေသာအခ်က္မ်ား။ အေသးစိတ္ေရးသား၊ ဦးစားေပး အႀကီးအေသးေရွ႕ေနာက္စဥ္ စဥ္းစား။
Factors
၃။ ေဖာ္ထုတ္ခ်က္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ဘာျဖစ္သလဲ၊ အဆင့္ဆင့္ ေမးခြန္းထုတ္၍ အေျဖရွာ။
Deduction
၄။ နည္းလမ္းမ်ား။ စဥ္းစားရွာေဖြ၊ အေကာင္းဆုံးေရြး။
Means
၅။ စီမံခ်က္။ ေရးဆြဲျပင္ဆင္။
Plan
စီမံခ်က္ Plan တစ္ခုတြင္ ပါဝင္ရမည့္ က႑ ၅ ရပ္
၁။ သတင္း (ဝါ) အေျခအေန Information or Situation
၂။ ရည္မွန္းခ်က္ Objective
၃။ လုပ္နည္း Method
၄။ အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့မႈ Administration and Logistics
၅။ ကြပ္ကဲမႈႏွင့္ဆက္သြယ္ေရး Command and Communication
ေခါင္းေဆာင္၏လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းစဥ္မွာ ပါရွိသင့္သည့္အခ်က္မ်ား -
၁။ ရည္မွန္းခ်က္ျမင့္ျမင့္မားမားထားပါ။
၂။ ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာပန္းတုိင္သတ္မွတ္ပါ။
၃။ ရွင္းလင္းျပတ္သားခုိင္မာေသာ စံႏႈန္းထားပါ။
၄။ အျပဳသေဘာ နမူနာေကာငး္ေအာင္ျပသပါ။
၅။ ဂုဏ္ယူစိတ္ကုိေလ့က်င့္ ၿပိဳးေထာင္ပါ။
၆။ အျခားသူမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ေဝဖန္ပုိင္းျခားပါ။
၇။ အျခားသူမ်ားသူတုိ႔ကုိသူတုိ႔ ေလးစားခံရသည့္ ဂုဏ္သိကၡာရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပါ။
၈။ စြမ္းစြမ္းတမံေဆာင္ရြက္ခ်က္ရွိလွ်င္ ေျမွာက္စားပါ။
၉။ အျခားလူေတြကို သင့္၏အစိတ္အပုိင္းတစ္ခု ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ပါ။
ေခါင္းေဆာင္သည္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကုိ လက္ေတြ႔ ျပသႏုိင္ရမည္။ ေအာင္ျမင္မႈျဖင့္ စည္းရုံးႏုိင္ ရမည္။
စည္းရုံးေရးအားျဖင့္ ေအာင္ျမင္မႈအသစ္ကို ဆက္လက္ရယူရမည္။
ေအာင္ျမင္မႈျဖင့္ စည္းရုံး၊
စည္းရုံးေရးႏွင့္ ေအာင္ျမင္မႈယူ။
ေခါင္းေဆာင္သည္ အသင္းအဖြဲ႔စိတ္ဓာတ္ Spirit-De-Corps ကုိခုိင္ၿမဲေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္တည္ေဆာက္ရမည္။ အားကစား၊ ေလ့လာေရးခရီး၊ အပန္းေျဖခရီး စသည္တုိ႔တြင္ အသင္းအဖြဲ႔ စိတ္ဓာတ္ကုိ တည္ေဆာက္ေပးရမည္။

‎ေအာင္ျမင္တဲ့‬ ‪မန္ေနဂ်ာ‬‎တစ္ေယာက္ျဖစ္လာရန္‬ နည္းလမ္းမ်ား

(၁) လူမ်ားကုိ မွ်မွ်တတဆက္ဆံပါ။ (Treat people fairly)
လုပ္ငန္းမန္ေနဂ်ာမ်ားအဖုိ႔ အဖြဲ႕ အစည္းအတြင္းရွိ လူမ်ားႏွင့္ဆက္ဆံေနၾက ရသည္ျဖစ္ရာ ၎တုိ႔ကုိ မွ်မွ်တတဆက္ဆံ ဖုိ႔အေရးႀကီးပါသည္။ အားလုံးကုိတစ္ေျပး ညီဆက္ဆံတတ္ဖုိ႔လုိပါသည္။ လူတုိ႔သည္ လူ႔သဘာဝအရ မွ်တမႈ၊ ညီမွ်မႈတုိ႔ကုိ ေတာင့္တၾကပါသည္။ ဤေနရာ၌အလုပ္ မလုပ္သူကုိလည္း အတူတူ၊ အလုပ္လုပ္သူ ကိုလည္း အတူတူဆုိပါက တူညီေသာ္ လည္း မွ်တသည္ဟုမဆုိႏုိင္ပါ။ ၎တုိ႔၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္(performance)အေပၚ မူတည္၍စဥ္းစားရပါမည္။ တစ္နည္းဆုိ ေသာ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကထည့္သြင္း လိုက္သည့္အားထုတ္မႈ(ပညာအရည္ အခ်င္း၊ အေတြ႕အႀကဳံ၊ ႀကိဳးပမ္းမႈ)ႏွင့္ ထြက္ေပၚရရွိလာသည့္ရလဒ္(လုပ္ခ၊ လစာ၊ အသိအမွတ္ျပဳမႈ၊ ခ်ီးျမႇင့္မႈ)တို႔အခ်ဳိး က်က်ျဖစ္မွသာ မွ်တမႈရွိသည္ဟု ဆုိႏုိင္ ပါသည္။
(၂) အျခားလူမ်ားက ၎တုိ႔အေရးပါ သည္ဟု ယူဆႏုိင္ပါေစ။ (Make other people feel important)
လုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၌ လူတုိင္း သည္သူ႔ေနရာႏွင့္သူအေရးပါၾကပါသည္။ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းတစ္ဦး၏အားနည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈသည္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလုံး၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကုိထိခုိက္ေစပါသည္။ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းမ်ား၏ႀကိဳးပမ္းအား ထုတ္မႈေၾကာင့္လည္းလုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္း မ်ားေအာင္ျမင္လာရပါသည္။ ဤအခ်က္ ကုိ ေမ့ေလ်ာ့ထား၍မရေပ။
မ်ားေသာအားျဖင့္လုပ္ငန္းမန္ေနဂ်ာ မ်ားအေနျဖင့္ ၎တုိ႔သာအေရးႀကီးသည္၊ အေရးပါသည္။ က်န္ေသာလူမ်ားမွာ အေရးပါမႈမရွိဟုယူဆတတ္ၾကသည္။ လုပ္ ငန္းစီမံခန္႔ခြဲသူမန္ေနဂ်ာမ်ားအဖုိ႔အလုပ္ တာဝန္မ်ား မည္မွ်မ်ားျပားေနေစကာမူ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အျခားလူ မ်ား၏အေရးပါမႈကုိလက္ခံတန္ဖုိးထားရ ေပမည္။ ထုိသု႔ိတန္ဖုိးထားသည္ကိုလည္း အျခားသူမ်ားသိရွိေအာင္ ေဆာင္္ရြက္ရ ေပမည္။ သုိ႔မွသာ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္း မ်ားအေနျဖင့္ႏုိးၾကားတက္ႂကြကာလုပ္ငန္း မ်ားေအာင္ျမင္တုိးတက္လာေပမည္။
(၃) ခ်ီးက်ဴးစကားေျပာျခင္းျဖင့္အလုပ္ လုပ္ခ်င္စိတ္ကုိပ်ဳိးေထာင္ေပးပါ။ (Motivate people through giving praise)
လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ားသည္ လူ မ်ားျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာအထက္လူႀကီး ၏ခ်ီးက်ဴးမႈကိုခံယူလုိၾကသည္။ အထက္ လူႀကီး၏ခ်ီးက်ဴးမႈသည္ လက္ေအာက္ဝန္ ထမ္းမ်ားအဖုိ႔ ဆုခ်ီးျမႇင့္မႈ(reward)တစ္ခု ပင္ျဖစ္သည္။ ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္အလုပ္ လုပ္ခ်င္စိတ္ကုိမ်ားစြာဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေစပါ သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အခ်ဳိ႕ေသာပညာရွင္မ်ား ကေငြေၾကးအနည္းဆုံးဆုခ်ီးျမႇင့္မႈဟုသတ္ မွတ္ၾကပါသည္။
ခ်ီးက်ဴးသည္ဆုိရာ၌ ဘာလုပ္လုပ္ ခ်ီးက်ဴးရမည္ဟုမဆုိလုိပါ။ အထက္လူႀကီး ၏ခ်ီးက်ဴးစကားႏွင့္လက္ေအာက္ဝန္ထမ္း ၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ညီမွ်ေနဖုိ႔လုိပါသည္။ သဟဇာတျဖစ္ကာ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ ေနဖုိ႔အေရးႀကီးပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ခ်ီးက်ဴးဖုိ႔ အေၾကာင္းေပၚလာပါကလည္းေႏွာင့္ေႏွး ျခင္းမရွိဘဲ ခ်က္ခ်င္းခ်ီးက်ဴးဖုိ႔လုိပါသည္။
(၄) တုံ႔ျပန္ခ်က္ေပးႏုိင္ပါေစ။ (En-courage feedback)
ပညာရွင္တုိ႔၏အလုိအရ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္တုိင္း၌ တုံ႔ျပန္ခ်က္မ်ား(feedback) ရွိေပသည္။ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ေက်နပ္မႈ၊ မေက်နပ္မႈ၊ အားတက္မႈ၊ အား ပ်က္မႈမ်ားသည္ လုပ္ငန္းမန္ေနဂ်ာမ်ား အေလးထားရမည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ၎တုံ႔ျပန္ခ်က္မ်ားကိုအေလးဂ႐ုျပဳေနဖုိ႔ လိုပါသည္။
မန္ေနဂ်ာမ်ားအဖုိ႔ လက္ေအာက္ဝန္ ထမ္းမ်ားထံမွ ထိေရာက္ေသာတု႔ံျပန္ခ်က္ မ်ားရရွိရန္ ဂ႐ုတစုိက္နားေထာင္မႈ(active listening) သည္ အေရးပါေပသည္။ ေအာင္ျမင္ေသာ မန္ေနဂ်ာမ်ားသည္ နား ေထာင္ေကာင္းသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္(effe-ctive managers are good listen-ers) ဆုိသည့္အတုိင္း မ်ားမ်ားနားေထာင္ ေလေလ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ား၏ခံ စားခ်က္မ်ားကုိ ပုိသိရေလေလျဖစ္ကာ ၎တုိ႔ကုိျဖည့္ဆည္းေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း ျဖင့္ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္တုိးတက္မႈမ်ားရရွိ ႏုိင္ေပသည္။
(၅) စနစ္တက်ေဝဖန္စိစစ္ေျပာဆုိပါ။ (Criticism)
လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ားအား ခ်ီး က်ဴးစကားေျပာဆုိရသကဲ့သုိ႔ ၎တုိ႔၏ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိပါကလည္း စနစ္ တက်ေဝဖန္ေျပာဆုိဖုိ႔လုိပါသည္။ အမွန္ စင္စစ္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိအျပဳသေဘာ ျဖင့္ စနစ္တက်ေဝဖန္ျခင္းသည္မ်ားစြာ ေကာင္းမြန္ေသာအျပဳအမူတစ္ခုပင္ျဖစ္ သည္။ ျမန္မာမႈနယ္ပယ္၌ ‘အနင္းခံႏုိင္ ေသာ စပါးသည္ သန္၏။ အေဝဖန္ခံႏုိင္ ေသာ သူသည္ လိမၼာ၏’ ဟူေသာစကား ရွိပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ လုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္း အတြင္းရွိ လူမ်ားအဖုိ႔ မိမိတုိ႔၏လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍အေဝဖန္ခံႏုိင္ဖုိ႔ လုိပါသည္။
လုပ္ငန္းမန္ေနဂ်ာမ်ားအဖုိ႔ မိမိကုိယ္ တုိင္ေဝဖန္ခံႏုိင္ရသကဲ့သုိ႔ လက္ေအာက္ ဝန္ထမ္းမ်ားကိုလည္း အျပဳသေဘာျဖင့္ ေဝဖန္မႈျပဳဖုိ႔လုိပါသည္။ လက္ေအာက္ဝန္ ထမ္းမ်ားအားေဝဖန္ေထာက္ျပ၍တုိးတက္ ေအာင္ေဆာင္ရြက္ေစျခင္းသည္လုပ္ငန္း မန္ေနဂ်ာတုိင္း၏တာဝန္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍အျပဳသေဘာေဝဖန္ျခင္းျဖင့္လက္ ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ားကိုနည္းျပေပးရပါမည္ (coaching)။ ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ေအာင္ပုံ ေလာင္းေပးရပါမည္(mentoring)။
(၆) တံခါးဖြင့္ဝါဒကုိ က်င့္သုံးပါ။ (An-open-door philosophy)
ေအာင္ျမင္တုိးတက္ေသာလုပ္ငန္း မန္ေနဂ်ာမ်ားသည္ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္း မ်ားအတြက္ အတားအဆီးျဖစ္ေစမည့္ အရာမ်ားကုိ ဖယ္ထုတ္ေပးပါသည္။ လုပ္ ငန္းဆုိင္ရာကိစၥရပ္မ်ား၊ ျပႆနာမ်ားကုိ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းတင္ျပႏုိင္ေစရန္ ဖန္တီး ထားပါသည္။ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ား ေဖာ္ထုတ္ထားသည့္တီထြင္ဖန္တီးမႈမ်ား၊ အႀကံဉာဏ္မ်ားကုိ အခ်ိန္မေရြးတင္ျပခြင့္ ေပးထားပါ။ ယင္းသုိ႔ မန္ေနဂ်ာႏွင့္လက္ ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ား နီးနီးကပ္ကပ္ရင္းႏွီး ပြင့္လင္းစြာ ေဆာင္ရြက္ျပဳမူျခင္းျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ားထိေရာက္ေအာင္ျမင္လာႏုိင္ ပါသည္။
(၇) လက္ေအာက္ဝန္ထမ္းမ်ားလုိခ်င္ သည့္အရာမ်ား ရရွိေအာင္ဖန္တီးေပး ပါ။ (Help other people get what they want)
ဗုဒၶစာေပ၌ ‘ကံ ကံ၏အက်ဳိးတရား’ ရွိပါသည္။ မိမိျပဳမူေသာကံအတြက္ တူညီ ေသာအက်ဳိးကုိခံစားရပါမည္။ သိပၸံပညာ ရပ္နယ္ပယ္တြင္ ‘လုပ္ေဆာင္ခ်က္တုိင္း အတြက္ တန္ျပန္အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိ သည္’ ဟူေသာ နိယာမရွိပါသည္။ စီမံခန္႔ ခြဲမႈပညာရွင္တစ္ဦးကလည္း ‘မိမိဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လုိပါကအျခားလူမ်ားကုိဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္ ေအာင္ေဆာင္
ရြက္ေပးပါ’ ဟုဆုိပါသည္။
သုိ႔ျဖစ္၍ လုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္းရွိ စီမံ ခန္႔ခြဲသူမန္ေနဂ်ာမ်ားသည္ လက္ေအာက္ ဝန္ထမ္းမ်ားအလုိရွိသည့္အရာမ်ားကုိရရွိ ေအာင္ ဖန္တီးေပးျခင္းျဖင့္ မိမိအလုိရွိ သည့္အရာမ်ားလည္း ရရွိလာလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ထားရပါမည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ လုပ္ငန္း မန္ေနဂ်ာမ်ားအဖုိ႔ လက္ေအာက္ဝန္ထမ္း မ်ား ဘာလုိအပ္သည္ကုိ သိရွိေအာင္ႀကိဳး ပမ္းေနရပါမည္။ သုိ႔မွသာ မိမိအလုိရွိသည့္ အရာမ်ား၊ တစ္နည္းဆုိေသာ္ လုပ္ငန္းဆုိင္ ရာရည္မွန္းခ်က္မ်ား၊ လ်ာထားခ်က္မ်ား ရရွိလာႏုိင္ေပသည္။
(၈) ဝင့္ဝါစြာ မေနထုိင္ပါႏွင့္။ (Never pomposity)
ေဆာင္းပါးအစတြင္ ေဖာ္ျပထား သကဲ့သုိ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆုိသည္မွာ အလုပ္မ်ား ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းပင္ျဖစ္ သည္။ အလုပ္မ်ားၿပီးေျမာက္ဖုိ႔သည္သာ အဓိကျဖစ္သည္။ ႐ုံးဆန္ဆန္ျပဳမူေဆာင္ ရြက္ျခင္း၊ ကိန္းႀကီးခန္းႀကီး ျပဳမူျခင္းမ်ားကုိ တတ္ႏုိင္သမွ်ေရွာင္ၾကဥ္ရေပမည္။ေအာင္ ျမင္တုိးတက္ေနသည့္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား၊ ပညာ ရွင္ႀကီးမ်ား၊ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားသည္ ႐ုိး ႐ုိးသားသား ျပဳမူေနထုိင္ၾကသူမ်ားျဖစ္ သည္။ ျပဳမူေျပာဆုိမႈ ႐ုိးသားေသာ္လည္း အေတြးအေခၚမွာမူ ျမင့္မားၾကေပသည္။ ရင့္က်က္ၾကေပသည္။ စာေရးသူတုိ႔ဆရာ သမားမ်ားကိုေလ့လာစိစစ္ၾကည့္ပါက ႐ုိး သားၾကသည္ကုိေတြ႕ရပါသည္။ ႐ုိးသား ျခင္းဂုဏ္ႏွင့္ျပည့္စုံၾကေပသည္။ ႐ုိးသားစြာ ေနထုိင္ျခင္းျဖင့္ အလုပ္မ်ားၿပီးေျမာက္ကာ လူအမ်ားအတြက္ တန္ဖုိးရွိၾကေပသည္။
အထက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္မ်ားသည္ ေအာင္ျမင္ၾကသူတုိင္းလုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္း အတုိင္းလိုက္နာက်င့္ႀကံသင့္သည့္အေျခခံ သေဘာတရားမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ စီမံခန္႔ခြဲ မႈပညာရွင္တုိ႔၏အလုိအတုိင္း စီမံခန္႔ခြဲမႈ သည္ အလုပ္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိသုိ႔လုပ္ ေဆာင္ရာတြင္ အဆုိပါနည္းစဥ္မ်ားကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ေအာင္ျမင္တုိး တက္ၾကသည့္လုပ္ငန္းမ်ားမွာအမ်ားအျပား ရွိပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ အထက္ပါစီမံခန္႔ခြဲမႈ ဆုိင္ရာ သေဘာတရားမ်ားကုိ လုိက္နာ က်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ ေအာင္ျမင္တုိးတက္ေသာ လုပ္ငန္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္လာႏုိင္ေပသည္ ဟုတင္ျပလုိက္ရေပသည္။
ေဒါက္တာထြန္းေအာင္(စီမံခန္႔ခြဲမႈ)
Ref: Laurie J.Mullins’s Management and Organizational Behavior

မန္ေနဂ်ာေကာင္းတစ္ေယာက္သိရွိဂ႐ုျပဳသင့္သည့္ ေျပာင္းလဲ ေ႐ြ႕လ်ားေန ေသာ ပညာစီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သင္ယူေလ့က်င့္ေရး သေဘာတရား

၁။ ေခတ္သစ္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ ပညာတြင္ တာဝန္ခံမႈ (Accountability)သည္ မိမိ တာဝန္ထမ္းရာ အဖဲြ႕အစည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး လူအဖဲြ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးႏွင့္ ဆက္စပ္လာသည့္ အေနအထား လူမႈအဖဲြ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ လူမႈေဆာင္တာ (Social Function) သေဘာသို႔ ကူးေျပာင္းလာသည့္ ယေန႔ေခတ္ကာလ အေျခအေနတြင္ ေခတ္သစ္ မန္ေနဂ်ာတစ္ဦး အေနျဖင့္ ေအာက္ပါတာဝန္ ၅ ရပ္ကို ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ထမ္းေဆာင္ေနရပါသည္။
(က) မိမိကိုယ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး “Think as men of action, act as men of Thought” လက္ေတြ႕သမားကဲ့သို႔ စဥ္းစား၍ ေတြးေခၚရွင္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ပါ။
(ခ) မိမိဌာန အဖဲြ႕အစည္းကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Organization Management)
(ဂ) မိမိႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ဌာန အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Context Management)
(ဃ) မိမိ၏ လူမွဳဆက္ဆံေရးကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Social Relationship Management)
(င) အေျပာင္းအလဲ အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Change Management)
၂။ အဆိုပါ တာဝန္ ၅ ရပ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါ စိတ္အက်င့္ အာ႐ံု ၅ ရပ္ (Five Addiction) ထားရွိရန္လည္း မလဲြမေသြ လိုအပ္လာပါသည္။ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ဆိုရပါမူ တာဝန္ (၅)ရပ္ ေခ်ာေမာ ေအာင္ျမင္စြာ ၿပီးေျမာက္ေစရန္ အဆိုပါ စိတ္အက်င့္ (၅)မ်ဳိးကို လိုအပ္သလို ထုတ္ယူ အသံုးျပဳတတ္သည့္ မန္ေနဂ်ာေကာင္း တစ္ဦး ျဖစ္ေစရန္ အေရးႀကီး လွပါသည္။
(က) မိမိကိုယ္ကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ျပန္လည္ ေတြးေတာတတ္သည့္ ဆင္ျခင္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္(Reflective Mindset) လိုအပ္သည္။
(ခ) မိမိ အဖဲြ႕အစည္းကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာတတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Analytic Mindset) လိုအပ္သည္။
(ဂ) ဆက္စပ္ အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆက္စပ္ စဥ္းစားတတ္ေသာ စိတ္အက်င့္(Worldly Mindset) လိုအပ္သည္။
(ဃ) ယေန႔ Globalization ေခတ္ကာလတြင္ အလြန္ အေရးပါလာသည့္ လူမႈ ဆက္ဆံေရးပိုင္းကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Collaborative Mindset)လည္း လိုအပ္ပါသည္။
(င) အေျပာင္းအလဲကို စီမံခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ လက္ေတြ႕က်က် ေဆာင္႐ြက္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Pragmatic Mindset)လည္း ရွိရပါမည္။
၃။ အဆိုပါ တာဝန္ (၅)ရပ္ကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မည့္ စိတ္အက်င့္ (၅)မ်ဳိးကို ဖံြ႕ၿဖိဳးလာေစရန္ ေလ့က်င့္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ မန္ေနဂ်ာ တစ္ဦးခ်င္း အေနျဖင့္ ေအာက္ပါက႑ ၃ ရပ္ကို ျမႇင့္တင္ ေဆာင္႐ြက္သြားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
(က) အရည္အေသြးပိုင္း ဆိုင္ရာ ျမႇင့္တင္ျခင္း (Qualification)
(ခ) အေတြ႕အႀကံဳကို ဆန္းစစ္ အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္း (Experience)
(ဂ) ဆက္ဆံႏိုင္မွဳ စြမ္းရည္ကို ျမႇင့္တင္ျခင္း(Communication)
၄။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္မား တိုးတက္ေရးအတြက္ အဓိကက်သည့္ ထုတ္လုပ္ေရး သြင္းအားမ်ား အျဖစ္ ယခင္က လုပ္သား(Labour or man)၊ အရင္းအႏွီး (Capital)၊ သယံဇာတ သြင္းအားစု (Resource)ဟူ၍ Factor သုံးရပ္သာ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုေခတ္ အေျခအေနတြင္ စတုတၳဖက္တာ ဟူေသာ ပညာ (Knowledge)တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာသည့္ အျပင္ မတူညီေသာ သမိုင္းေခတ္ ကာလမ်ား အလိုက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္၏ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မွဳကို ေစ့ေဆာ္ေပးေသာ အဓိက တြန္းအား (Motive Force)မွာလည္း ၁၈ ရာစုႏွစ္တြင္ ေျမယာ(Farms)၊ ၁၉ ရာစုႏွစ္တြင္ ကုန္သြယ္စီးပြားေရး (Economy/Capital)၊ ၂၀ ရာစုတြင္ ပါဝါကို တပ္မက္မွဳ (Attach to Power)ဟူ၍ ႐ွိခဲ့ရာမွ ယခုရာစုႏွစ္ ျဖစ္သည့္ အရင္းလြန္ေခတ္ (Post Capitalist Era) သို႔တည္းမဟုတ္ ပညာေခတ္ (Knowledge Age)တြင္မူ အဓိက တြန္းအားမွာ “ပညာေရး” ဟူ၍ ပညာရွင္ အမ်ားစုက သတ္မွတ္ ေဖၚထုတ္လာၾကသည္။
ပညာေရးဟူ၍ ဆိုရာ၌လည္း ယခင္ သမိုင္းစဥ္ တေလ်ာက္ အေျခက်လာသည့္ အစဥ္အလာ ပညာေရး (Traditional Education) မ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူ အသုံးခ်ႏိုင္ၿပီး ယေန႔ေခတ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ဒိုင္းနမစ္တြန္းအား ျဖစ္သည့္ “စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရွင္” မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ေသာ (Entrepreneurial Education)မ်ိဳးကို ဆိုလိုလာၾကသည္။ လုပ္ငန္းခြင္ရွိ သက္လတ္ပိုင္းအ႐ြယ္ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္မပ်က္ သင္ၾကားပို႔ခ်မႈမ်ိဳး အပါအဝင္ ျဖစ္ေပသည္။
၅။ သို႔ျဖစ္၍ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ (Qualification) အရည္အေသြးပိုင္း ဆိုင္ရာ ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ သင္ယူ ေလ့က်င့္ေရး လုပ္ငန္းရပ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို ဂ႐ုျပဳ ေလ့က်င့္ ေဆာင္႐ြက္သြားရမည္ ျဖစ္ေပသည္။
(က) စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူသည့္ ပညာေရး (Continual Learning) အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ အသက္အ႐ြယ္ႏွင့္ ပိုင္းျခား သတ္မွတ္လ်က္ ပထမအရြယ္ ပညာရွာ၊ ဒုတိယအရြယ္ ဥစၥာရွာ စသည့္ျဖင့္ တစ္သက္တာ ဘဝခရီးကို တႀကိမ္တစ္ခါ ရွာေဖြၿပီးသည့္ ပညာမွ်ျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကသည္မွာ ယခုအခါတြင္ မလုံေလာက္ေတာ့ပါ၊ နည္းပညာ နယ္ပယ္တြင္ ယေန႔ ေတြ႕ရွိခ်က္သည္ မနက္ျဖန္ ထပ္မံ ေဖၚထုတ္ခ်က္မ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ မွားယြင္းလာႏိုင္သည့္ အတြက္ “အမွန္တရား၏ သက္တမ္းသည္္ လြန္စြာ တိုေတာင္းလာသည္” ဟူ၍ ဆိုရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ျဖစ္၍ အသက္အ႐ြယ္မေ႐ြး ေလ့လာသင္ယူဖို႔ လိုအပ္ေသာ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးျဖစ္ရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ ပညာလုပ္သား အေပၚ အဓိက မွီခုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာသည့္ ယေန႔ ပညာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ပညာမွာ ေငြေၾကးထက္ပို၍ သက္သာလြယ္ကူစြာ ခရီး ႏွင္ႏိုင္စြမ္းရွိ၍ ပညာ၏ သက္ေရာက္မႈခြင္မွာ နယ္စည္းမျခားသည့္ လကၡဏာ (Boderiessness) သေဘာကို ေဆာင္ယူလာပါသည္။ လူတိုင္း ပညာသင္ၾကားႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရး မ်ားျပားလာသည့္ႏွင့္ အမွ် မည္သူမဆို ဆႏၵရွိလွ်င္ ပညာႏွင့္ နီးႏိုင္သည့္ အတြက္ ပညာမွာ အကန္႔အသတ္မရွိ စဥ္ဆက္မျပတ္ ျမင့္မားေနသည့္ အျမင့္တက္ လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္း (Upward mobility)ရွိလာၿပီး လ်င္ျမန္စြာ ေျပာင္းလဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးေနသည့္ Rapid Changes age တြင္ ပညာရယူရန္ အခ်ိန္ႏွင့္ ေငြေၾကးသည္ လြန္စြာ အေရးပါလာသည္ကို ေတြ႕ရေပမည္။
ပညာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီးသည္ ပညာျဖစ္လာ၍ မည္သူမဆို ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီး ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ခြင့္ ရွိလာေသာ္လည္း လူတိုင္း မေအာင္ျမင္ႏိုင္သည့္ အတြက္ ဆုံး႐ွဳံးႏိုင္မည့္ အလားအလာႏွင့္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မည့္ အလားအလာ အၿပိဳင္႐ွိေနၿပီး အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခ်င္း၊ လူတစ္ဦးခ်င္း အတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ အလြန္မ်ားျပား ျပင္းထန္လာသည္ကို သတိျပဳ၍ မိမိ အေနျဖင့္ မက်န္ရစ္ခဲ့ေစရန္ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ အစဥ္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူ ေနအပ္ေပသည္။
(ခ) ပညာေရးသည္ အုတ္ျမစ္မဟုတ္ ေလယာဥ္ကြင္းသဖြယ္ျဖစ္သည္ (Education is not Foundation just Launching Pad) အစဥ္အလာ ပညာေရး အယူအဆအရ ယခင္က ပထမအ႐ြယ္ သင္ယူ ေလ့လာရေသာ ပညာေရးမွာ ဘဝ တစ္ခုလုံးအတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ျဖစ္ၿပီး ၎အေပၚတြင္ မိမိေ႐ြးခ်ယ္ရာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း အလုပ္အကိုင္ျဖင့္ ဘဝကို ျမင့္သည္ထက္ ျမင့္မားေစရန္ တစ္ဆင့္ခ်င္း တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။
ယခု အေျပာင္းအလဲလြန္စြာ ျမန္ဆန္သည့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ အဆိုပါ သေဘာမွာ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိေတာ့ဘဲ အေျပာင္းအလဲ အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ရန္ မူလပညာျဖင့္ မလုံေလာက္ေတာ့သည့္ အတြက္ ပညာေရးကို အခ်ိန္မေ႐ြး ပ်ံတက္ႏိုင္ေသာ ေလယာဥ္ကြင္းသဖြယ္ ဘဝ ေလယာဥ္အတြက္ ပ်ံတက္မႈ အရွိန္အဟုန္ကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစေသာ အခုအခံမ်ား မရွိေစေသာ အတားအဆီး ကင္းရွင္းေသာ ေလ့လာေရးစိတ္ အခံျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာ သင္ယူႏိုင္ေရးကို သတိမူ ေဆာင္ရြက္အပ္ ေပသည္။
(ဂ) တစ္ခုမကေသာ ဘဝခရီး (Alternative Career Path) အစဥ္အလာ ပညာေရးအရ ပထမ အ႐ြယ္ ငယ္စဥ္ဘဝကပင္ အတိအက် သတ္မွတ္ ျပဌာန္းၿပီးသည့္ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ရပ္၊ ဘဝလမ္းၫႊန္ ေျမပုံ (Road map of Life)ျဖင့္ အစဥ္တစိုက္ ဘဝကို စိုက္လိုက္မတ္တတ္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကရာမွ မေရရာ မေသခ်ာမွဳ၊ အေျပာင္းအလဲ ျမန္မႈ၊ မတည္ၿငိမ္မွဳမ်ားႏွင့္ မကင္းႏိုင္ေတာ့သည့္ မ်က္ေမွာက္ လူ႔ဘဝတြင္ တစ္ခုတည္းေသာ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းခ်က္ Road map မွာ ဘဝကို အေထာက္အကူ မျပဳ႐ုံမွ်မက ေခ်ာင္ပိတ္ မိေစႏိုင္သည့္ အတြက္ ျဖစ္တန္ရာမ်ားကို မွန္းဆၿပီး တစ္ခုမကေသာ ဘဝခရီး ကို အာ႐ုံျပဳ ႏွလုံးသြင္းလ်က္ လမ္းၫႊန္ေျမပုံ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပဳစုထားႏိုင္ရန္ မည္သည့္ ဘာသာရပ္ကိုမဆို သိရွိဆက္စပ္ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္း ႐ွိလာရန္ အေရးႀကီးလာသည္။ စူးစိုက္ ထက္သန္မွဳ (Concentration) ထက္ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ႏိုင္စြမ္း (Flexibility)က ပိုမို အေရးပါလာသည္ကို သတိမူရေပမည္။
(ဃ) အထူးျပဳ လိုက္စားမွဳကို ေက်ာ္လြန္၍ (Beyond Specialization) အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ မိမိေရြးခ်ယ္ရာ ဘာသာရပ္ တစ္ခုကို အထူးျပဳ ေလ့လာသင္ယူေရး (Specialization)မွာ ဘဝေအာင္ျမင္ေရး ေသာ့ခ်က္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ပညာရပ္တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား စည္းသတ္ ခြဲျခား၍ မရေတာ့ေသာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အတြက္မူ ဆီေလ်ာ္မွဳ မရွိႏိုင္ေတာ့ပါ။ Information Technology (IT)၏ စြမ္းပကားႏွင့္ သက္ေရာက္မွဳသည္ အေရးအႀကီးဆုံးႏွင့္ အႀကီးမားဆုံး သက္ေရာက္မွဳ ျဖစ္လာၿပီး အိုင္တီ၏ အရွိန္အဟုန္ (Speed)ႏွင့္ ပညာကို သယ္ေဆာင္ေပးၿပီး ကမာၻအႏွံ႔ ျပန္႔ႏွံ႔ လာႏိုင္သျဖင့္ အင္တာနက္ စြမ္းရည္ကို အသုံးခ်လာႏိုင္သည့္ အတြက္ စပါယ္ရွယ္ လိုက္ေဇး႐ွင္းကို လြန္၍ ဘာသာရပ္ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား ဆက္ထုံးမ်ားကို ဆုပ္ကိုင္မိရန္၊ ပညာအရွိန္ကို အမွီလိုက္ယူ ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ဆက္စပ္ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္းကို အေလးကဲထားသည့္ လစ္ဘရယ္ ပညာေရး (Liberal Education) သေဘာႏွင့္ အညီ ေလ့လာ သင္ယူႏိုင္စြမ္း ရွိရန္ လိုအပ္လာပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ပညာႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မွဳတို႔၏ ကြဲျပား ျခားနားသည့္ သေဘာကိုလည္း သတိမူမိရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ပညာ၏ သေဘာမွာ အရွိန္အဟုန္ ႀကီးစြာျဖင့္ အလ်င္အျမန္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနသည့္ သေဘာရွိၿပီး ကၽြမ္းက်င္မွဳ၏ သေဘာမွာ ႏွစ္ကာလမ်ား အတြင္း ျဖည္းျဖည္းေႏွးေႏွးသာ ေျပာင္းလဲသည့္ သေဘာ ႐ွိပါသည္။ ပညာကို သီးျခား သင္ၾကားမွဳ အစီအမံမ်ားျဖင့္ သင္ယူရၿပီး ကၽြမ္းက်င္မွဳကို လုပ္ငန္းခြင္ အတြင္း၌ပင္ ပူးတြဲ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္သည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ ေခတ္ကာလတြင္ ပညာသစ္မ်ား အဆက္မျပတ္ ေပၚထြန္းလာသည္ ျဖစ္ရာ အစဥ္အလာႏွင့္ မတူေသာ ပညာသင္ၾကားေရး ပုံစံမ်ားျဖင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာ သင္ၾကားေရးသည္ အထူး အေရးပါလာေၾကာင္း သုံးသပ္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
၆။ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ အေတြ႕အႀကဳံ (Experience)ကို ျပန္လည္ အသုံးခ်ႏိုင္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္မွာ အတိတ္မွ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို မွတ္သား ခံယူႏိုင္စြမ္းပင္ ျဖစ္သျဖင့္ အေတြ႕အႀကံဳ မ်ားေလ ေအာင္ျမင္မႈ အတြက္ အာမခံခ်က္ရွိေလ ဟူ၍ ယခင္က မွတ္ယူ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကေပသည္။ မ်ဥ္းတန္းသေဘာ (Linear)ကို ေဖာက္ထြက္လာေသာ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ လူထု မီဒီယာ၏ က်ယ္ျပန္႔ စူးရွမွဳ၊ တကမာၻလုံး ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္သည့္ ေခတ္မွီ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္စနစ္၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး တကၠႏိုလိုဂ်ီမ်ား ဆန္းသစ္လာမႈႏွင့္ ပညာဟူေသာ ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီး အပါအဝင္ အရာရာ သည္ ေရာင္းကုန္မ်ား ျဖစ္လာမႈ (Com-modification) တို႔ေၾကာင့္ အေတြ႕အႀကံဳတိုင္းသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏွင့္ အဟပ္မညီႏိုင္ ကိုယ္စား မျပဳႏိုင္ေတာ့ပါ။ အေတြ႕အႀကံဳ သက္သက္မွာ လမ္းၫႊန္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့သည္ သာမက တရားေသ အခုအခံပင္ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။
သို႔အတြက္ ယခင္သိရွိၿပီး ေလ့လာေတြ႕႐ွိခ်က္မ်ား မွတ္သား ခံယူခ်က္မ်ားကိုပင္လ်င္ အသစ္တဖန္ ျပန္လည္ ခ်ဥ္းကပ္၍ ေလ့လာရန္ ဆန္႔က်င္ဘက္မွပင္ ခ်ဥ္းကပ္၍ Relearning ျပဳလုပ္ရန္၊ New Focus on Information and Knowledge ျပဳလုပ္ရန္ လက္ေတြ႕ႏွင့္ မျပတ္ ဆန္တုတ္တိုက္တတ္ရန္ အေရးႀကီးလာသည္။ Anti learning သေဘာေျပာရလ်င္ အစဥ္အလာ သင္ယူမႈထက္ ပဋိပညာေရး သေဘာက ပို၍ အခ်က္အျခာ က်လာသည္။ လူမွဳသိပၸံ ပညာအရ ေျပာရလ်င္ ကမာၻႀကီး၏ အပိုင္းအျခား အသီးသီး၌ စုေပါင္းထားျခင္း (Totalizing)ထက္ စိတ္ျဖာခြဲျခမ္းမႈ (Fragmentation)က ပို၍ ျဖစ္ထြန္းလာသည္။ ေပါင္းၾကည့္မည့္အစား ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ၾကည့္လာၾကသည္။ ေပါင္းစုထားေသာ အရာတို႔ထက္ စိတ္ျဖာထားေသာ အရာတို႔က ပိုမို အေရးပါလာသည္။ Specialization, Centralization ထက္ Flexibility, Liberal တို႔က ပို၍ အခရာ က်လာသည္။
ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ိဳးစုံ၊ ႏိုင္ငံမ်ိဳးစုံကို အေျခခံ၍ တစ္ႏိုင္ငံတည္းကို ဗဟိုျပဳေနရာ၊ ဗဟိုျပဳစနစ္ မရွိေတာ့သည့္ ဗဟိုမဲ့ ကမာၻစနစ္ ေပၚထြန္းလာၿပီး ဤစနစ္သစ္ကို ယခင္ကကဲ့သို႔ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ေရး (Balance of Power) ေခတ္ေဟာင္း နည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းျခင္း မဟုတ္ဘဲ ယဥ္ေက်းမွဳျခင္း နားလည္မွဳ၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွဳတို႕ျဖင့္ အဆင့္ျမင့္ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ (High Civilization ) ကို ထူေထာင္ရန္ ရည္ရြယ္ လုပ္ေဆာင္ လာၾကေပသည္။ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ Productivity, Profitability သာမက Social Responsibility ကိုပါ ထမ္းရြက္လာၾကၿပီး အင္အားႏိုင္ငံေရး (Power Politics) ကို အေျခခံမည့္ အစား စီးပြားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳတို႔ကို အေျခခံေသာကမာၻသစ္ ေပၚထြန္းေရးကို ဦးတည္ ေဆာင္႐ြက္လာေနၿပီ ျဖစ္ရာ ထိပ္ပိုင္း စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ား အေနျဖင့္ စီးပြားေရး မ်က္ႏွာစာ (စီးပြားေရး အဖြဲ႕အစည္း)၊ လူသား မ်က္ႏွာစာ (လူသား အဖြဲ႕အစည္း)ႏွင့္ လူမွဳေရး မ်က္ႏွာစာ (လူမွဳေရး အဖြဲ႕အစည္း) ဟူသည့္ မ်က္ႏွာစာ သုံးရပ္ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မွ်ေစရန္ စီမံခန္႔ခြဲေရးကို လုပ္ေဆာင္ လာရသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိလာေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ အေတြ႕အႀကံဳ (Experience) ကို ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ရန္ ပညာကို တီထြင္ေဖာ္ထုတ္ အသုံးခ်ရန္ (Creation & Application of Knowledge with new focus of Experience)သည္ လြန္စြာ အေရးႀကီးလာသည္ကို သတိမူ၍ သင္ၾကား ေလ့က်င့္သြားရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ျခားနားခ်က္၊ သတိမူရန္ ကိစၥရပ္မ်ားကို မဆင္ျခင္ႏိုင္၊ အေလးမထားႏိုင္လ်င္ မန္ေနဂ်ာမ်ား၏ အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္ေရးပိုင္းတြင္ ေလ့လာသင္ယူမႈ အံေခ်ာ္ႏုိင္ဘြယ္ ရွိသည္ကို ဂ႐ုျပဳမိေစရန္ တင္ျပလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
၇။ ေခတ္သစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အပိုင္းသည္ ေခတ္ႏွင့္အညီ လိုက္ေလ်ာ ေျပာင္းလဲ၍ ဆက္လက္ ႐ွင္သန္ႏိုင္သည့္သေဘာ ရွိေနသည့္ အတြက္ ယခင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ စနစ္မ်ားမွသည္ စက္မွဳ အရင္းရွင္ေခတ္ (Industrial Capitalism)၊ ၎မွသည္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး သေဘာေဆာင္သည့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ အရင္း႐ွင္စနစ္ (Digital Capitalism)သို႔ တိုင္ေအာင္ ကူးေျပာင္း လာႏိုင္ျခင္း ဟူ၍ ပညာ႐ွင္မ်ားမွ စီမံခန္႔ခြဲမွဳ ပညာ၏ Regenerated Power (ဆက္လက္ ရွင္သန္ႏိုင္ေသာ အာနိသင္)ကို သုံးသပ္လ်က္ ေရွ႕သို႔ ဆက္လက္ ခ်ီတက္႐ုံသာ ရွိသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
ထိုသို႔ ေ႐ွ႕ဆက္ခ်ီတက္ရာတြင္ သတင္းအခ်က္ အလက္ႏွင့္ ပညာဉာဏ္ အေပၚတြင္ အျမင္သစ္ အေတြးသစ္တင္၍ ေဆာင္႐ြက္ရာ၌ ဆက္သြယ္ လႈပ္႐ွားႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္ (Communication Skill)မွာ လြန္စြာ အေရးပါလာသည့္ အတြက္ ယခင္ကကဲ့သို႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ စာေပဟူသည့္ ကမာၻသုံး ဘာသာစာေပ (Global Literacy)တစ္မ်ိဳးတည္း တတ္႐ုံမွ်ျဖင့္ မလုံေလာက္ေတာ့သည္ သာမက အင္တာနက္ႏွင့္ အလုပ္ လုပ္တတ္ရန္ Digital Literacy တတ္သိရန္လည္း မ်ားစြာ အေရးႀကီးလာၿပီး လက္႐ွိ စီမံခန္႔ခြဲမွဳ ပညာထဲသို႔ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ အသိအျမင္မ်ား ျဖည့္စြက္ ေမာင္းႏွင္သြားေရးကိုလည္း မန္ေနဂ်ာေကာင္း တစ္ေယာက္အဖို႕ သတိမူ ေလ့လာသင္ၾကားရန္ အခ်ိန္သို႔ ေရာက္႐ွိေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေက်ာင္းသင္ အစဥ္အလာ ပညာေရးမွ လိုအပ္ေသာ အသက္ေမြးမွဳ ပညာကို ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးျဖင့္ ရွိၿပီးပညာကို ေျပာင္းလဲလာေသာ ေခတ္ႏွင့္အညီ အဆင့္ျမႇင့္ တင္ေပးဖို႔ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
၈။ ယခင္က စီးပြားေရး လုပ္ေဆာင္မွဳ၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္မွာ ဘဝလုံၿခဳံမႈ (Life Security)ျဖစ္ေသာ္လည္း ပညာရပ္မ်ား အလ်င္အျမန္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေပၚထြက္လာမႈ၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း တကၠႏိုလိုဂ်ီ ေပါက္ကြဲမႈႏွင့္ စြန္႔ဦး တီထြင္သူမ်ား၏ မ်က္ ေမွာက္ေခတ္တြင္ လုံၿခံဳမွဳ သေဘာသည္ စိတ္ကူးယဥ္ ျဖစ္သြားၿပီး စြန္႔စား လုပ္ကိုင္ရေသာ Right Culture ေပၚထြန္းလာေပသည္။ High Risk-High Return, Low Risk-Low Return ျဖစ္လာသည္။ ပညာနည္းလွ်င္ အရင္းအႏွီးမ်ားမ်ား လို၍ အရင္းအႏွီး နည္းနည္းသာ႐ွိလွ်င္ ပညာရည္ျမင့္ရန္ လုိအပ္လာသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ယခုမ်က္ေမွာက္ အရင္းလြန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္နည္းအားျဖင့္ ပညာေခတ္တြင္ အံ့မခန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေသာ ပညာရပ္ အသီးသီးကို အမွီလိုက္ႏိုင္သူ သာလ်င္ ဘဝလုံၿခံဳမွဳကို တည္ေဆာက္ လာႏိုင္စရာ ရွိပါသည္။ Mobile Security သေဘာကိုလည္း ေဆာင္ယူလာသည္ကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ အဆိုပါ တိုးတက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ တစ္ဖက္မွလည္း လူမွဳက်င့္ဝတ္၊ စီးပြားက်င့္ဝတ္ Social/ Business Ethic မ်ား လိုက္နာမႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ရေပမည္။
၉။ အလားတူ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ထုတ္လုပ္မွဳ (Trade/ Production) တို႔၏ ရည္မွန္းခ်က္မွာလည္း သိသိသာသာပင္ ေျပာင္းလဲ လာၾကရေပသည္။ ယခင္က အျမင့္ဆုံး အျမတ္ရရွိေရး (Profit maximization) ကို ရည္မွန္း တည္ေထာင္ခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ယခု အႀကီးအက်ယ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရသည့္ ေခတ္ကာလတြင္ အျမင့္ဆုံး အျမတ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းသည္ပင္ စိတ္ကူးယဥ္ရာ ေရာက္လာရသည့္ အတြက္ ေစ်းကြက္ေဝစု အမ်ားဆုံး ရရွိေရး (Market Share maximization)သည္သာ အရင္းလြန္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အျမင့္ဆုံး ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္လာရေပသည္။
၁ဝ။ ထို႔အတူ မန္ေနဂ်ာမ်ား လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ရာတြင္လည္း ႀကိဳးႀကိဳးစားစားလုပ္ (Hard Working) ေခတ္မွ စမတ္တက်လုပ္ (Smart Working)ေခတ္သို႔ ကူးေျပာင္းလာေစခဲ့ၿပီး Smart Worker ျဖစ္လာေစရန္အတြက္ ရာထူးအဆင့္ႏွင့္ ညီေသာ Technical Skill, Human Skill, Conceptual Skill မ်ား ရရွိေစရန္၊ မိမိ လုပ္ငန္းအေပၚ အေကာင္းျမင္ စိတ္ဝင္စားမႈ Positive Attitude ရွိေစရန္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားလာရေပသည္။ I.Q ေကာင္းမြန္မႈက လုပ္ငန္းခြင္သုံး အသိပညာ၊ အတတ္ပညာမ်ားကို တတ္ကၽြမ္းေစသည္။ ႏွလုံးသား အရည္အေသြး E.Q(Emotional Quotient) ေကာင္းမြန္ျခင္းက က်င္လည္ရာ လူမႈဘဝတြင္ အရည္အေသြးမွီ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ ဝင္ဆန္႔ေစမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ အေလးထား စီစစ္လာရေပသည္။ လူမ်ားစုကို ဦးေဆာင္၍ Implore / Energize လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ Integrity ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ Ethic က်င့္ဝတ္ႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း၊ Trust ယုံၾကည္မႈ ရေစျခင္းတို႔ကိုလည္း ေလ့က်င့္ပြားမ်ား လာရေပသည္။
၁၁။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါမူ ဤသို႔ ေျပာင္းလဲလာေသာ သင္ၾကားသင္ယူမႈ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ အညီ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာ သင္ယူလ်က္ ပညာဖန္တီးေရး (Creation of Knowledge) ႏွင့္ ပညာကို အသုံးခ်ေရး (Application of Knowledge)တို႔သည္ပင္ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အတြက္ ဆုံခ်က္ အက်ဆုံး အခ်င္းအရာ ျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။ Knowledge ကို အသုံးခ်ႏိုင္သည့္ Knowledge Worker ပညာလုပ္သား အျဖစ္ မိမိကိုယ္မိမိ ပ်ိဳးေထာင္ျခင္းျဖင့္ “Positional Power မွသည္ Personal Power” “မန္ေနဂ်ာမွသည္ ေခါင္းေဆာင္အဆင့္” သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့က်င့္ေရး က႑မွ ေလ့လာစုစည္း တင္ျပလုိက္ရေပသည္။ “Think as men of action, act as men of Thought” လက္ေတြ႕ သမားကဲ့သို႔ စဥ္းစား၍ ေတြးေခၚရွင္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ပါ။

အခ်ိန္ကုိ ဘယ္လို စီမံခန္႔ခြဲမလဲ (How to manage your time)

သင့္ရဲ႕ဘ၀ကို ပိုေကာင္းေအာင္ေျပာင္းလဲဖို႕ ႀကိဳးစားရာမွာ အေရးႀကီးဆုံးစည္းမ်ဥ္းတစ္ခုကေတာ့ အခ်ိန္ကို စီမံခန္႕ခြဲ တတ္ျခင္းပါပဲ။ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာအလုပ္အကိုင္ေတြ၊ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိစၥေတြနဲ႕စိတ္ဖိစီးေနၾကရပါတယ္။
ဒီအေျခအေနထဲကေန ဘယ္လုိ ထြက္ရမယ္ဆုိတာ လည္း မသိၾကဘူး။ သူတို႕ေျပာင္းလဲႏုိင္တဲ့အရာ ဘာမွမရွိၾကဘူးလို႕ ထင္ေနၾကတယ္။ဒါေပမဲ့ အဓိက ျပႆနာဟာ အခ်ိန္မေလာက္ငွျခင္းေၾကာင့္လို႕ စိတ္ပညာရွင္ေတြကဆိုပါတယ္။ သင့္ကိုယ္သင္ ေျပာင္းလဲခ်င္စိတ္ ရွိရပါမယ္။ အေျပာင္း အလဲေတြ လုပ္ဖို႕အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းကေတာ့ သင့္ရဲ႕အခ်ိန္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္စီမံခန္႕ခြဲတတ္ျခင္း ပါပဲ။အခ်ိန္စီမံခန္႕ခြဲမွုဆုိတာကေတာ့ ဘယ္ကိစၥေတြက အေရးႀကီးတယ္၊ ဘယ္ကိစၥေတြက အေရးမႀကီးဘူး ဆုိတာကို ခြဲျခားတတ္တဲ့ စြမ္းရည္တစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ဆိုလိုတာကေတာ့ဘယ္ကိစၥေတြကို အရင္လုပ္ရမယ္၊ ဘယ္ဟာကိုေတာ့ ေနာက္မွ လုပ္ရမယ္ဆုိတာ ခြဲျခားတတ္ရမယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္စီမံခန္႕ခြဲမွဳ (Time Management) ကို အသုံးမျပဳခင္မွာသင္လုပ္ရမယ့္ အရာတစ္ခ်ိဳ႕ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ႕ အားထုတ္မွဳေတြဟာ အရာထင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ရဲ႕အခ်ိန္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ စီမံခန္႕ခြဲႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္း ၈ခုကို ေပးခ်င္ပါတယ္။

၁။ စာရင္းမ်ား ျပဳလုပ္ပါ သင္ လုပ္စရာမွန္သမွ်ကို အစီအစဥ္ဆြဲထားပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒါေတြကိုစာရြက္ေပၚမွာခ်ေရးပါ။ (ကြန္ပ်ဴတာနဲ႕ ေရးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ notepad ဟာ အေကာင္းဆုံးလို႕ ထင္ပါတယ္ )
၂။ သင့္ကိုယ္သင္ အားေပးပါ သင့္ရဲ႕ စာရင္းထဲက အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ၿပီးတုိင္း အဲဒီအလုပ္အတြက္ သင့္ကိုယ္သင္ ဆုခ်ီးျမွင့္ပါ။ လမ္းထြက္ေလွ်ာက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရုပ္ရွင္ၾကည့္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္လုပ္ခ်င္တာတစ္ခုခုကို လုပ္လုိက္ပါ။
၃။ တစ္ႀကိမ္မွာ တစ္ခု က်ေနာ္တို႕ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ဟာ တစ္ႀကိမ္မွာ အလုပ္ ကိစၥတစ္ခုကိုပဲအာရုံစိုက္မယ္ဆုိရင္ ပိုၿပီး ထိထိ ေရာက္ေရာက္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆိုလုိတာကေတာ့ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ေလ၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းေလပါပဲ။
၄။ အလုပ္ေတြကို အခ်ိန္မဆုိင္းပါနဲ႕ ဒါကေတာ့ ရိုးရွင္းပါတယ္။ အခ်ိန္ဆြဲျခင္းဟာ က်ေနာ္တို႕အတြက္ အဓိက ရန္သူပါပဲ။
၅။ ကိစၥတုိင္းအတြက္ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္ကိုသတ္မွတ္ထားပါ သင့္ရဲ႕ လုပ္စရာကိစၥတိုင္းအတြက္ ေနာက္ဆုံးၿပီးရမယ့္ ရက္ေတြကိုသတ္မွတ္ထားမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ေတြအမ်ားႀကီး သက္သာတာကို အေသအခ်ာ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။
၆။ သင္၀ါးႏုိင္တာထက္ ပိုမကိုက္ပါနဲ႕ (Don’t bite off more than you can chew) လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးကို လုပ္ၾကတယ္။ အရာရာတုိင္းကိုလုပ္ႏုိင္ဖို႕ ႀကိဳးစား ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရလာဒ္ကေတာ့ အၿမဲတမ္း အႏွုတ္လကၡာျပေနတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ အလုပ္ေတြအမ်ားႀကီးလုပ္မယ္ဆုိရင္ သင္ ေမာပန္း လာပါလိမ့္မယ္။
၇။ ဒိုင္ယာရီ စေရးပါ သင့္ရဲ႕ အေတြးေတြအားလုံးကို ခ်ေရးႏုိင္မယ့္ ဒိုင္ယာရီ ကို စတင္ပါ။ ဒိုင္ယာရီထဲမွာ အစီအစဥ္ေတြ ျပဳလုပ္ႏုိင္တယ္။ အဲဒါေတြကို ပုံေဖာ္ၾကည့္ႏိုင္တယ္။ အဲဒါအျပင္ သင့္ရဲ႕ ရလာဒ္ေတြကိုပါ မွတ္သားထားႏုိင္တယ္။ တိုတုိေျပာရရင္၊ ဒိုင္ယာရီရဲ႕အကူအညီနဲ႕ သင့္ကိုယ္သင္ ဆန္းစစ္ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
၈။ မပင္ပန္းပါေစနဲ႕ သင့္ရဲ႕ အလုပ္ေတြ၊ တာ၀န္ေတြနဲ႕ ပင္ပန္းလာၿပီဆုိရင္ ရလာဒ္ေကာင္းေတြကို မရႏုိင္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ သင့္ရဲ႕အခ်ိန္ကို ျဖဳန္းတီးသလိုေတာင္ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ကိုယ္သင္ မပင္ပန္းေအာင္ ဂရုစို္က္ပါ။ အလုပ္ေတြတစ္ခုၿပီးတစ္ခု ဆက္တုိက္လုပ္မေနဘဲ အနားယူတတ္ပါေစ။
Ref: Time Management from 10 Steps to a Better Life by Roman Soluk

Conceptual Skills

အဖြဲ႕အစည္း (လုပ္ငန္း) တစ္ခုကို ဦးေဆာင္ပဲ့ကိုင္မယ့္သူမွာ အေရးအပါဆံုး ရွိရမယ့္ အရည္အခ်င္းက Conceptual Skill ျဖစ္ပါတယ္..။ လုပ္ငန္းကၽြမ္းက်င္တာဟာ လိုအပ္ခ်က္ တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္..။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါ ခပ္ငယ္ငယ္ supervisor အဆင့္ေလာက္မွာ ျဖည့္ဆည္းရတာပါ..။ အဲဒီ ကၽြမ္းက်င္မႈ ကို မူတည္ျပီး ဒုတိယတန္း ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ Human Skill လို႕ ေခၚတဲ့ Interpersonal Skill လိုလာပါျပီ..။ Supervisor ေလာက္မွာ လုပ္ငန္းသဘာဝအရ ကိုယ့္လက္ေအာက္ငယ္သားေတြကို ဆူပူဖို႕ ၾကိမ္းေမာင္းဖို႕ လုိေကာင္းလိုပါမယ္..။ သူ႕ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ဟာ အလုပ္ျပီးေျမာက္ေရး တစ္ခုသာျဖစ္တဲ့ အတြက္ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္လဲ ေျပာ.. ကိုယ္တိုင္လဲ အနီးကပ္ၾကီးၾကပ္ ဆိုတာ လုပ္ရပါတယ္..။ အဲဒီ အဆင့္ေရာက္ဖို႕ကလည္း Supervisory Skill Training တက္ျပီးမွ ျဖစ္ႏိုင္တာပါ..။
အဲဒီကေနတဆင့္ျမင္လာျပီး Assistant Manager ေလာက္ ေရာက္ျပီဆိုတာနဲ႕ Management Training တစ္ခုခုကို မျဖစ္မေန တက္ဖို႕ လိုလာပါျပီ.။ Management Training တက္ဖို႕မွာ ကိုယ့္ရဲ႕ ပညာေရး ေနာက္ခံက အေရးပါလာပါျပီ.။ ပညာေရးေနာက္ခံ နည္းပါးသူတို႕ အတြက္ အခက္အခဲရွိႏိုင္ပါတယ္..။ Management Training ျပီးေျမာက္တဲ့ အခါမွာ Middle Management ရဲ႕ အငယ္ဆံုး ရာထူးျဖစ္တဲ့ Assistant Manager ရာထူးကို ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါျပီ..။ အဲဒီမွာ Interpersonal Skill ကို သင္ယူေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ရတာပါ..။ လူေတြနဲ႕ ဘယ္လို ဆက္ဆံရမယ္ ဆိုတာကို သင္တန္းမွာေကာ အလုပ္ခြင္မွာပါ သင္ယူရပါတယ္..။ အဲဒီကေနမွာလုပ္သက္ကေလး ရလာတဲ့ အခါ Deputy Manager အဲဒီကမွ တဆင့္ ႒ာနတစ္ခုကို ဦးေဆာင္စီမံရတဲ့ Manager ဆိုတာ အဆင့္ဆင့္ တက္ယူရတာပါ..။ Management Pipeline ထဲကို စေရာက္လာတဲ့ မန္ေနဂ်ာအေလာင္းအလ်ာဟာ အေျပာအဆို အေနအထိုင္ အဝတ္အစား အစစ အရာရာ ေျပာင္းလဲ ရပါတယ္..။ ပထမဆံုး ေျပာင္းရတာက စိတ္ေနစိတ္ထားပါ..။ သင္ယူလိုစိတ္ အျပည့္ရွိရပါတယ္..။ ဝန္ေဆာင္မႈ က႑ မွာ တာဝန္ယူရမယ္ ဆိုရင္ က်ိဳးက်ိဳးႏြံႏြံ ရွိေအာင္ ေလ့က်င့္ယူရပါတယ္..။ ျပီးေတာ့ Communication Skill တို႕ Presentation Skill တို႕ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သင္ယူရပါတယ္..။ ေနရာတစ္ခုကို ရာထူးတံဆိပ္တပ္ျပီးေရာက္သြားရံုနဲ႕ အကုန္ တတ္သြားျပီး ခ်က္ခ်င္းတာဝန္ယူႏိုင္တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး..။ Management Pipeline ထဲမွာ ဖုတ္သြင္းရထား မရွိပါဘူး..။ ရာထူး အဆင့္ဆင့္ကို ကာလ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ တာဝန္ယူ ထမ္းေဆာင္ရာမွာ သင္ယူမႈ အမ်ိဳးမ်ိုဳး ကို သင္ယူရပါတယ္..။
႒ာနမွဴး အဆင့္ (Executive Level) ေရာက္ျပီ ဆိုရင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္တမ္းဝင္ အရာရွိတစ္ေယာက္လို ခံယူႏိုင္ရပါမယ္..။ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း နယ္ပယ္မွာေတာ့ အဲဒီ အဆင့္ကို selection Grade လို႕ေခၚျပီး Gazetted Officer ထက္ အဆင့္ျမင့္ပါတယ္..။ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္း နယ္ပယ္မွာေတာ့ Executive Officer လို႕ ေခၚပါတယ္..။ အဲဒီ အဆင့္ကို ေရာက္တာနဲ႕ ေနာက္ထပ္ သင္ယူရမွာက Conceptual Skill ပါ..။ ကိုယ္ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ အရာရာတိုင္းကို Conceptual Skill နဲ႕ ခ်ိန္ထိုး ၾကည့္ရပါတယ္..။ Conceptual skill ကို အဆင့္ျမင့္ စီမံခန္႕ခြဲေရးသင္တဲ့ ေက်ာင္းေတြမွာ သင္ယူႏိုင္သလို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ စာဖတ္အား ေကာင္းရင္လဲ စာအုပ္စာတမ္းေတြ ကတဆင့္ သင္ယူေလ့က်င့္ႏိုင္ပါတယ္..။ အဲဒီ ကၽြမ္းက်င္မႈကို ရဖို႕ အခ်ိန္ ကာလ အတိုင္းအတာကို ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ Capacity နဲ႕ပဲ ခ်ိန္ဆ ျဖည့္ဆည္းရတာပါ..။ ဘယ္ႏွစ္ရက္ ဘယ္ႏွစ္လ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ သင္ျပီးရင္ ရျပီ ဆိုတာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး..။ Conceptual Skill ျမင့္လာေလေလ Problem Solving ဆိုတဲ့ ျပသနာ ကို ေျဖရွင္း ႏိုင္စြမ္း နဲ႕ Decision Making Skill ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္း ျမင့္လာေလေလ ျဖစ္ပါတယ္..။
Conceptual skill ျမင့္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္နားမွာ ဝန္ထမ္းေတြ ေပ်ာ္ပါတယ္..။ သူတို႕ မ်က္ႏွာေတြ ရႊင္ျပေနတတ္ၾကျပီး သူတို႕အလုပ္ကို သူတို႕ အေကာင္းဆံုး လုပ္ၾကပါတယ္..။ အဲဒါဟာ ျမင္သာတဲ့ အေျခအေနပါ..။ Conceptual skill နိမ့္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ နားကို ဘယ္ဝန္ထမ္းမွ မသြားခ်င္ပါဘူး.။ အလုပ္ကိုလဲ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ခိုကပ္ၾကပါတယ္..။ တစ္ေယာက္နဲ႕ တစ္ေယာက္ တြက္ကပ္ၾကပါတယ္..။ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ကြယ္ရာမွာ ေအးေအးလူလူ အပူအပင္မရွိပဲ ေနတတ္ၾကပါတယ္..။ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ေရွ႕မွာ အလုပ္မ်ားေယာင္ ေဆာင္ၾကပါတယ္..။ တကယ္ေတာ့ ဘာမွ မလုပ္ပါဘူး..။ အသိသာဆံုးအခ်က္က Conceptual Skills နိမ့္ပါးတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ လက္ထက္မွာ staff turnover မ်ားတတ္ပါတယ္..။ ဦးေဆာင္သူမွာ Conceptual Skill ရွိမရွိ ဆိုတာကို အသိဆံုးက သူ႕ဝန္ထမ္းေတြပါပဲ..။ ဒါေၾကာင့္မို႕ လုပ္ငန္း တစ္ခု .. အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုကို ေခါင္းေဆာင္တဲ့သူမွာ Conceptual skill ရွိ မရွိ ဆိုတာကို သူ႕ပတ္ဝန္းက်င္.. သူ႕လက္ေအာက္မွာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနၾကတဲ့ ငယ္သားေတြ ဆင္ေျခဘယ္ေလာက္ မ်ားသလဲ .. တာဝန္ဘယ္ေလာက္ေၾကသလဲ.. ဝန္ထမ္းႏုတ္ထြက္မႈဘယ္ေလာက္မ်ားသလဲ ဆိုတဲ့ ေပတံ ေတြနဲ႕ အလြယ္တကူ တိုင္းတာလို႕ ရပါတယ္..။ ၂၁ ရာစုဟာ Conceptual age ျဖစ္ပါတယ္..။ ေခါင္းေဆာင္မွာ Conceptual Skills အားနည္းရင္ အဖြဲ႕အစည္း တိုးတက္ရာ တိုးတက္ေၾကာင္း အတြက္ ျပိဳင္ဆိုင္ၾကရာမွာ.. အခက္ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္...။
(မွတ္ခ်က္။ ။ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းေတြမွာ Executive Level ကို Selection Grade လို႕ေခၚျပီး Conceptual Level ကို ပဋိၪာဥ္ခံ ဝန္ထမ္းလို႕ ေခၚေၾကာင္း ဆရာၾကီး ဦးၾကည္မင္းမွ ျဖည့္စြက္ေပးပါတယ္..)

How to market yourself in a competitive world

၁) ဘာသာစကား (Global skills)
---------------------
သူမ်ားႏုိင္ငံေတြမွာ ဘာသာစကားကို ႏွစ္မ်ိဳး သံုးမ်ိဳးေလာက္ သင္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကေတာ့ အဂၤလိပ္စာတစ္မ်ိဳးတည္းေတာင္ ေတာ္ေတာ္လုပ္ေနၾကရတုန္းပါ။ ကမာၻသံုးဘာသာစကားလည္း ၿဖစ္တယ္၊ စာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ဒါနဲ႔ပဲ ေရးထားတယ္၊ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ဒါနဲ႔ပဲ ဆက္သြယ္ၾက၊ ေၿပာၾက၊ ဆုိၾကတယ္။ ဒီေတာ့ သူတုိ႔ေတြၾကားထဲ တုိးခ်င္ရင္ အဲဒီဘာသာစကားကိုကၽြမ္းက်င္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကရမွာပါပဲ။

၂) ကြန္ပ်ဴတာ (Computing skill)
---------------------
Digital literacy လည္း တတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဖုန္းမွာ zapya သုံးၿပီး ဖုိင္ေလးေတြ ေပးတတ္ယူတတ္ရံုနဲ႔ ေက်နပ္ေနလို႔ မရပါဘူး။ အစည္းအေ၀းေတြမွာPresentation လုပ္ရင္လည္း ရွိသမွ်စာေတြ ၿပြတ္သိပ္ေရးထားတာ၊ power point ကို ေကာင္းေကာင္းမသံုးတတ္ၾကတာ သတိထားမိပါတယ္။ ၀န္ထမ္းခန္႔ဖုိ႔ အင္တာဗ်ဴးလုပ္တဲ့အခါ ကြန္ပ်ဴတာသင္တန္းတက္ထားေၾကာင္းေတာ့ Certificate ေပါင္းေၿမာက္မ်ားစြာ တင္လာတတ္ၾကပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာကို ေရွ႔ထုိးေပးလုိက္ၿပီး လုပ္ခိုင္းေတာ့ Excel ေတာင္ ေကာင္းေကာင္းမသံုးတတ္ၾကပါဘူး။

၃) မိမိအသိစိတ္ၿဖင့္ ေဆာင္ရြက္တတ္ဖုိ႔ (Initiative)
---------------------
ခုိင္းမွ၊ ေၿပာမွလုပ္တတ္ၾကတဲ့အက်င့္ကို ေဖ်ာက္ၾကရမယ္။ ငယ္ငယ္က ေၿပာစကားနားေထာင္တယ္၊ လိမၼာတယ္ဆိုတာကို ဂုဏ္ယူစရာအၿဖစ္ ပ်ိဳးေထာင္ခံခဲ့ၾကရတယ္။ ပညာေရးစနစ္ကလည္း အဲဒီအတုိင္း ပံုသြင္းေပးထားတယ္။

တီထြင္ၾကံဆၿခင္းထက္ လမ္းေဟာင္းလုိက္ၿခင္းကို ဦးစားေပးတယ္။ မွားရဲေအာင္ မသင္ၾကားေပးဘူး။ အဲဒီလိုနဲ႔ ၾကီးလာတဲ့အခါ အေၿပာင္းအလဲတခုခု လုပ္ဖို႔၊ အမ်ားနဲ႔ကြဲထြက္ရဲဖုိ႔ သတၱိမရွိေတာ့ဘူး၊ ေဘာင္ရဲ႔အၿပင္ဘက္ကုိထြက္ၿပီး မစဥ္းစားတတ္ၾကေတာ့ဘူး။

အဲဒီလိုနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ထဲ ေရာက္တဲ့အခါ အထက္ကခုိင္းမွ၊ ေၿပာမွ လုပ္တတ္တဲ့အက်င့္က ရလာပါေတာ့တယ္။ ဒီေခတ္မွာ ဆက္ၿပီးရွင္သန္ခ်င္ရင္ေတာ့ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္သိၿပီး အလုပ္လုပ္တတ္ဖုိ႔၊ မွားမွာကိုမေၾကာက္ဖုိ႔ ေရွ႔ဆက္ရဲဖုိ႔ အေလ့အက်င့္ ေတြ ေမြးယူၾကရပါလိမ့္မယ္။

၄) အစီအစဥ္ၿဖင့္ အလုပ္လုပ္တတ္ဖို႔ (Action planning)
---------------------
“Fail to plan, Plan to fail” အစီအစဥ္ဆြဲဖို႔ ပ်က္ကြက္ၿခင္းဟာ ရံႈးနိမ့္ဖို႔ အစီအစဥ္ဆြဲေနၿခင္းပါပဲ။ ဒီေန႔ေခတ္ဟာ result oriented ေခတ္ပါ။ ဘာလုပ္လုပ္ ရလဒ္ထြက္ေအာင္ လုပ္တတ္ဖုိ႔လိုပါတယ္။

ရလဒ္ထြက္ေအာင္ လုပ္တတ္ဖုိ႔ဆိုတာ ကုိယ္ဘာလိုခ်င္တာလဲ၊ ကုိယ္ဘာလုပ္ရမွာလဲ၊ ဒါေတြကို အရင္ဆံုးအစီအစဥ္ဆြဲထားဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဘ၀တစ္ခုလံုးစာ ဘာၿဖစ္ခ်င္တာလဲ ဆုိတဲ့ အိပ္မက္ၾကီးၾကီး အရင္မက္ပါ။

ၿပီးမွ အဲဒီအိပ္မက္ အေကာင္အထည္ေပၚလာဖုိ႔ ေနာင္(၁၀)ႏွစ္မွာ ဘာၿဖစ္ရမယ္၊ ေနာင္(၅)ႏွစ္၊ (၁)ႏွစ္ကေန ေနာက္ဆံုး၊ မနက္ၿဖန္ ဘာလုပ္မယ္၊ ဘာေတြၿပီးေၿမာက္ရမယ္ဆုိတဲ့ အစီအစဥ္မ်ိဳးေတြဆြဲၿပီး အလုပ္လုပ္တတ္ဖို႔ လိုပါမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ဘယ္နားကမ္းကပ္ရမွန္းမသိတဲ့ေလွလို တစ္၀ဲလည္လည္နဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္သြားရပါလိမ့္မယ္။

၅) ၿဖန္႔က်က္စဥ္းစားတတ္ဖုိ႔ (Critical thinking)
---------------------
ႏုိင္ငံတကာက လူေတြဟာ စကားေၿပာရင္ၿဖစ္ၿဖစ္၊ အလုပ္လုပ္ရင္ၿဖစ္ၿဖစ္ Evidence based ၿဖစ္ၾကပါတယ္။ Data ေတြ Information ေတြေပၚ အေၿခခံၿပီး စဥ္းစားၾကတယ္၊ ဆံုးၿဖတ္တတ္ၾကတယ္။ စာလည္းတအားဖတ္ၾကေတာ့ အၿမင္က်ယ္က်ယ္နဲ႔ ဘက္စံုေထာင့္စံု စဥ္းစားတတ္ၾကပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြလုိ ေၿမပံုေလးထုိင္ၾကည္႔ၿပီး စီမံခ်က္ေတြ ဆြဲေနၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခ်က္အလက္ေတြေပၚ အေၿခခံၿပီး ေလာ့ဂ်စ္က်က် စဥ္းစားေတြးေခၚတတ္ဖုိ႔၊ အလုပ္လုပ္တတ္ဖို႔ လုိပါတယ္။

၆) ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ပီသဖုိ႔ (Professionalism)
---------------------
ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ဟာ ေဆးကုသတဲ့ပညာကို တစ္ဖက္ကမ္းခပ္ တတ္ကၽြမ္းေနရပါမယ္။ အၿမဲမၿပတ္လည္း ေလ့က်င့္ေန၊ ဆည္းပူးေနဖို႔ လိုပါတယ္။ အိပ္ေရးပ်က္တာ၊ ထမင္းစားပ်က္တာ၊ စိတ္ဖိစီးစရာအေၿခအေနေတြမွာ အလုပ္လုပ္ရတာ၊ ဒါေတြကို ညည္းညဴေနလို႔ မရပါဘူး။

ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ဆုိတာ ကုိယ္ယူထားတဲ့တာ၀န္ကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ပုဂိၢဳလ္ေရး ခံစားခ်က္ေတြကိုေနာက္ပို႔ထားႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ။

၇) စိတ္အားထက္သန္မႈ ရွိဖုိ႔ (Enthusiasm)
---------------------
ေရာက္တဲ့ေနရာမွာ ေက်နပ္ၿပီး ရပ္မေနၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ အလုပ္ေလးတစ္ခု ရရင္၊ လစာေလးပံုမွန္ရေနရင္ ေတာ္ၿပီဆိုၿပီး ေရာင့္ရဲေနတတ္ၾကတယ္။ ရည္မွန္းခ်က္က ရပ္သြားေတာ့ ၾကိဳးစားအားထုတ္မႈေတြ၊ ေလ့လာမႈေတြလည္း ရပ္သြားတတ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ လူတစ္ေယာက္ ဘယ္ေရာက္ေနၿပီလဲဆုိတာထက္ သူဘယ္အထိေရာက္ေအာင္သြားဖို႔ သႏၷိဌာန္ခ်ထားလဲဆုိတာက သူ႔အနာဂတ္ကုိ အဓိကအဆံုးအၿဖတ္ေပးသြားမွာပါ။ တုိးတက္လိုစိတ္၊သင္ယူလိုစိတ္ ၿပင္းၿပဖို႔ လိုပါတယ္။

၈) စီမံခန္႔ခြဲမႈ အရည္အခ်င္း (Management)
---------------------
စီမံခန္႔ခြဲတယ္ဆိုတာ အမ်ားစုေပါင္းအားနဲ႔ အလုပ္ေတြၿပီးစီးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ အေၿခခံအားၿဖင့္ လူ၊ ေငြ၊ ပစၥည္း၊ နည္းပညာနဲ႔ အခ်ိန္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိအသံုးခ်ၿပီး လုပ္ငန္းေအာင္ၿမင္ေအာင္ လုပ္တာဟာ စီမံခန္႔ခြဲမႈပါပဲ။

စီမံခန္႔ခြဲမႈအရည္အေသြး(၃)ခု ရွိပါတယ္။
~~~
Technical skill - ပစၥည္းတစ္ခု ဘယ္လုိထုတ္လုပ္ရမယ္၊ ကားကို ဘယ္လိုၿပင္ရမယ္၊ စက္ကိရိယာေတြ ဘယ္လိုအသံုးၿပဳလို႔ရတယ္ စသၿဖင့္ ဒီလိုလုပ္ငန္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အေၿခခံေတြကို သိထားရပါတယ္။

Human skill - လူေတြနဲ႔အလုပ္အတူတြဲလုပ္တတ္ဖို႔၊ လံႈ႔ေဆာ္စည္းရံုးတတ္ဖုိ႔၊ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တတ္ဖို႔ ဆိုတဲ့အရည္အခ်င္းမ်ိဳးေတြ ရွိဖို႔လုိပါတယ္။

Conceptual skill - အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ အက်ိဳးအတြက္ ဘာလုပ္ရင္ အေကာင္းဆံုးၿဖစ္မယ္ဆုိတာကုိ မဟာဗ်ဴဟာက်က် စဥ္းစားလုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းမ်ိဳး ၿဖစ္ပါတယ္။

ရာထူးငယ္ငယ္မွာ ဘယ္လုိလုပ္ရတယ္ဆုိတဲ့ Technical skill ရွိရံုနဲ႔ရပါတယ္။

စီမံခန္႔ခြဲရတဲ့ ရာထူးမ်ိဳးထိ ေရာက္ခ်င္ရင္ေတာ့ အနည္းဆံုး Human skill ေတာ့ ရွိေနေအာင္ ၾကိဳးစားဖုိ႔လိုပါတယ္။ အဲဒါမရွိဘဲ Managerial role တစ္ခုကို ရဖို႔ခက္ႏုိင္ပါတယ္။

၉) စိတ္ဖိစီးမႈကို သည္းခံႏုိင္ဖုိ႔ (Stress tolerance)
---------------------
ဆရာတစ္ေယာက္က ေၿပာဖူးပါတယ္။ စာေမးပြဲမွာ လူနာစမ္းေနတုန္း Stress ေတြအရမ္းမ်ားလို႔ ေၾကာက္လန္႔ၿ႔ပီးငိုတာတုိ႔၊ တလြဲလုပ္တာတုိ႔က ခြင့္လႊတ္ေပးလို႔ေတာ့ မရဘူး။ အဲဒီ stress ေလးကိုေတာင္ မခံႏုိင္ဘဲ ဘယ္လုိဆရာ၀န္လုပ္လုိ႔ ရမလဲ တဲ့။

ဆရာ၀န္ဘ၀ဆုိတာ လူ႔အသက္နဲ႔ရင္းၿပီး အလုပ္လုပ္ရတာမို႔ Stressful condition ေတြမွာ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္ဖို႔ လိုပါတယ္။

ဆရာ၀န္မွမဟုတ္ပါဘူး။ ရာထူးၾကီးလာေလေလ၊ တာ၀န္ေတြလည္း မ်ားလာေလၿဖစ္ၿပီးေတာ့ စိတ္ဖိစီးစရာေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြကလည္း ပိုပုိၿပီး မ်ားလာမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္နဲ႔ဘ၀မွာ ဘယ္လိုအခက္အခဲေတြ စိတ္ညစ္စရာေတြပဲၾကံဳလာလာ၊ ဒါေတြဟာ ကုိယ့္ဘ၀တုိးတက္ဖို႔အတြက္ အခြင့္အေရးေတြပဲလို႔ ၿမင္ေပးၿပီး ရေအာင္ေက်ာ္လႊားႏုိင္ဖို႔ လိုပါတယ္။

အခြင့္အေရးဆုိတာ စိတ္ကူးေပါက္မွ ေရာက္ေရာက္လာတတ္တဲ့၊ စိတ္သိပ္မရွည္တဲ့ ဧည္႔သည္နဲ႔တူပါတယ္။ သူ တံခါးေခါက္ေနတုန္း ၿမန္ၿမန္လာဖြင့္ရင္ဖြင့္ေပး၊ မဟုတ္ရင္ေတာ့ လွည္႔ၿပန္သြားတတ္ပါတယ္။ ၿပီးရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္တစ္ေခါက္ၿပန္လာမယ္ဆုိတာလည္း မသိႏုိင္ပါဘူး။

ခု အဲဒီဧည္႔သည္ကေတာ့ လာဖို႔ရွိေနၿပီ။ သူ႔ကိုေၿပးၾကိဳမဲ့ တၿခားလူေတြကလည္း အၿပိဳင္အဆုိင္ ၾကိဳးစားေနၾကၿပီမို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြလည္း သူ တံခါးေခါက္တာနဲ႔ ဖြင့္ေပးႏုိင္ေအာင္ ခုကတည္းကေတာ့ ၿပင္ဆင္ထားရပါလိမ့္မယ္။

သားေယာက်ၤားေလးရွိတဲ့ မိဘေတြ ဘယ္ေတာ့မွ မျပဳလုပ္သင့္တဲ့ အၾကီးမားဆုံးအမွား (၈) မ်ိဳး

သားေယာက်ၤားေလးေမြးထားတဲ့ မိဘေတြအေနနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိတဲ့ အမွား (၈) မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲ့ဒါေတြကို ေဖာ္ျပေပးရရင္ေတာ့
၁။ သားေယာက်ၤားေလးဟာ
စိတ္ဓာတ္မာေၾကာရမယ္လုိ ့ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာမ်ိဳးေခတ္မီပါတယ္ဆုိတဲ့ မိဘေတြေတာင္ ေယာက်ၤားေလးဆုိတာ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳနဲ ့ေဒါသ က လြဲလုိ ့ငိုေၾကြးတာမ်ိဳး၊ ၀မ္းနည္းတာမ်ိဳး ဆုိတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ိဳး မရွိသင့္ဘူးလုိ ့သင္ၾကား တတ္ၾကပါတယ္။ ေယာက်ၤားေလးေတြေရာ မိန္းကေလးေတြေရာမွာ ေလးနက္တဲ့ စိတ္ခံစားခ်က္အေတြ ့အၾကဳံေတြ ရွိႏိုင္ျပီး ကေလးေတြ ၀မ္းနည္းတဲ့အခါ ေယာက်ၤား ပီပီသသ ရင္ဆုိင္စမ္းပါကြာလို ့ေျပာတာမ်ိဳးက မျဖစ္သင့္ပါဘူး။
၂။ ေယာက်ၤားကေလးေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ သားေကာင္မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလုိ ့မွတ္ယူတာမ်ိဳးမိဘေတြဟာ သမီးမိန္းကေလးကို ကာကြယ္မွဳေပးခ်င္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေရးၾကီးတဲ့အရာတစ္ခုပါ။ ဒါေပမယ့္ မိဘေတြသိထားရမွာက ေယာက်ၤားေလးေတြလည္း သားေကာင္ျဖစ္ႏိုင္ပါယ္။ MaleSurvivor ရဲ့ ဒါရိုက္တာ Christopher Anderson ေျပာၾကားခ်က္အရ ေယာက်ၤားကေလး ေျခာက္ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ဟာ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အလုိမတူဘဲ ထိေတြ ့ဆက္ဆံခံရႏိုင္တယ္လုိ ့ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ေတာ္ေတာ္မ်ားတဲ့ ပမာဏပါပဲ။
၃။ အားကစားမွာ ထူးခၽြန္ဖုိ ့ ဖိအားေပးျခင္းအားကစားလုပ္တယ္ဆုိတာ မိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူတုိင္းအတြက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ကေလးငယ္ေတြဟာ ငယ္စဥ္အခါကတည္း အသင္းအဖြဲ ့နဲ ့အားကစား မ်ိဳးမွာ ပါ၀င္သင့္ေပမယ့္ အားကစားမွာ ထူးခၽြန္ရမယ္လုိ ့အတင္းၾကီး ဖိအားေပးတာ မ်ိဳးကေတာ့ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။
၄။ မိန္းကေလးေတြနဲ ့တြဲခုတ္ဖုိ ့အရြယ္ေရာက္လာေနျပီလို ့မွတ္ယူထားတာမ်ိဳးကေလးေတြကို လက္ထပ္ျခင္းနဲ ့ရည္းစားထားျခင္းရဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကို ေျပာျပ မယ္ဆုိရင္ က်ား၊မလိင္ခြဲျခားမွဳမရွိတဲ့ နာမ္စားေတြနဲ ့ေျပာျပေပးသင့္ပါတယ္။ဥပမာအားျဖင့္ “ မင္း လက္ထပ္ျပီးရင္၊ မင္းနဲ ့မင္းဇနီးတုိ ့အတူလက္တြဲျပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ရလိမ့္မယ္” လုိ ့ေျပာမယ့္အစား “မင္းအရြယ္ေရာက္ရင္၊ မင္းရယ္ မင္းနဲ ့လက္ထပ္မယ့္လူရယ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ အတူလက္တြဲျပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ရလိမ့္မယ္” လုိ ့ေျပာေပးတာမ်ိဳးေပ့ါ။ အဲဒီလုိမ်ိဳးဆုိရင္ သင့္ရဲ့ သားေယာက်ၤားေလးဟာ gay ဒါမွမဟုတ္ bisexual ျဖစ္ေနရင္ေတာင္ သူ ့မိဘေတြက သူ ့ကို ေယာက်ၤားစင္စစ္ ဧကန္ျဖစ္ရမယ္လုိ ့ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာ မဟုတ္ဘူးလုိ ့ခံစားရတဲ့အတြက္ စိတ္သက္သာရာရႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လုိ ့သူဟာ gay မဟုတ္ဘူးဆုိရင္ေတာင္ မတူညီတဲ့ခ်စ္သံေယာဇဥ္ရွိၾကတဲ့ လူေတြကိုလည္း လက္သင့္ခံေပးတတ္ေနမွာပါ။
၅။ ေယာက်ၤားေလးေတြမွာ အေၾကာက္တရားမရွိေအာင္ ေျပာတာမ်ိဳးေယာက်ၤားမွာလည္း အသည္းနဲ ့ပါ။ “ ဒီေလာကမွာ ဘာမွေၾကာက္စရာမရွိဘူး” လုိ ့မေျပာပဲနဲ ့သူတုိ ့တုန္လွဳပ္ေနတဲ့အေၾကာင္းအရာကို သင့္ကို ေျပာျပဖုိ ့ေမးျမန္းၾကည့္ပါ။
၆။ က်ားအဂၤါနဲ ့ပတ္သက္တဲ့ ဟာသေတြ သူတုိ ့နားမွာ ေျပာမိတာမ်ိဳးေယာက်ၤားေတြဟာ ဗလေတြၾကီးျပီး လိင္အဂၤါၾကီးရမယ္လုိ ့လူထုအသိုင္းအ၀ုိင္းက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဖိအားေတြက ၾကီးလြန္းပါတယ္။ ဒီလုိ တပါးသူရဲ့ခႏၶာကိုယ္ကို ေလွာင္ေျပာင္တဲ့ အရာမ်ိဳး သင့္ကေလးေတြေရွ ့မွာ ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာမိပါေစနဲ ့။
၈။ သားေယာက်ၤားေလးေတြ အရြယ္ေလးေရာက္လာတာနဲ ့ဖက္လွဲတကင္းအျပဳအမူ ေတြ ရပ္လုိက္တာမ်ိဳးလူပ်ိဳေပါက္၀င္လာတာနဲ ့ပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ ့ေတြဟာ ကိုယ့္သားေလးေတြကို ဖက္လွဲ တကင္း လုပ္တတ္တဲ့အက်င့္ကို ေဖ်ာက္ပစ္လုိက္တတ္ၾကပါတယ္။ လူသားတိုင္းအတြက္ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ့အထိအေတြ ့ဆိုတာ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ တစ္ခုပါပဲ။ သူ စိတ္အားငယ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အေဖတစ္ေယာက္ရဲ့ ဖက္ထားမွဳကလည္း သူ ့ကို အမ်ားၾကီး ႏွစ္သိမ့္မွဳေပးႏိုင္မွာပါ။တကယ္လုိ ့လူပ်ိဳေပါက္ေကာင္ေလးကို ေဖေဖေမေမတုိ ့ဖက္ထားရမလားလုိ ့သြား လုပ္တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ သူက ဖယ္ထုတ္ပစ္မယ္ ဆုိပါဦးစို ့၊ သူ ့ရဲ့ ႏွလုံးသားေထာင့္ တစ္ေနရာမွာေတာ့ သူ ့အတြက္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ တရားလုိအပ္ေနခ်ိန္မွာ မိဘေတြက အျမဲတမ္းအဆင္သင့္ပါလားဆုိတာ ၀င္ေရာက္သြားမွာပါ။

လူ႔ဘဝ၏ ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းသို႔ သြားရာ ေလွခါး (၃၀)

၁။ ကတိအေပးနည္းပါေစ။
၂။ အမွန္ကို အျမဲေျပာပါ။
၃။ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းထားရွိပါ။
၄။ သူတစ္ပါး မေကာင္းေၾကာင္း ဘယ္အခါမွ မေျပာႏွင့္။
၅။ မိမိ၀င္ေငြႏွင့္ ေလာက္ငွေအာင္ သံုးစြဲပါ။
၆။ မိမိ၏ဘယ္လုပ္ငန္းတြင္မဆိုကြ်မ္းက်င္မႈရိွပါစ။
၇။ မူးယစ္ေစသည့္ အရာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
၈။ သဒၶါမေရာက္မီ တရားမွ်တမွဳ ရွိပါေစ။
၉။ ေလာင္းကစားမွဳကို လံဳး၀ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
၁၀။ လွ်ိဳ႕၀ွက္သင့္သည္ကို မေပါက္ၾကားပါေစႏွင့္။
၁၁။ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းျခင္းမြန္သည္သာ ဘဝ၏ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစသည္။
၁၂။တတ္ႏိုင္ပါက ေခ်းငွားမွဳအား ဘယ္ေသာအခါမွ မျပဳပါႏွင့္။
၁၃။ သင္၏ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ျခင္းသည္ သင့္၏ေက်နပ္မႈနွင့္လုပ္ငန္းအေပၚမွာမူတည္ပါလိမ့္မယ္။
၁၄။ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမွဳကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အေလာသံုးဆယ္မျပဳလုပ္သင့္။
၁၅။ သူတစ္ပါးအား ေျပာဆုိရန္ရွိလွ်င္ ထုိသူ႕မ်က္ႏွာကို ၾကည့္၍ေျပာပါ။
၁၆။ မယားတစ္ေယာက္ကို လုပ္ေၾကြးႏိုင္မွ ထိမ္းျမားမဂၤလာ ျပဳသင့္ရာသည္။
၁၇။ ၾကီးလာသည့္အခါ သံုးစြဲႏိုင္ရန္ ငယ္ရြယ္စဥ္က ေခၽြတာစုေဆာင္းရာ၏။
၁၈။ အေပၚယံသာယာမႈကိုၾကည့္၍ အေပ်ာ္အပါးမ်ားအားမလိုက္စားသင့္။
၁၉။သူတစ္ပါးတို႔အားကူညီရာတြင္ ကဲ့ရဲ့ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈကုိဂရုမစိုက္သင့္။
၂၀။ေကာင္းေသာစိတ္ထားျခင္း၊ေကာင္းေသာစကား ဆိုျခင္းသည္ မြန္ျမတ္ျခင္းျဖစ္၏။
၂၁။မွန္မွန္ကန္ကန္ႏွင့္ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္တိုးတက္ျခင္းသည္ ထုိက္တန္ေအာင္ျမင္ျခင္းျဖစ္၏။
၂၂။ညအိပ္ယာ၀င္သည့္အခါတစ္ေန႔တာလုပ္ေဆာင္ခဲ့သမွ်ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္းသည္
ေနာက္ေန႔လုပ္ေဆာင္ရမည့္အလုပ္အတြက္ တိက်မႈကိုျဖစ္ေစ၏။
၂၃။ သင့္အျပဳအမူေဆာင္ရြက္ခ်က္မွလြဲ၍ သင့္အက်င့္စာရိတၱကိုထိခိုက္ေစမည့္အေၾကာင္းမရိွနိင္။
၂၄။ အလုပ္တစ္ခုကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ သံုးသပ္ၿပီးမွအေကာင္အထည္ေဖၚရာ၏။
၂၅။ အလုပ္ႏွင့္ဘယ္အခါမွကင္းကြားမႈမျဖစ္ေစပဲ လက္မ်ားကိုအက်ိဳးရွိစြာအသံုးခ်ပါ။
၂၆။ကိုယ့္အက်ိဳးသာၾကည့္ၿပီး သူတစ္ပါးအက်ိဳးမၾကည့္ေသာသူမ်ားအားမိတ္ေဆြအျဖစ္မျပဳသင့္။
၂၇။အက်င့္စရိုက္ၾကမ္းတန္းသူမ်ားနွင့္အတူတကြမေနသင့္။
၂၈။ၾသဇာအားဏာရိွသူေသာ္ျငားလည္း ယုတ္မာရက္စက္လူမဆန္သူမ်ားနွင့္ေဝးေဝးေနသင့္၏။
၂၉။သူေတာ္မဟုတ္သူယုတ္တို႔နွင့္ကင္းကင္းေနက ကိုယ္ စိတ္နွစ္ျဖာခ်မ္းသာရ၏။
၃၀။ကိုယ့္အက်ိဳး သူ႔အက်ိဳး မွ်မွ်တတေဆာင္ရြက္ျငားက မိတ္ေကာင္းသဟာေပါၾကြယ္ပါ၏။

ကေလးကို မစေနာက္ပါနဲ႔

ကေလးကို စေနာက္တယ္ဆိုတာ လူႀကီးေတြက ကေလးရဲ႕ရိုးသားျခင္းကို အသံုးျပဳလို႔ ကေလးေၾကာက္ေအာင္၊ အမွားလုပ္ေအာင္၊ ငိုယိုေအာင္ တမင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုျပဳလုပ္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က လူႀကီးကိုေပ်ာ္ရႊင္ေစေပမယ့္ ကေလးေတြအတြက္ ရွက္ေၾကာက္ျခင္း၊ ေၾကာင့္ၾကျခင္း၊ စိတ္က်ျခင္းေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။

ကစ္ကစ္ မူႀကိဳတက္စအခ်ိန္က ကၽြန္မအလုပ္မ်ားတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းပို႔၊ ေက်ာင္းႀကဳိတဲ့ကိစၥကို ကစ္ကစ္ေဖေဖက တာဝန္ယူခဲ့တယ္။ ကစ္ကစ္ေဖေဖအလုပ္လုပ္တဲ့ေနရာက မူႀကိဳေက်ာင္းနဲ႔နီးတယ္။ ကစ္ကစ္မူႀကိဳေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္မွာ သူ႔ေဖေဖရဲ႕ရံုးက မဆင္းေသးဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ကစ္ကစ္ကို သူ႔ေဖေဖက မူႀကိဳမွာအရင္သြားႀကိဳၿပီး ရံုးမွာလာထားတယ္။ ၿပီးမွ အတူအိမ္ျပန္တယ္။
သူ႔ရံုးမွာ အသက္(၃ဝ)ဝန္းက်င္ေလာက္ရွိတဲ့ သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ သံုး၊ ေလးေယာက္ရွိတယ္။ အားလံုးက ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္နဲ႔
ေပ်ာ္ေပ်ာ္ေနတတ္သူေတြျဖစ္တယ္။ သူတို႔ထဲကႏွစ္ေယာက္က ကစ္ကစ္နဲ႔စကားေျပာရတာကုိ အရမ္းႀကိဳက္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က ကေလးကို ရိုးရိုးတန္းတန္း စကားေျပာတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ တိရစာၦန္ေလးတစ္ေကာင္ကို ေဆာ့ကစားသလိုမ်ဳိး ဆက္ဆံတယ္။
ဥပမာ- အရမ္းေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ရုပ္မ်ဳိးလုပ္ၿပီး ကေလးကိုေျပးေပြ႔ေတာ့မယ္ပံုမ်ဳိးလုပ္တယ္။ ကေလးကလန္႔ၿပီး ေျပးပုန္းေတာ့ သူတို႔က တဟားဟားနဲ႔ ရယ္ေမာၾကတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ကို “ဘိုးဘိုး”လို႔ ကစ္ကစ္ကိုအေခၚခိုင္းတယ္။ ကစ္ကစ္က ဘာမွနားမလည္ဘဲ သူတို႔ကို“ဘိုးဘိုး”လို႔ေခၚေတာ့ တဝါးဝါးနဲ႔ေအာ္ရယ္ၾကတယ္။ အဲဒီလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ကစ္ကစ္က သူတို႔အားလံုးရဲ႕အျပဳအမူကိုၾကည့္ၿပီး တစ္ခုခုမွားေနၿပီလို႔ ခံစားမိမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေနရာမွားေနမွန္း သူ မသိသလို စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ေတြျဖစ္ေနမယ္ဆိုတာကို ကၽြန္မခန္႔မွန္းမိတယ္။ ကစ္ကစ္ကို သူတို႔က “ဘိုးဘိုး”လို႔ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ေခၚခိုင္းတယ္။ ကစ္ကစ္ကမေခၚေတာ့ သူတို႔ကစိတ္ဆိုးဟန္ျပတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကစ္ကစ္ကို မယဥ္ေက်းဘူးလို႔ဆိုတယ္။ ကစ္ကစ္ ဘာလုပ္လို႔ဘာကိုင္ရမွန္းမသိေအာင္ သူတို႔စေနာက္တယ္။ ကစ္ကစ္ကို စေနာက္ၾကတာကို သူ႔ေဖေဖလည္း မႏွစ္သက္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ကလည္းျဖစ္ျပန္၊ ဒါဟာ အေပ်ာ္သက္သက္လုပ္တယ္လို႔ထင္ၿပီး သူလည္း သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို မတားျမစ္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။
ဒီကိစၥကို စစခ်င္းမွာ ကၽြန္မ မသိခဲ့ဘူး။ ကစ္ကစ္ကလည္းငယ္ေသးေတာ့ ကၽြန္မကို သူခံခဲ့ရတာေတြ ေျပာမျပႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ကာလအတန္ၾကာမွ ကစ္ကစ္ဟာ အျပင္လူေတြနဲ႔ေျပာဆိုဆက္ဆံတဲ့အခါ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယံုၾကည္မႈမဲ့တာ၊ စကားေျပာရာမွာ အရင္လို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းမရွိတာ၊စကားကို ေျပာခ်င္ေပမယ့္ ေရေရရာရာမေျပာႏိုင္တာ၊ မ်က္လံုးအၾကည့္ေတြက ခ်ီတံုခ်တံုျဖစ္ၿပီး ေရွာင္လဲြတာမ်ဳိးကို ကၽြန္မသတိထားလိုက္မိတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူစိမ္းေတြနဲ႔စကားေျပာတဲ့အခါ ပိုသိသာပါတယ္။ ကစ္ကစ္အတြက္ ကၽြန္မအရမ္းစိုးရိမ္ခဲ့မိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကိုဘယ္လိုေျဖရွင္းကုသေပးရမွန္း ကၽြန္မခ်က္ခ်င္းအေျဖရွာမရျဖစ္ခဲ့လို႔ ကေလးအေပၚ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕သြန္သင္ဆံုးမမႈကို ကၽြန္မတို႔ျပန္ဆန္းစစ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေန႔စဥ္ဘဝမွာ သူ႔ကို တျခားလူေတြနဲ႔ ပိုဆက္ဆံေျပာဆိုေစခဲ့တယ္။ သူ႔ရဲ႕ မိမိကိုယ္ကိုယ္ယံုၾကည္စိတ္ကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့တယ္။
တစ္ေန႔မွာ ေဖေဖနဲ႔အတူ ကစ္ကစ္အိမ္ျပန္လာတယ္။ ကစ္ကစ္ရဲ႕ပံုစံက ငိုထားပံုရလို႔ ဘာျဖစ္လာတာလဲလို႔ ကၽြန္မေမးေတာ့ “ေဖေဖ့ရံုးက ဦးေလးမိုးကေျပာတယ္။ ေဖေဖက သမီးကိုမယူေတာ့ဘူးတဲ့” ေျပာရင္း ကစ္ကစ္ငိုျပန္တယ္။ ကစ္ကစ္ရဲ႕ေဖေဖက သူရံုးမဆင္းခင္ အစည္းအေဝးတစ္ခုတက္ခဲ့ရတယ္။ အစည္းအေဝးက သတ္မွတ္ခ်ိန္ထက္ ေနာက္က်မွၿပီးခဲ့လို႔ ရံုးဆင္းခ်ိန္ေက်ာ္သြားခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္တစ္ေယာက္က ကစ္ကစ္ကို “သမီးရဲ႕ ေဖေဖနဲ႔ေမေမက သမီးကို မယူေတာ့ဘူး။ သမီးကို ဦးေမြးစားဖို႔အတြက္ေပးလိုက္ၿပီ။ ဦးမွာ သားတစ္ေယာက္ရွိတယ္၊ သမီးမရွိတာနဲ႔ အေတာ္ပဲ။ လာ… ဦးနဲ႔ အိမ္ျပန္လိုက္ခဲ့ပါ”လို႔ ေနာက္ၿပီးကစ္ကစ္လက္ကိုဆဲြေခၚသြားမယ့္ပံုစံနဲ႔ ေနာက္တယ္။ အဲဒီမွာ ကစ္ကစ္က ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ေအာ္ငိုေတာ့တယ္။ ဒီအျဖစ္ကိုသိမွ သူတို႔ရံုးကလူေတြ ကစ္ကစ္ကို အၿမဲစေနာက္တတ္မွန္း ကၽြန္မသိရေတာ့တယ္။
သိသိခ်င္း ကၽြန္မအရမ္းစိတ္တိုမိတယ္။ ေယာက္်ားျဖစ္သူကိုလည္း ကေလးကို မေစာင့္ေရွာက္၊ မကာကြယ္တတ္သူဆိုၿပီး အျပစ္ေျပာမိတယ္။ စိတ္တိုတိုနဲ႔ ကေလးကိုအႀကိဳအပို႔ကိစၥဆက္မလုပ္ဖုိ႔ ေျပာမိတယ္။ ေယာက္်ားျဖစ္သူကလည္း သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြရဲ႕ ျပဳမူပံုကို မႏွစ္သက္ခဲ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုစေနာက္တာေတြကကစ္ကစ္ကိုဘာမွအက်ဳိးသက္ေရာက္ေစမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့လို႔ ဒီကိစၥကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ထားခဲ့တာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူနဲ႔ ကၽြန္မအႀကိမ္ႀကိမ္ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ကေလးရဲ႕စိတ္ဓာတ္ေရးရာကို သူနဲ႔အတူ စိတ္ျဖာေလ့လာခဲ့တယ္။ အက်ဳိးမသက္ေရာက္ႏိုင္ဘူးလို႔ သူထင္ထားတာေတြဟာ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာျဖစ္လာတာကို သူေတြ႔လိုက္ရတယ္။ ကစ္ကစ္ဟာ မၾကာခဏ အိပ္ေနရာကေန ငိုရင္း လန္႔ႏိုးလာတတ္တယ္။ ဘာအိပ္မက္မ်ားမက္လို႔ ငိုရတာလဲလို႔ ကစ္ကစ္ကို ကၽြန္မတို႔ေမးေတာ့ ကစ္ကစ္က အိပ္မက္ထဲမွာ ေဖေဖဟာ သူ႔ကိုေက်ာင္းမွာလာႀကိဳၿပီး သူ႔ကိုမေခၚဘဲ တစ္ေယာက္တည္းထားၿပီး ထြက္သြားေၾကာင္းေျပာတယ္။ လူႀကီးရဲ႕ အမွတ္တမဲ့ေနာက္ေျပာင္မႈတစ္ခုက ကေလးငယ္ကို ဘယ္ေလာက္ထိ နက္နဲေၾကာက္ရြံ႔ထိတ္လန္႔ေစခဲ့ၿပီလဲ။
ေပ်ာ္ရႊင္ခ်င္လို႔ အမွတ္တမဲ့ေနာက္ေျပာင္တဲ့ အျပဳအမူတစ္ခုက ကစ္ကစ္ကို ဘယ္ေလာက္ထိ အက်ဳိးသက္ေရာက္ေစခဲ့ေၾကာင္းကို ေတြ႔ျမင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ကစ္ကစ္ရဲ႕ေဖေဖ အရမ္းေနာင္တရခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကၽြန္မကပဲ ကစ္ကစ္ကို ႀကိဳပို႔လုပ္ခဲ့ေတာ့တယ္။ ေယာက္်ားျဖစ္သူကို မႀကိဳမပို႔ေစေတာ့တာကလည္း အဲဒီသူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ႏွစ္ေယာက္ကို ကစ္ကစ္နဲ႔ ေပးမဆံု၊ ေပးမေတြ႔ခ်င္ေတာ့လုိ႔ျဖစ္တယ္။ ကစ္ကစ္ စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္မွာ စိုးလို႔ျဖစ္တယ္။ ကစ္ကစ္ရဲ႕ေဖေဖကလည္း ဒီကိစၥကို အေလးအနက္ထားလာခဲ့တယ္။ တစ္ခါတေလ ကၽြန္မအလုပ္အရမ္းမ်ားလို႔ ကစ္ကစ္ကို သြားမႀကိဳႏိုင္တဲ့အခါ သူ႔ေဖေဖကသြားႀကိဳၿပီး ရံုးမွာခဏထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကစ္ကစ္ကို သူ႔လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြ စေနာက္တာကို လံုးဝခြင့္မျပဳခဲ့ေတာ့ဘူး။ ကၽြန္မလည္း ကၽြန္မေယာက္်ားနဲ႔ ႏွစ္ဦးသေဘာတူညီမႈတစ္ခု ယူခဲ့တယ္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြအေပၚ အမွားလုပ္မိခ်င္လုပ္မိပါေစ.. ကေလးအေပၚေတာ့ “အမွား”မလုပ္မိဖို႔ျဖစ္တယ္။ လူႀကီးေတြက ကေလးကို မလိုမုန္းထားလို႔ စေနာက္တာမဟုတ္မွန္းသိေပမယ့္ ဒီလိုစေနာက္တာကို အုပ္ထိန္းသူသေဘာမတူေတာ့ သူတို႔လည္း မစေနာက္ၾကေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ “အမွား”လုပ္မိတဲ့အရာလည္း မရွိခဲ့ေတာ့ဘူး။
ကေလးေတြနဲ႔ “ကစား”တာနဲ႔ ကေလးေတြကို “ေနာက္ေျပာင္”တာက လံုးဝမတူတဲ့အရာႏွစ္ခုျဖစ္တယ္။ “ကစား”တာက ကေလးရဲ႕ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ဦးစားေပးတဲ့အရာျဖစ္တယ္။ ကေလးရဲ႕စိတ္ဝင္စားမႈ၊ ႏွစ္လိုမႈထဲ လူႀကီးရဲ႕စိတ္ကို နိမ့္ခ်ၿပီး ကေလးနားလည္ႏိုင္တဲ့၊ လက္ခံႏိုင္တဲ့နည္းနဲ႔ ကေလးေပ်ာ္ရႊင္ရယ္ေမာေအာင္ ျပဳလုပ္တာပဲျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုကစားရမွာ ကေလးစိတ္၊ ေပ်ာ္ရႊင္စိတ္၊ ရယ္ေမာစိတ္နဲ႔ အသိဉာဏ္ေတြပါဝင္ရပါတယ္။
တစ္ခါက မိခင္တစ္ဦးဟာ ေလွ်ာ္ၿပီးသားအိပ္ရာခင္းကို လွန္းၿပီးေနာက္ သူ႔ရဲ႕၂ႏွစ္သမီးေလးနဲ႔အတူ တူတူပုန္းတမ္းေဆာ့ကစားတာကို ကၽြန္မေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ မိခင္ဟာ ကေလးငယ္နဲ႔ လွန္းထားတဲ့အိပ္ရာခင္းရဲ႕ တစ္ဖက္တစ္ခ်က္စီမွာ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ကြယ္ၿပီး ရပ္လိုက္ၾကတယ္။ တူတူေရဝါးလို႔ ေအာ္လိုက္တာနဲ႔ ႏွစ္ေယာက္စလံုးက အိပ္ရာခင္းရဲ႕ဘယ္ဘက္ ဒါမွမဟုတ္ ညာဘက္ကေနေခါင္းျပဴၿပီး မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ၾကည့္ၾကတယ္။ ကေလးရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ေခါင္းျပဴထြက္လိုက္တိုင္း ေမေမနဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆံုဖို
႔ျဖစ္တယ္။ မိခင္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ေခါင္းျပဴထြက္လိုက္တိုင္း ကေလးနဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္း မဆံုမိဖို႔ျဖစ္တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ မိခင္ျဖစ္သူက ဘယ္ဘက္ကေန ေခါင္းျပဴထြက္လိုက္တယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာလည္း ဘယ္ဘက္ကေနပဲ ေခါင္းျပဴထြက္တယ္။ ကေလးက ဒီတစ္ႀကိမ္မွာ ေမေမဘယ္ဘက္ကေန ေခါင္းျပဴထြက္ရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာ ညာဘက္ကေန ေခါင္းျပဴထြက္လိမ့္မယ္လို႔ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး ညာဘက္ကုိေျပးၾကည့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေမေမကို မေတြ႔လိုက္ရဘူး။ အဲဒီလို အႀကိမ္ႀကိမ္လုပ္ရင္း ေနာက္ဆံုးမွာ ေမေမနဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆံုလိုက္ရခ်ိန္ ကေလးက အရမ္းေပ်ာ္သြားၿပီး ေအာ္ရယ္ေတာ့တယ္။ ေမေမက ပထမတစ္ႀကိမ္မွာဘယ္ဘက္ကေန ေခါင္းျပဴထြက္တယ္။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာလဲ ဘယ္ဘက္ကေန ေခါင္းျပဴထြက္တာကို ကေလးကလည္း ခန္႔မွန္းတတ္သြားတယ္၊ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္တတ္သြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူလည္း ေမေမနဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆံုႏိုင္ဖို႔ဘယ္ဘက္ကေနပဲ ေခါင္းျပဴထြက္ခဲ့တယ္
ေမေမနဲ႔မ်က္ႏွာခ်င္းဆံုမိေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ သူေပ်ာ္ရႊင္မိေတာ့တယ္။
ကေလးကုိေနာက္ေျပာင္တယ္ဆိုတာ လူႀကီးေတြက ကေလးရဲ႕မသိတတ္ျခင္းကိုအသံုးျပဳၿပီး ကေလးအမွားလုပ္ေအာင္၊ ငိုယိုေအာင္၊ ေၾကာက္ရြံ႕ေအာင္ တမင္လုပ္တာပဲျဖစ္တယ္။ ဒီလိုရည္ရြယ္ခ်က္က လူႀကီးေပ်ာ္ရႊင္ၿပီး ကေလးက အရွက္ရ၊ စိုးရိမ္ေၾကာင့္က်မႈရနဲ႔ စိတ္ပ်က္အားေလ်ာ့မႈရတာမ်ဳိး ျဖစ္ေစပါတယ္။
လူႀကီးတစ္ေယာက္ေယာက္ရဲ႕လက္ထဲမွာ ကေလးကိုေပးမယ့္ ပစၥည္းတစ္ခုခုကိုင္ထားတယ္ ဆိုပါစို႔။ ဒါေပမယ့္ လူႀကီးက ကေလးကို စိတ္လိုလက္ရမေပးဘဲကေလးဆီကေနသတ္မွတ္ခ်က္ေတြယူေနခဲ့ေသးတယ္။ ကေလးကို ႏွစ္လိုတဲ့စကားေတြ ေျပာခိုင္းတယ္။ တကယ္လို႔ ကေလးကမေျပာရင္ ေပးမယ့္ပစၥည္းကို ျပန္ယူသြားမယ့္ပံုစံမ်ဳိးလုပ္တယ္။ ကေလးေျပာမွ စိတ္ေက်ေက်နပ္နပ္နဲ႔ ေပးလိုက္တယ္။
တခ်ဳိ႕လူႀကီးေတြက ကေလးကိုေျခာက္လွန္႔ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္မႈကိုယူတယ္။ ကေလးက ေယာက္်ားေလးျဖစ္ရင္ကေလးငယ္ရဲ႕အဂၤါကို ျဖတ္ထုတ္လိုက္မယ့္ပံုစံမ်ဳိးလုပ္ၿပီး ေျခာက္လွန္႔တယ္။ တကယ္လို႔ မိန္းကေလးျဖစ္ရင္ သူႏွစ္သက္တဲ့ ကစားစရာအရုပ္ကို ယူသြားမယ့္ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ စေနာက္တယ္။ အရုပ္ကိုဖြက္ထားၿပီး ပစ္ထုတ္လိုက္ၿပီ ဒါမွမဟုတ္ တျခားလူကို
ေပးပစ္လိုက္ၿပီဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ ေနာက္တယ္။ ကေလးက စိတ္လႈပ္ရွားပူပန္ၿပီးငိုမွ အရုပ္ကိုထုတ္ေပးေတာ့တယ္။ လူႀကီးေတြက ဒါကို ေပ်ာ္စရာလိုမွတ္တယ္။ ကေလးေတြက ခဏေလာက္ပဲစိုးရိမ္ပူပန္တာ၊ ငိုတစ္ခ်က္၊ ရယ္တစ္ခ်က္နဲ႔ ၿပီးသြားတာပဲလို႔ ထင္မွတ္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလိုအျပဳအမူေတြက ကေလးရဲ႕စိတ္ဓာတ္ေရးရာကို ထိခိုက္နာက်င္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳမူပံုေတြက ကေလးေတြအတြက္ ဘာေပ်ာ္ရႊင္စရာ၊ စိတ္ဝင္စားစရာမွ မေကာင္းတဲ့အျပင္ ကေလးေတြကို လံုၿခံဳစိတ္ကင္းမဲ့ေအာင္၊ မေလးစားရာေရာက္ေအာင္ ခံစားေစပါတယ္။ ကေလးငယ္ရဲ႕ မိမိကိုယ္ကိုယ္ေလးစားစိတ္ကို ထိခိုက္ေစၿပီး လူေတြနဲ႔ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတဲ့အခါ အေၾကာက္တရားကို ပိုတိုးေအာင္၊ တျခားလူအေပၚ မယံုၾကည္ရဲေအာင္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုကိစၥမ်ဳိးနဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္လာတဲ့အခါ အုပ္ထိန္းသူက ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ တားျမစ္ရပါတယ္။ ဒါဟာ ကိစၥအေသးအမႊားမဟုတ္ပါဘူး။ ကေလးငယ္ကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရာမွာ ကိစၥအေသးအမႊားဆိုတာ မရွိပါဘူး။ လူႀကီးေတြရဲ႕အၾကည့္ထဲက ကိစၥအေသးအမႊားဟာ ကေလးငယ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ ကိစၥႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။
ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံက နာမည္ရမ်က္ေမွာက္ပညာေရးပါရဂူ မစၥတာ Chen က ကေလးငယ္ေတြကို ဒီလိုစေနာက္၊ ေနာက္ေျပာင္တဲ့အျပဳအမူကို လံုးဝဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ ေဆာ့ကစားရင္လည္း ကိုယ္က်င့္တရားပညာေပးကို လက္ကိုင္ထားရမယ္လို႔ သူယူဆတယ္။ အၿမဲတမ္း စေနာက္ ေနာက္ေျပာင္ခံရတဲ့ ကေလးငယ္မွာ ကိုယ္က်င့္တရားခၽြတ္ယြင္းတာေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ- လူႀကီးက ကေလးကို လိမ္ညာတဲ့နည္းနဲ႔ စေနာက္မယ္၊ ကေလးငယ္ စိတ္လႈပ္ရွား စိတ္ေသာကေရာက္တာကိုၾကည့္ၿပီး တဟားဟားရယ္မယ္ဆိုရင္ ကေလးငယ္ရဲ႕စိတ္မွာ တေျဖးေျဖးနဲ႔ သူတစ္ပါးကို မယံုၾကည္ေတာ့တဲ့စိတ္မ်ဳိး၊ လိမ္ညာတတ္တဲ့စိတ္မ်ဳိး ေမြးျမဴလာတတ္ပါတယ္။
ယေန႔ေခတ္ ၿမိဳ႕ျပလူေနမႈစနစ္မွာ အထက္ကေျပာသြားတဲ့ စေနာက္မႈမ်ဳိးနဲ႔ ကေလးေတြကို သိပ္စေနာက္ေတာ့မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြရဲ႕ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚမႈကို စေနာက္တဲ့နည္းကိုေတာ့ အမ်ားအျပားေတြ႔ျမင္ေနရဆဲျဖစ္တယ္။ ကေလးငယ္ေတြဟာ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အစေနာက္ခံေနရဆဲျဖစ္တယ္။ ဒီလိုစေနာက္တဲ့အျပဳအမူေတြက အေပၚယံကၾကည့္ရင္ ၾကမ္းတမ္းမႈမရွိဘူးဆိုေပမယ့္ အထက္ကေျပာသြားတဲ့ စေနာက္နည္းေတြနဲ႔ ရိုင္းစိုင္းတာခ်င္းက အတူတူပဲျဖစ္တယ္။ ကေလးအေပၚ မေလးစားတာ၊ ကေလးရဲ႕စိတ္ဓာတ္ကိုပ်က္ျပားေစျခင္းက အတူတူပဲျဖစ္တယ္။
၂ဝဝ၈ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ၂ရက္ေန႔ညက ပီကင္းတီဗီြလိုင္းကေန အစီအစဥ္တစ္ခုကို ကၽြန္မၾကည့္ခဲ့တယ္။ အစီအစဥ္မွာ ေဟေဘၿမိဳ႕ကလာတဲ့ ၅မႊာပူးကို ဖိတ္ေခၚထားပါတယ္။ ေယာက္်ားေလး ၄ေယာက္ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ပါတဲ့ ဒီ၅မႊာပူးေတြက အသက္(၄)ႏွစ္အရြယ္ က်န္းက်န္းမာမာကေလးေတြျဖစ္တယ္။ ၅ေယာက္သား စတူဒီယိုအခန္းထဲမွာ စုေဝးေနၾကတယ္။ ရန္ျဖစ္ျငင္းခုန္ေနတာမ်ဳိးလည္း မရွိဘူး။ မ်က္ႏွာေလးေတြက ၿပံဳးၿပံဳးရႊင္ရႊင္မို႔ ကၽြန္မကိုဆဲြေဆာင္ေနခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း စိတ္ဝင္တစားထိုင္ၾကည့္ေနခဲ့မိတယ္။
အစီအစဥ္တင္ဆက္သူရဲ႕ ပထမဆံုးေမးခြန္းက “ကေလးတို႔ထဲမွာ ဘယ္သူအတိုင္အေတာအထူဆံုးလဲ”ဆိုတာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုေမးခြန္းကိုၾကားေတာ့ ကေလးငါးေယာက္လံုး ေတြေဝသြားတယ္။ စစခ်င္းမွာ သူတို႔က တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ လက္ညိဳးေလွ်ာက္ထိုးၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ တျခားတစ္ေယာက္ထိုးတဲ့ေနာက္လိုက္ၿပီး ထိုးၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ကေလးတစ္ေယာက္အေပၚမွာပဲ လက္ညိဳးေတြစုၿပံဳေနေတာ့တယ္။ အဲဒီကေလးက အတိုင္အေတာအထူဆံုးျဖစ္သြားတယ္။ အတိုင္အေတာအထူဆံုးလို႔ လက္ညိဳးထိုးခံရတဲ့ကေလးက ေနမထိထိုင္မသာျဖစ္ေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မေကာင္းသူတစ္ေယာက္လို႔ခံစားရၿပီး အေနခက္ေနတယ္၊ ေၾကာက္ရြံ႔ေနတယ္။
အစီအစဥ္တင္ဆက္သူရဲ႕ ဒုတိယေမးခြန္းက “ဘယ္သူက တျခားလူကိုအရိုက္တတ္ဆံုးလဲ”ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြက တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ လက္ညိဳးေလွ်ာက္ထိုးၾကျပန္တယ္။ အခ်င္းခ်င္းေဖာ္ထုတ္ၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ လက္ညိဳးေတြက တစ္ေယာက္ေယာက္ေပၚမွာပဲ စုၿပံဳေနေတာ့တယ္။ အဲဒီ “အရုိက္တတ္ဆံုး” လို႔ လက္ညိဳးထိုးခံရတဲ့ ကေလးက ရွက္ရြံ႔ေၾကာက္လန္႔ေနေတာ့တယ္။
တတိယေမးခြန္းကို အစီအစဥ္တင္ဆက္သူက ဆက္ေမးျပန္တယ္။ ဒီတစ္ခါ ေမးတဲ့ေမးခြန္းက “ေဖေဖရိုက္တာကို ဘယ္သူအခံရဆံုးလဲ”ျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြက ေတြေတြေဝေဝနဲ႔ လက္ညိဳးေတြေလွ်ာက္ထိုးၾကျပန္တယ္။ ေနာက္ဆံုး လက္ညိဳးအထိုးခံရတဲ့တစ္ေယာက္က ဘာလုပ္လို ဘာကိုင္ရမွန္းမသိျဖစ္သြားတယ္။ မ်က္ႏွာေပၚမွာလဲ ေျပာမျပတတ္တဲ့ ရွက္ရြံ႔မႈေတြေပၚေနခဲ့တယ္။
ကေလးငယ္ေတြရဲ႕အမူအရာေၾကာင့္ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူေရာ ပရိသတ္ေတြပါ တဝါးဝါးပဲြက်ေနၾကတယ္။ မရယ္တဲ့သူေတြဆိုလို႔ ဒီကေလး ၅ေယာက္ပဲရွိတယ္။ သူတို႔ၾကားမွာရွိတဲ့ အခ်င္းခ်င္းခ်စ္ခင္မႈက အဆြခံလိုက္ရၿပီ။ လူေတြေရွ႕မွာ နာမည္ဆိုးတံဆိပ္ေတြ အကပ္ခံလိုက္ရၿပီ။ စင္ေပၚတက္စကလို သူတို႔ရဲ႕ပံုစံေတြက ေပါ့ပါးတက္ၾကြမေနၾကေတာ့ဘူး။ သူတို႔တေတြစိတ္လႈပ္ရွားေနၿပီး ဘာလုပ္လို႔ ဘာကိုင္ရမွန္း မသိျဖစ္ေနခဲ့ၾကတယ္။
ဆက္လက္ၿပီး အစီအစဥ္တင္ဆက္သူက လြယ္အိတ္လွလွေလးတစ္လံုးကို ယူလာၿပီး “ဒီလြယ္အိတ္က တစ္လံုးပဲရွိတယ္။ ဘယ္သူ႔ကို ေပးမလဲ”လို႔ ကေလးေတြကို ေမးၾကတယ္။ ကေလးေတြကို ဒီလြယ္အိတ္က ဆဲြေဆာင္ေနတယ္။ လြယ္အိတ္ကိုၾကည့္တဲ့ သူတို႔ရဲ႕အၾကည့္ထဲမွာ လိုခ်င္တပ္မက္မႈေတြပါေနတယ္။ ႏုႏုယ္တဲ့သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ဒီလြယ္အိတ္ကို သူတို႔လိုခ်င္ေနၾကမွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အခုနားက နာမည္ဆိုးတံဆိပ္ေတြကပ္ခံရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳရွိေနေတာ့ ပိုေကာင္းေအာင္ သူတို႔ျပဳမူခ်င္ၾကတယ္။ စစခ်င္းမွာ တစ္ေယာက္ေယာက္ကိုေပးဖို႔ သူတို႔ေျပာၾကတယ္။ ဘယ္သူကမွ ကၽြန္ေတာ္ကၽြန္မကိုေပးပါလို႔ မေျပာရဲၾကဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွာ အႀကီးမကိုေပးဖို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္ၾကတယ္။ အႀကီးမက လြယ္အိတ္ရေတာ့ ဝမ္းသာတယ္။ က်န္တဲ့ေလးေယာက္ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့သြားတဲ့ပံုစံက သိသာျမင္သာေနတယ္။ ဒါကို အႀကီးမက ခ်က္ခ်င္းေနမသိထိုင္မသာျဖစ္ၿပီး အံႀကိတ္ရင္း အငယ္ဆံုးေမာင္ေလးကို လြယ္အိတ္ကမ္းေပးလိုက္တယ္။ ဒါကေတာ့ ဘယ္သူမွ ထင္မွတ္မထားတဲ့အရာပါ။ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူက သူ႔ကို ခ်ီးမြမ္းစကားေျပာခ်ိန္ ကေလးမ ခ်က္ခ်င္းငိုပါတယ္။ တကယ္ရႈိက္ႀကီးတငင္ကို ငိုရွာပါတယ္။ တင္ဆက္သူက ဘာလို႔ငိုတာလဲလို႔ တအံ့တၾသေမးတာကိုေတာင္ သူျပန္မေျဖႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ငိုေနခဲ့ပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ သြက္သြက္လက္လက္ရွိတဲ့ တတိယေမာင္ေလးက “မႀကီးက ညီငယ္ကိုအေကာင္းဆံုးထင္လို႔ ငိုတာပါ”လို႔ ဝင္ေျပာတယ္။ သူရဲ႕ “ရွင္းျပခ်က္”က ပရိသတ္ကို တဝါးဝါးပဲြက်ေစခဲ့တယ္။
အဲဒီလိုနဲ႔ အစီအစဥ္က ကေလးေတြကို ငိုေအာင္လည္းလုပ္ခဲ့သလို မဟုတ္မမွန္စကားေတြလည္း ဆုိေစခဲ့ပါတယ္။ ကေလးေတြရဲ႕စိတ္ကိုလည္း ေခ်ာက္ခ်ားေအာင္၊ ရႈပ္ေထြးေအာင္ လုပ္ခဲ့ၿပီးမွ အစီအစဥ္တင္ဆက္သူက ေနာက္ထပ္လြယ္အိတ္ ၄လံုးကို ယူလာၿပီး တစ္ေယာက္တစ္အိတ္ေဝေပးပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က်မွ ကေလးေတြ ရယ္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။
ဒီအစီအစဥ္ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဘာလဲ။ သူတို႔တင္ဆက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြနဲ႔ တင္ျပမႈေတြရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ။ တကယ္ကို မစဥ္းစားတတ္ခဲ့ပါဘူး။ ကၽြန္မဆက္ၾကည့္လို႔ မရေတာ့တာနဲ႔ တီဗီြကိုပိတ္ၿပီး ထထြက္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုမွမလုပ္ရင္ ကၽြန္မလည္း စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ၿပီး ငိုမိေတာ့မယ္။
ဒီစာကိုေရးေနရင္း တရုတ္ျပည္ရဲ႕ ပညာေရးပါရဂူ၊ ေတြးေခၚပညာရွင္၊ စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ Tao Xingzhi ရဲ႕ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကို ကၽြန္မသြားသတိရမိတယ္။ ဒီကဗ်ာေလးက အဓိပၸာယ္ရွိလြန္းလွတယ္။ ကေလးေတြကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ၾကတဲ့လူႀကီးေတြ ဒီကဗ်ာကို ေသေသခ်ာခ်ာမွတ္သားထားသင့္ပါတယ္။
ကေလး ကေလး ငယ္တယ္လို႔ လူတိုင္းေျပာၾကတယ္
ကေလးက လူသာငယ္ေပမယ့္ စိတ္မငယ္ပါဘူး
ကေလးကို ငယ္တယ္လို႔ သင္ထင္ရင္
သင္က ကေလးထက္ငယ္တဲ့သူျဖစ္တယ္။
အထူးဂရုျပဳရမည့္အခ်က္
လူႀကီးေတြက ကေလးေတြကို စေနာက္ရတာ ေပ်ာ္စရာေကာင္းတယ္လို႔ထင္ၾကတယ္။ ကေလး စိတ္မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေအာင္ စေနာက္တာေလးပဲ၊ ငိုခဏ ရယ္ခဏနဲ႔ ၿပီးသြားတာပဲလို႔ ထင္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီအျပဳအမူေတြက ကေလးကို စိတ္ဒဏ္ရာရေစပါတယ္။ ဒီလိုအျပဳအမူေတြက ကေလးေတြအတြက္ ဘာေပ်ာ္ရႊင္စရာ၊ စိတ္ဝင္စားစရာမွ မေကာင္းတဲ့အျပင္ ကေလးေတြကို လံုၿခံဳစိတ္ကင္းမဲ့ေအာင္၊ မေလးစားရာေရာက္ေအာင္ ခံစားေစပါတယ္။ ခံစားေစပါတယ္။ ကေလးငယ္ရဲ႕ မိမိကိုယ္ကိုယ္ေလးစားစိတ္ကို ထိခိုက္ေစၿပီး လူေတြနဲ႔ေပါင္းသင္းဆက္ဆံတဲ့အခါ အေၾကာက္တရားကို ပိုတိုးေအာင္၊ တျခားလူအေပၚ မယံုၾကည္ရဲေအာင္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုကိစၥမ်ဳိးနဲ႔ ႀကံဳႀကိဳက္လာတဲ့အခါ အုပ္ထိန္းသူက ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ႔ တားျမစ္ရပါတယ္။ ဒါဟာ ကိစၥအေသးအမႊားမဟုတ္ပါဘူး။ ကေလးငယ္ကို ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရာမွာ ကိစၥအေသးအမႊားဆိုတာ မရွိပါဘူး။ လူႀကီးေတြရဲ႕အၾကည့္ထဲက ကိစၥအေသးအမႊားဟာ ကေလးငယ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ ကိစၥႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ ေဆာ့ကစားရင္လည္း ကိုယ္က်င့္တရားပညာေပးကို လက္ကိုင္ထားရပါမယ္။ အၿမဲတမ္း စေနာက္ ေနာက္ေျပာင္ခံရတဲ့ ကေလးငယ္မွာ ကိုယ္က်င့္တရားခ်ိဳ႕ယြင္းတာေတြ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
----------------
(တရုတ္စာေရးဆရာမ “Yin Jian Li” ရဲ႕ “မိခင္ေကာင္းကဆရာသမားေကာင္းထက္သာလြန္တယ္”ဆိုတဲ့စာအုပ္ကို ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။)

စိတ္ညစ္ေနသူအတြက္ နည္းေကာင္း (၅)ခ်က္

နည္းမသိရင္ စိ္တ္က ညစ္သည္ထက္ ညစ္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့
စိတ္မၾကည္လင္ဘဲ စိတ္အေမွာင္ထဲမွာပဲ တ၀ဲ၀ဲလည္ေနလုိ႔ ျဖစ္တယ္။ စိတ္ကုိ သတိနဲ႔ ထိန္းႏုိင္ရမယ္။ စိတ္ဆင္းရဲရင္ သတိနဲ႔ထိန္းႏုိင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ရမယ္။

၁။စိတ္ညစ္တာ
၂။ထိတ္လန္႔တာ
၃။စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾကတာ
၄။အားငယ္တာေတြ ေပၚလာခဲ့ရင္ ဆက္လက္ၿပီး ေတြးမေနဘဲ အေတြးကုိ ခ်က္ခ်င္း ရပ္ပစ္ရမယ္။မရပ္လုိ႔ကေတာ့ စိတ္ညစ္ တာကပဲ ပတ္ခ်ာလည္ေနမွာပဲ။
အဲဒီ မေကာင္းတဲ့အာ႐ုံအစား ေျပာင္းလဲေတြးရမွာကေတာ့...
၁။တည္ၿငိမ္တာ
၂။သတိၱရွိတာ
၃။ဇြဲရွိတာ
၄။ေပ်ာ္ရႊင္တာေတြ ျဖစ္တယ္။
စိတ္ဆင္းရဲတာကုိရပ္ၿပီး ငါဟာ ယခုအခ်ိန္ကစလုိ႔စိတ္တည္ၿငိမ္စြာ လုပ္ေတာ့မယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္ရမယ္။
၁။..ပထမဆုံးနည္းတစ္နည္းက ...။
ဘယ္လုိလဲဆုိေတာ့ စိတ္ဆင္းရဲေနေပမယ့္၊
အခက္အခဲႀကံဳေနေပမယ့္ အျပင္ပန္းအားျဖင့္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္
ေနရမယ္။ တတ္ႏုိင္သမွ် ျဖစ္ေနတဲ့စိတ္ကုိ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ထားရမယ္။ မိမိ ႀကံဳေတြ႕ေနရတဲ့အျဖစ္ကုိ ရယ္စရာ
သေဘာ၊ ဟာသသေဘာ ေျပာင္းသြားေအာင္ စိတ္ကူးရမယ္။ ရယ္ပစ္ရမယ္။ ေျပာျပၿပီး ရယ္ပစ္၊ ေတြးၿပီး ရယ္ပစ္လုိက္။အခ်ဳိ႕ဟာ အဲဒီလုိေနတတ္လုိ႔ စိတ္ဆင္းရဲေနေပမယ့္ ဆင္းရဲမွန္းေတာင္ မသိသာပါဘူး။ ဒုကၡကုိ ဟာသလုပ္တယ္။
ဟာသလုပ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ေတာ္႐ုံတန္႐ုံ အခက္အခဲဟာ လြန္ေျမာက္တာပဲ။
က်န္းမာေရးလည္း မထိခုိက္ဘူး။ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရးမွာလည္း မခ်ဳိ႕ယြင္းဘူး။ အခ်ိန္ကာလက သူ႔ဒုကၡန႔ အခက္အခဲကုိ ေျပာင္းလဲ ကယ္တင္
သြားေတာ့တယ္။အခ်ဳိ႕ဆုိ အဲဒီလုိေနႏုိင္တတ္လုိ႔ “ဟင္- သိေတာင္ မသိလုိက္ဘူး” လုိ႔ ေျပာၾကရတာပဲ။
စိတ္ညစ္ၿပီး လင္းတမႈိင္ မႈိင္ၾကသူမ်ဳိးကုိ လူေတြက မုန္းၾကတယ္။ မျမင္မေတြ႕ခ်င္ၾကတဲ့သေဘာ ရွိတယ္။
ကုိယ့္ဒုကၡနဲ႔ကုိယ္ ျပန္အမုန္းခံၾကရတာပဲ။ စိတ္ညစ္စရာရွိရင္ေတာင္ ညစ္မျပနဲ႔ ဆုိတာ အဲဒါေၾကာင့္ေျပာတာျဖစ္တယ္။
၂။..ဒုတိယနည္းကေတာ့ ...။
ကုိယ္ႀကံဳေနရတဲ့ ဒုကၡဆင္းရဲကုိ အပ္ေၾကာင္းထပ္ေနေအာင္ မေတြးတာပါဘဲ။
ဓာတ္ျပားႀကီးကုိ အဖန္တလဲလဲလည္ၿပီး ေတြးေနရင္ အေျဖနဲ႔ ထြက္ေပါက္ မရဘဲ ႐ူးေတာင္ ႐ူးတတ္ပါတယ္။
အဲဒီလုိမ်ိဳး ဒုကၡဆင္းရဲကုိ အဆက္မျပတ္ ေတြးမေနရပါဘူး။ ဘယ္သူက ငါ့ဘယ္လုိေျပာတယ္၊ ဘယ္လုိျပဳတယ္
အစရွိတာပဲ ထပ္ထပ္ေတြးေနရင္ အကုသုိလ္တက္တာနဲ႔အမွ် စိတ္မွာ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးပိသလုိ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ အဆက္မျပတ္ မေတြးလည္း မေတြးနဲ႔၊ ၿပီးေတာ့ စိတ္လည္း တုိမေနပါနဲ႔။
အခက္အခဲကုိ ဆူဆူပူပူလုပ္ေနရင္လည္း ပုိၿပီး ခက္ခဲမယ္။
အခ်ဳိ႕ကေတာ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ သနားၿပီး စိတ္ငယ္သြားတယ္။ အဲဒါလည္း မွားတာပဲ။
မိမိကုိယ္မိမိ သနားၿပီး စိတ္ငယ္သူေတြရဲ႕အခက္အခဲဟာ လြတ္ေျမာက္ခဲလွတယ္။
၃။.တတိယနည္းကေတာ့ ...။
႐ႈံးနိမ့္ျခင္းကေန ေအာင္ျမင္ျခင္းကုိ ေျပာင္းလဲႏုိင္ေအာင္ ေခါင္းေအးေအးထားၿပီး စီမံကိန္းဆြဲတာပါပဲ။စီမံကိန္းနဲ႔ ရင္ဆုိင္တာဟာ ေကာင္းတယ္။
ေယာက္ယက္မခတ္ဘူး။
ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္ လုိအပ္တဲ့ လက္နက္ဆုိတာက တည္ၿငိမ္ျခင္း၊ သတိၱရွိျခင္း၊ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းေတြပဲ မဟုတ္လား။
အဲဒီ စိတ္ထားေတြဟာ လူတုိင္း ေလးစားတဲ့စိတ္ထား ျဖစ္တယ္။
၄။..စတုတၳနည္းကေတာ့...။
(က) စိတ္တည္ၿငိမ္စြာ ထားပါ။
(ခ) ျဖစ္သမွ်အေၾကာင္း အေကာင္းခ်ည္းပဲဟု ေအာက္ေမ့ပါ။
(ဂ) သတိၱရွိပါ။ ဘာျဖစ္ျဖစ္ မမႈဟု ေတြးပါ။
(ဃ) ဇြဲရွိပါေစ။ ငါ မုခ်ေအာင္ျမင္ရမည္ဟု ဆုံးျဖတ္ပါ။
(င) ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ေနပါ။
(စ) စိတ္ေကာင္းထားပါ။ သူတစ္ပါးအေပၚ ၿငိဳျငင္တဲ့စိတ္မျဖစ္ပါေစနဲ႔။
၅။ ပဥၥမနည္းကေတာ့...။
တရားထိုင္ျပီး စိတ္ကိုတည္ျငိမ္ေအာင္ထားကာ ေမတၱာျဖင့္ ပူေလာင္ေနတဲ့
စိတ္ကိုျငိမ္းေအးေအာင္လုပ္ရမယ္...ပူေလာင္ေနတဲ့ စိတ္ရဲ့ထြက္ေပါက္သည္
ေမတၱာ တရားလမ္းပင္ျဖစ္ပါတယ္..လို႔ ဘုရားရွင္ေဟာထားပါတယ္။
ဤနည္း ၅ နည္းျဖင့္ မိမိစိတ္ ပူေလာင္ေနမႈကို ျငိမ္းေအးနိုင္ၾကပါတယ္။
ဒါေတြသိရင္ စိတ္ညစ္သက္သာမယ္။ စိတ္၏ခ်မ္းသာျခင္းနဲ႔ ဘ၀တက္လမ္းကုိ
ေလ်ာက္လွမ္းနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္...။
(ဆရာတက္တိုး - ေသာကကင္းေ၀းေနနိုင္ေရးစာအုပ္မွ)

ဘဝမွာ တန္ဖိုးထားရမယ့္အရာမ်ား

(၁) မိသားစု

ဘယ့္ေတာ့မွ အစားျပန္မရေတာ့မယ့္အထဲမွာ မိသားစုပါဝင္ပါတယ္။ သင္ကုိယ္တုိင္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ မိသားစုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သင့္မိဘေတြနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ မိသားစုပဲျဖစ္ျဖစ္ သင့္အေနနဲ႔ တန္ဖုိးထားသင့္ပါတယ္။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကုိယ္နဲ႔အရင္းႏွီးဆံုး မိသားစုကုိ လ်စ္လ်ဴရႈျပီး တျခားေသာအရာမ်ားကုိ အာရံုစုိက္တတ္ၾကပါတယ္။ သင့္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈ၊ က်ရံႈးမႈေတြကုိ ဂရုမစုိက္ဘဲ သင့္အတြက္ ေႏြးေထြးမႈေပးမယ့္ အသုိက္အျမံဳေလးက မိသားစုပါပဲ။

(၂) မိတ္ေဆြေကာင္းမ်ား

သူငယ္ခ်င္းဆုိတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မိတ္ေဆြေကာင္းဆုိတာေတာ့ ရွားပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ခင္မင္ဖုိ႔ေကာင္းခ်င္ေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကုိယ့္ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းစာရင္းထဲကိုေတာ့ ဝင္လာခ်င္မွ ဝင္လာပါလိမ့္မယ္။ မိတ္ေဆြေကာင္းဆုိတာ အျပန္အလွန္သေဘာေဆာင္တဲ့အတြက္ သင္က မိတ္ေဆြေကာင္းလုိခ်င္ရင္ သင္ကုိယ္တုိင္လည္း မိတ္ေဆြေကာင္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ရပါမယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ နားလည္မႈေတြ၊ ေဖးမမႈေတြ၊ ေဝဖန္မႈေတြနဲ႔ပဲ မိတ္ေဆြေကာင္းရွိလာျပီဆုိရင္ေတာ့ သင့္အေနနဲ႔ သူ႔ကုိတန္ဖိုးထားရမယ့္စာရင္းထဲ ထည့္သင့္ပါတယ္။

(၃) ဘဝရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္

သင့္ဘဝကို ပဲ့ကုိင္ေပးမယ့္ ရြက္တုိင္ကေတာ့ သင့္ရည္မွန္းခ်က္ အိမ္မက္ပါပဲ။ ဒီရည္မွန္းခ်က္သာ မရွိခဲ့ရင္ သင့္ဘဝဟာ ဟုိကူး၊ဒီကူးနဲ႔ ဘယ္ေတာ့မွ တည္ျငိမ္ရာရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ရည္မွန္းခ်က္ဆုိတာဟာ ဘဝမွာ ရွိကုိရွိသင့္တဲ့အရာတစ္ခုပါ။ အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ရည္မွန္းခ်က္၊ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္၊ မိသားစုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္၊.. စသျဖင့္ေပါ့။ ဘာကုိျဖစ္ခ်င္မွန္းမသိလုိ႔ ရည္မွန္းခ်က္မရွိဘူးဆိုရင္ ပန္းတုိင္တစ္ခုကို အခ်ိန္မွီ တည္ေဆာက္ပါ။ ျပီးရင္ တန္ဖုိးထားရမယ့္စာရင္းထဲမွာထည့္ျပီး တယုတယကုိ တန္ဖုိးထားလုိက္ပါ။

(၄) ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့အရာမ်ား

ဒီအခ်က္ကိုေတာ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ား လုိက္နာေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရင္ဆံုး ကုိယ္ဘာလုိခ်င္လဲဆုိတာကုိ ေရေရရာရာ အရင္သိမွျဖစ္ပါမယ္။ ကုိယ္က ေငြေၾကးကိုလုိခ်င္တာလား၊ ေက်ာ္ၾကားမႈလား၊ ေလးစားခံရမႈေတြလား။ ဘာကိုလုိခ်င္လဲ သိရပါမယ္။ သူမ်ားက ေငြကုိလုိခ်င္လုိ႔ ကုိယ္လည္း ေငြလုိခ်င္တယ္။ သူမ်ားက ေက်ာ္ၾကားခ်င္လို႔ ကုိယ္လည္း ေက်ာ္ၾကားခ်င္တယ္ဆုိတာမ်ိဳးက ကုိယ္လိုခ်င္တဲ့ အစစ္မွန္တစ္ခု ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။

(၅) ကုိယ္က်င့္တရား

ေအာင္ျမင္မႈနဲ႔ လုိခ်င္တဲ့အရာေတြကုိ ဖန္တီးယူတဲ့အခါမွာ တစ္ခါတစ္ရံ ကုိယ္က်င့္တရားကိုတာကို လ်စ္လ်ဴရႈလုိက္တဲ့သူေတြ ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကုိယ္က်င့္တရားဆုိတာ သင့္ရဲ႕ ပံုရိပ္ပါ။ သင္တန္ဖုိးထားရမယ့္ အေရးအၾကီးဆံုး အခ်က္ေတြထဲကတစ္ခုပါ။ ကားေကာင္းေကာင္းစီး၊ တုိက္ေကာင္းေကာင္းေနရဖို႔အတြက္ ဘယ္ေတာ့မွ သင့္မ်က္ႏွာကုိ ဓါးနဲ႔မလွီးလုိက္ပါနဲ႔။ ကုိယ္က်င့္တရားဆုိတာ တျခားသူေတြက သင့္ကုိျမင္ေနရမယ့္ မ်က္ႏွာတစ္ခုလုိပါပဲ။

Rich နဲ႔ Wealth ရဲ႕ အဓိပၸါယ္

အမ်ားက“I want to be rich” ဆိုၿပီးေတာ့ေပါ့။ ထိုလူအမ်ားက“I want to be wealthy”
လို႔ မေျပာၾကပါဘူး။ Wealth ဆိုတဲ့ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈဆိုတာ သင့္ဆီမွာ တစ္စံု
တစ္ခု အေျမာက္အမ်ား (Abundance) ရွိလုိ႔ ဘယ္အရာကမွ လာမဖ်က္ဆီးနိုင္
ဘူးလို႔ ဆိုတာပါ။ Rich က က်ေတာ့ သင့္ဆီမွာ ပိုက္ဆံအေျမာက္အျမားရွိတယ္၊
ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို (Wealth အျဖစ္မေျပာင္းႏိုင္ရင္) သံုးရင္းနဲ႔ ကုန္သြားမွာပါတဲ့။

Wealthy မၿဖစ္ေစတဲ႔ အမွား ၈ ခုရွိပါတယ္။ ထိုအမွားမ်ားကိုေရွာင္ႏိုင္ပါေစ။

၁။ လြတ္လပ္မႈ (freedom) ကို မရွာဘဲ သာယာမႈ (Comfort) ကိုသာရွာျခင္း။
လူလတ္တန္းစားေတြဟာသာယာမႈဇုန္ (Comfort Zone) ထဲမွာပဲေနေနၾကပါတယ္။
အဲဒီ သာယာမႈဇုန္ဆိုတာကပဲ သူတို႔ ခ်မ္းသာလာမွာကို ဟန္႔တားတာပါ။ ၾကြယ္၀ခ်မ္း
သာတဲ့သူေတြက်ေတာ့ Comfort ဆိုတာထက္ Freedom ကို သာ ရွာေဖြၾကပါတယ္။
ေခတၱခဏသာယာၿခင္းကို အာရံုစိုက္ဦးစားမေပးဘဲ သည္းခံရွာေဖြစုေဆာင္းလိုက္ပါ။

၂။ ျဖန္႔က်က္ရင္းႏွီး ျမႈပ္ႏွံျခင္း (Diversification)။
ျဖန္႔က်က္ရင္းႏွီးျခင္းဟာ လူအေတြ အတြက္ပဲလို႔ ဘီလ်ံနာ မာ့ခ္ကူဘင္းက ဆိုပါတယ္။
ေ၀ါ့စထရိက သူ႔ရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားအတြက္ Diversification ကို လူေတြလိုက္လုပ္ေအာင္
ၿမဴဆြယ္ခဲ့တာမွာ အလြန္ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ဆိုရမွာပဲ။ ျဖန္႔က်က္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈဆိုတာ
ကိုယ့္္ေငြရင္းေတြကို ဟိုတစ ဒီတစ ခြဲေ၀ထည့္ထားၿပီး လုပ္ငန္းမ်ားစြာကို တျပိဳင္နက္
တည္းလုပ္ျခင္းပါ။ အန္ထရူးကာနက္ခ်ီကေတာ့ၾကက္ဥေတြကို ေတာင္းတလံုးထဲထည့္
ပါ၊ ၿပီးရင္ေတာ့ေသခ်ာဂရုစိုက္ပါ၊ လို႔ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အခ်ဳိ႔ေတြကေတာ႔ ေတာင္းတလံုးထဲ
မွာၾကက္ဥအားလံုးမထည္႔သင္႔ဘူးလို႔ဆိုၾကပါတယ္။စြန္႔စားမွဳမ်ားလြန္းတာမေကာင္းပါ။

၃။ ၀င္ေငြရလမ္းတစ္ခုတည္းအေပၚမွာပဲ ရပ္မေနပါနဲ႔။
ကၽြႏု္ပ္နဲ႔အသိ အမႈေဆာင္အရာရွိ အမ်ိဳးသမီးဟာ တႏွစ္ကို ေဒၚလာ သံုးသိန္းခြဲ ၀င္ေငြ
ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ တကယ့္ထိပ္တန္း အမႈေဆာင္အရာရွိ တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကပဲ
ရတဲ့ ၀င္ေငြပါ။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ရဲ႕ ကုမၸဏီဟာ မ်ားမၾကာမီမွာပဲ လုပ္ငန္းေတြ ရပ္ဆိုင္းခဲ့ပါ
တယ္။ သူလဲပဲ ၀င္ေငြမဲ့အျဖစ္ တမဟုတ္ခ်င္း ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္
ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈကို လိုခ်င္ရင္ေတာ့ သင့္ရဲ႕ အဓိက၀င္ေငြရလမ္းတခုထဲကို မူမတည္
ဘဲ၀င္ေငြရႏိုင္မယ့္ အၿခားရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံမႈလုပ္ဖို႔ လိုလာပါၿပီ။ ဒါဟာ Diversification နဲ႔
ၿခားနားပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ – တိုက္ခန္းငွားထားတာမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ မိတ္ဖက္ပါတ
နာအေနနဲ႔ ေငြေၾကးထည့္၀င္ထားတာမ်ိဳးပါ။ အဲလိုအလုပ္မ်ိဳးေတြက သင့္ကိုယ္တိုင္ အ
လုပ္မလုပ္ရဘဲ ၀င္ေငြ ရေနေစမွာျဖစ္လို႔ ၀င္ေငြအားျဖည့္ျခင္း (Fortification) လို႔ ေခၚ
ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။အဲဒါဆိုရင္ ေတာ္ရံုနဲ႔ ဒုကၡမေရာက္ပါ။

၄။ မိမိကုိယ္ကိုတျခားသူမ်ားနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ျခင္း။
လူအမ်ားဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေျဖသိမ့္ဖို႔အတြက္ တျခားသူေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္တတ္ၾကပါ
တယ္။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အဲဒီလို ႏႈိင္းယွဥ္ေနရံုနဲ႔ သင္၀င္ေငြေတြ ရလာပါ့မလား။မႏွဳိင္း
ယွဥ္သင္႔ဘဲကိုယ္႔ကိုလိုက္ႏွဳိင္းယွဥ္ေနသူေတြလည္း၀င္ေငြရႏိုင္ၾကပါမလား။အခ်ိန္ကုန္
လူပင္ပန္းရံုဘဲရွိၿပီးယွဥ္ၿပိဳင္ရင္းဘ၀အားလံုးအခ်ိန္ကုန္ေလလြင္႔ဆံုးရွဳံးကုန္ၾကပါလိမ္႔မယ္။

၅။ ခဏခဏ အသစ္ေပၚေနတတ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံျခင္း။
ေနာက္ဆံုးေပၚ နည္းပညာသံုးပစၥည္းမ်ားဟာ အရွိန္အဟုန္ျမင့္စြာ ေျပာင္းလဲတိုးတက္
ေနတာေၾကာင့္ အဲလိုေနရာမ်ိဳးေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံတာကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကမာ႔ၻအခ်မ္းသာဆံုးတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ၀ါရင္းဘတ္ဖက္ဆိုရင္လွ်ပ္စစ္၊မီးရထား၊ဘဏ္၊အာ
မခံ၊ ေဖ်ာ္ရည္လုပ္ငန္း၊ အစားအစာနဲ႔ သၾကားလံုးလုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံထားတာ
ေတြ႕ရပါတယ္။ ခ်မ္းသာသူမ်ားဘယ္လိုရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံလည္းဆိုတာကို စူးစမ္းေလ႔လာပါ။

၆။ သက္ေသသာဓကမရွိဘဲနဲ႔ အယံုလြယ္ျခင္း။
ကၽြႏ္ုပ္ယံုၾကည္ခဲ့မိၿပီး မွန္မယ္ထင္စြန္႔စားရတဲ႔လုပ္ငန္းမွာလူတစ္စုရဲ႕အလိမ္အညာ
ကို ခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။ မီလ်ံနဲ႔ ခ်ီတဲ့ ေငြေတြ ဆံုးရံႈးသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္သင္႔
ရဲ႕အေပၚယံထင္ျမင္မႈေတြကို လ်စ္လ်ဴရႈ႕ၿပီး ေလးစားႏိုင္စြမ္းရွိတဲ႔သက္ေသေတြနဲ႔ မွန္
ကန္စြာ အလုပ္လုပ္ပါ။ သက္ေသနဲ႔အလုပ္လုပ္ဖို႔မ၀ံ႔မရဲျဖစ္ေနတဲ့လူေတြနဲ႔ဆိုရင္ဘာ
အလုပ္မွတြဲမလုပ္ပါနဲ႔။

၇။ ပိုက္ဆံကို ျခစ္ကုတ္စုေဆာင္းေနျခင္း။
ပိုက္ဆံစုေနယံုနဲ႔ေတာ့ သင္ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာလာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘဏ္ကေပးတဲ့
အတိုးႏႈန္းဆိုတာက ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကို ကာမိယံုေလးပါ။ အဲဒီထက္ နည္းနည္း
ေလးပြားဖို႔ကို ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေလာက္ေတာင္ အခ်ိန္ယူရပါဦးမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ
ေငြစုတယ္ဆိုတာအေရးေပၚတစ္ခုခုေပၚလာရင္ထုတ္သံုးဖို႔ဘဲၿဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။

၈။ ဟန္ျပသံုးစြဲျပျခင္း။
လူတခ်ဳိ႕ရွိပါတယ္။ ကိုယ့္မွာ ဘာမွလဲ မရွိဘဲနဲ႔ တျခားလူအထင္ႀကီးေအာင္ ဟန္ျပ
သံုးစြဲျပၾကပါတယ္။ နာမည္ႀကီး Brand ေတြ၀ယ္သံုးမယ္၊ စားေသာက္ဆိုင္ေကာင္း
ေကာင္းေတြမွာ သံုးစြဲျပပါလိမ့္မယ္။ အဲလိုလူေတြဟာ အေၾကြးေတြ လည္ပင္းထိနစ္
ၿပီး ေနာက္ဆံုးေတာ့မရွဴႏိုင္မကယ္ႏိုင္ ျဖစ္ၾကမွာပါ။ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာလာမဲ႔သူေတြက
တျခားလူအမ်ား အထင္ႀကီးဖို႔ သံုးၿပေလ႔မရွိၾကပါ။ကိုယ္ပိုင္လြတ္လပ္မႈအတြက္သာ
ခ်င္႔ခ်ိန္သံုးစြဲေလ႔ရွိပါတယ္။ ဘီလ်ံနာႀကီးေတြက ေလယာဥ္ေတြ၊ အပန္းေျဖအိမ္ေတြ၊
ဇိမ္ခံသေဘၤာေတြ၀ယ္တာ၊ စတာေတြ ၾကားဖူးၾကမွာပါ။ သူတို႔ သံုးစြဲတယ္ဆိုတာသူ
တို႔ရွာထားတာရဲ႕ ေသးငယ္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေလးေတြပါ။ အားက်ရံုနဲ႔လိုက္မတုပါနဲ႔။

ဒါဆို ဘယ္ဟာေတြက သင့္ၾကြယ္၀မႈကို ဟန္႔တားေနတာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ ၈ ခ်က္ကို
ေဖာ္ျပၿပီးပါၿပီ။ ေငြေၾကးဆိုတာကသင့္ကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သင္
ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ အရာတိုင္းအတြက္ တစ္ခုခုကို ေပးရစျမဲမို႔ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀မႈကသင့္
အတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာေတြ မ်ားစြာ ဖန္တီးေပးဖို႔ေပးႏိုင္အားရွိရံုပါဘဲ။ ေရြးခ်ယ္စရာမ်ား
ၿပားလာတာနဲ႔အမွ် သင္ လြတ္လပ္မႈ (Freedom) ကိုရရွိလာႏိုင္မယ္ၿဖစ္တာေၾကာင္႔
Rich ၿဖစ္ရံုၿဖစ္မဲ႔အစား ဘယ္ေသာအခါမွကုန္မသြားႏိုင္ေတာ႔မဲ႔ Wealthy ၿဖစ္ပါေစ။

သင္ အတုယူနုိင္တဲ့ ေအာင္ျမင္သူတုိ႔ရဲ႕ က်င့္ထံုးမ်ား

(၁) အာရံုစူးစုိက္မႈ (Focus)

သင့္အေနနဲ႔ အာရံုေတြ ျပန္႔လြင့္ေနမယ္ဆုိရင္ သင့္ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အေကာင္းဆံုးအေနအထားမွာ ရွိေနနုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခုခုကို
လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အေတြးေတြမမ်ားပဲ အေကာင္းဆံုး အာရံုစူးစုိက္နိုင္ဖို႔ လုိပါတယ္။ ဒီအခ်က္က သိပ္မခက္ေပမယ့္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အေၾကာင္း
အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဗ်ာမ်ားေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါကုိသာ သတိထားျပင္နုိင္ရင္ သင့္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ တုိးတက္လာမွာပါ။

(၂) စိတ္အားထက္သန္မႈ (Passionate)

ဝတ္ေက်တန္းေက်လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုနဲ႔ စိတ္အားထက္သန္မႈအျပည့္နဲ႔ လုပ္တဲ့အလုပ္တစ္ခုဟာ ေျပာစရာမလုိေအာင္ ကြာပါတယ္။ စိတ္အားထက္သန္မႈ
တစ္ခုျဖစ္ဖို႔ဆုိရင္ တြန္အား (motivation) တစ္ခုလုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဖိအား (pressure) နဲ႔ မတူပါဘူး။ ကုိယ္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့အလုပ္၊ ကုိယ့္အတြက္ စိန္ေခၚမႈ
ေတြရွိတဲ့အလုပ္၊ ကုိယ့္အတြက္ အနာဂတ္ရွိတယ္လို႔ ခံစားရတဲ့အလုပ္ေတြက ကုိယ့္ကုိ တြန္းအားတစ္ခုျဖစ္ေစပါတယ္။

(၃) ၾကိဳးစားမႈ (Work Hard)

မၾကိဳးစားဘဲ ေအာင္ျမင္သြားတဲ့သူဆုိတာ မရွိပါဘူး။ ေအာင္ျမင္မႈတုိင္းမွာ လံုေလာက္တဲ့ အားထုတ္မႈတစ္ခုလုိအပ္စျမဲပါ။ အခုလက္ရွိမွာ မေအာင္ျမင္နုိင္ေသး
ဖူးဆုိရင္ ကုိယ့္ရဲ႕အားထုတ္မႈဟာ မလံုေလာက္ေသးဖူးလုိ႔သာ မွတ္ယူထားပါ။ ဒါေပမယ့္ ၾကိဳးစားမႈကုိေတာ့ ဘယ္္ေတာ့မွ မေလ်ာ့ပစ္လုိက္ပါနဲ႔။

(၄) တုိးတက္ျခင္း (Improving)

လူတစ္ေယာက္ဟာ နယ္ပယ္တစ္ခုမွာ ထိပ္တန္းေအာင္ျမင္သြားတယ္၊ သင္စရာမရွိေတာ့ေလာက္ေအာင္ ဆုိတာ မရွိပါဘူး။ အရမ္းတုိးတက္တဲ့ နည္းပညာမွာ
ေတာင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ တုိးတက္မႈေတြ ရွာေဖြေနရပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ကုိယ့္ရဲ႕တုိးတက္မႈေတြကုိ ရပ္တန္႔ပစ္လုိက္လုိ႔မရပါဘူး။ တစ္ေန႔ကို အခ်ိန္အနည္းငယ္ေပးျပီး
ကုိယ့္ရဲ႕ တုိးတက္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံနုိင္ပါတယ္။

(၅) အခ်ိန္ကုိ အသံုးခ်ျခင္း (Time Spending)

ဆင္းရဲတဲ့သူေရာ၊ ေအာင္ျမင္တဲ့သူေရာမွာ သာတူညီမွ်ပုိင္ဆုိင္ခြင့္ဆုိလို႔ ၂၄နာရီ ဆုိတဲ့ အခ်ိန္ပဲရွိပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္ကုိ အသံုးခ်ပံုကြဲျပားျခင္းကပဲ မတူညီတဲ့ အနာ
ဂတ္ေတြကို ျဖစ္ေပၚလာေစပါေတာ့တယ္။

(၆) ပုိလုပ္ပါ (Go Beyound limit)

ဒီေန႔ တစ္နာရီစာဖတ္မယ္လို႔ စိတ္ကူးရင္ ငါးမိနစ္ပိုဖတ္လုိက္ပါ။ မနက္ ၅ နာရီထမယ္ဆုိရင္ ငါးမိနစ္ေစာထလုိက္ပါ။ နည္းနည္းခ်င္းဆီပိုလုပ္တဲ့အက်င့္က ေရ
ရွည္မွာက်ရင္ သင့္ကုိ မထင္ထားေလာက္ေအာင္ အက်ိဳးမ်ားေစပါလိမ့္မယ္။

(၇) ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး (Build Relationships)

ေအာင္ျမင္ေရးရဲ႕ အေရးၾကီးတဲ့ေသာ့ခ်က္ေနာက္တစ္ခုက ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးပါပဲ။ လူမ်ားမ်ားကုိေပါင္းနုိင္ေလေလ၊ ကုိယ့္အတြက္ ေအာင္ျမင္ဖို႔ ရာခုိင္ႏႈန္း
မ်ားေလေလပါပဲ။ ဒီလုိေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးေကာင္းဖုိ႔ဆုိရင္ လူေတြအေပၚထားတဲ့ သင့္အျမင္ကုိ အရင္ဆံုးေျပာင္းလဲပစ္ရပါမယ္။ လူေတြကို မေကာင္းျမင္လို႔ မရပါဘူး။ သင္သိထားရမွာက အခြင့္အေရး၊ သင္ယူစရာေတြနဲ႔ ဗဟုသုတ အမ်ားစုက လူေတြဆီက ျမစ္ဖ်ားခံလာတယ္ဆုိတာပါပဲ။

ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေငြေရးေၾကးေရး စည္းမ်ဥ္းအခ်ို့"

(ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေငြေရးေၾကးေရး (Personal Finance) အေၾကာင္းကို ျမန္မာျပည္မွာ ေရးသားေဖာ္ျပတာ သိပ္မေတြ့ရဘူး။ အျခားနိုင္ငံေတြမွာေတာ့ Personal Finance အေၾကာင္းကို စာနယ္ဇင္းေတြမွာ အေတာ္ေလးေရးသားေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ ေငြေရးေၾကးေရးဆိုတာ လူ့ဘဝမွာ အေတာ္ၾကီးအေရးပါတဲ့အတြက္ personal finance ကိုပိုင္မွ လူ့ဘဝဟာ အဆင္ေျပမယ္လို့ ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိတ္ေဆြတို့အတြက္ အသံုးတည့္နိုင္မယ့္ Personal Finance စည္းမ်ဥ္းတခ်ို့ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။)

(၁) ဝင္ေငြထက္ ထြက္ေငြနည္းပါေစ

ကိုယ္ေရးကိုတာေငြေရးေၾကးေရးမွာ ဒါက အေျခခံအက်ဆံုး စည္းမ်ဥ္းပါ။ ဒီစည္းမ်ဥ္းကို မလိုက္နာနိုင္လို့ ဒုကၡေရာက္ရသူေတြ မနည္းပါ။ ဝင္ေငြထက္ သံုးေငြကမ်ားလို့ လစာေဒၚလာေသာင္းခ်ီရသည့္တိုင္ ေၾကြးထူျပီး လူမြဲစာရင္းခံလိုက္ရသူေတြ ရိွေနပါတယ္။ ဝင္ေငြထက္ ထြက္ေငြနည္းေအာင္ ေနတယ္ဆိုတာ အေလ့အက်င့္နဲ့ ဆိုင္ပါတယ္။ လစာ ေဒၚလာ ၂,၀၀၀ ရတဲ့အခ်ိန္မွာ တျပားမွမစုမိသူဟာ လစာေဒၚလာ ၂၀,၀၀၀ ရတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း တျပားမွ မစုမိဖို့မ်ားပါတယ္။
တကယ္က ဝင္ေငြဘယ္ေလာက္ရိွသလဲဆိုတာထက္ ဘယ္ေလာက္စုမိသလဲဆိုတာက အမ်ားၾကီးပိုအေရးၾကီးပါတယ္။ စုသင့္သေလာက္ကို လစဥ္စုတဲ့ အက်င့္လုပ္ထားရပါမယ္။ ဝင္ေငြ ဘယ္ေလာက္နည္းနည္း ၅%, ၁၀% ေလာက္ေတာ့ လူတိုင္းစုုနိုင္သင့္ပါတယ္။ ပထမအခ်က္က စုေဆာင္းမိဖို့ပါ။ ဒုတိယအခ်က္က စုေဆာင္းမိတာကို ေရရွည္တိုးပြားေအာင္ ရင္းနီွးျမုပ္နံွဖို့ပါ။ ဒါမွ ေငြေရးေၾကးေရးအရ လြတ္လပ္မႈနဲ့ လံုျခံုမႈကို ရပါမယ္။ ဝင္ေငြမရိွေတာ့တဲ့အခ်ိန္၊ နာမက်န္းျဖစ္ခ်ိန္၊ ပင္စင္ယူခ်ိန္ေတြမွာ မေၾကာင့္မက် ေနနိုင္ပါမယ္။

(၂) ေနာင္ခါလာ ေနာင္ခါေစ်းလို့ ဘယ္ေတာ့မွ မတြက္ပါနဲ့

"ရိွ, ပူရေသး၊ ကုန္မွ ေအး" ဆိုတာ အလြန္လႊဲမွားတဲ့ အေတြးပါ။ အခုခ်ိန္မွာ အသံုးမွား၊ အသံုးလြန္တာေတြကို ေနာင္အနာဂတ္မွ အဖတ္ျပန္ဆယ္မယ္လို့ သေဘာထားရင္ ေနာင္တအၾကီးၾကီးရနိုင္စရာရိွပါတယ္။ ေနာင္အနာဂတ္မွာ ဝင္ေငြတိုးလာမယ္လို့ ဘယ္သူမွ ေသခ်ာေပါက္မေျပာနိုင္ပါ။ ဝင္ေငြတိုးလာသည့္တိုင္ ကုန္က်စရာေတြ မ်ားလာမွာ ရိွပါေသးတယ္။ အိမ္ဝယ္ရမွာ၊ သားသမီးကို တကၠသိုလ္ပို့ရမွာ၊ က်န္းမာေရးစရိတ္သံုးရမွာ စတာေတြပါ။

(၃) အတိုးျမင့္အေၾကြးေတြကို အျမန္ဆံုးဆပ္ပါ

အေၾကြးေတြရိွရင္ အတိုးနႈန္းအျမင့္ဆံုး အေၾကြး (ဥပမာ၊ ခရက္ဒစ္ကတ္အေၾကြးကို) အရင္ဆံုးစဆပ္ပါ။

(၄) အေရးေပၚရန္ပံုေငြ အဆင္သင့္ျပင္ထားပါ

လက္ထဲမွာ (သို့မဟုတ္) ဘဏ္ထဲမွာ ေျခာက္လစာေလာက္အသံုးစရိတ္ အဆင္သင့္ရိွထားသင့္ပါတယ္။ ဘဝမွာ ၾကံု့လာတဲ့အခက္အခဲ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ေငြက ရွင္းေပးနိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ၊ ရုတ္တရက္ ေဆးရံုတက္ဖို့လိုလာတဲ့အခါ၊ အလုပ္ျပုတ္သြားတဲ့အခါမ်ိုးမွာ အေရးေပၚရံပံုေငြ အဆင္သင့္ရိွေနမွ စိတ္လံုျခံုစြာ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားနိုင္ပါမယ္။

(၅) လစဥ္အသံုးစရိတ္ ေရးဆြဲပါ

လစဥ္အသံုးစရိတ္ေတြကို စာရင္းလုပ္ပါ။ အစားအေသာက္အတြက္က ဘယ္ေလာက္၊ ေဖ်ာ္ေျဖေရးအတြက္က ဘယ္ေလာက္၊ ေရမီးဖုန္းအတြက္က ဘယ္ေလာက္၊ သြားလာစရိတ္က ဘယ္ေလာက္ကုန္တယ္ဆိုတာ ဆန္းစစ္ပါ။ ဘာက တကယ္ကုန္သင့္လို့ ကုန္တာ၊ ဘာက မကုန္သင့္ဘဲကုန္တာ၊ ဘာက မသံုးလည္း ရတယ္ဆိုတာေတြကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျမင္လာပါလိမ့္မယ္။ တကယ္မလိုအပ္ဘဲ သံုးမိေနတာေတြကို ေလွ်ာ့ပါ။ ေရွာင္ပါ။

(၆) ကားဝယ္တဲ့အခါ ျပုျပင္ထိမ္းသိမ္းစရိတ္နည္းမႈနဲ့ ဆီးစားသက္သာမႈကို
အဓိကထားပါ

ဆင္ဖိုးထက္ ခြ်န္းဖိုးၾကီးတတ္ပါတယ္။ ကားျပုျပင္ထိမ္းသိမ္းစရိတ္နဲ့ ဆီဖိုးက ေရရွည္မွာ ကားဖိုးထက္ အဆမတန္ၾကီးသြားနိုင္တာကို သတိျပုရပါမယ္။

(၇) အကုန္အက်မမ်ားတဲ့ ဝါသနာေတြကို ေမြးျမူပါ

ဥပမာအားျဖင့္ ေဂါက္ရိုက္တာဟာ အကုန္အက်မ်ားတဲ့ ဝါသနာတခုျဖစ္ပါတယ္။ ေဂါက္သီး၊ ေဂါက္တံ၊ ေဂါက္ကြင္းခ စသျဖင့္ အျမဲတမ္းကုန္က်စရိတ္ ရိွပါတယ္။ စာဖတ္၊ သီခ်င္းနားေထာင္၊ ဂစ္တာတီး၊ လမ္းေလွ်ာက္ စတာေတြကေတာ့ အကုန္အက်မမ်ားတဲ့ ဝါသနာေတြလို့ ဆိုရပါမယ္။

(၈) သူမ်ား ကိုယ့္ကိုဘယ္လိုထင္မလဲဆိုတာ မစိုးရိမ္ပါနဲ့

ကားဝယ္တဲ့အခါ၊ အဝတ္အစားဝယ္တဲ့အခါ၊ ဟန္းဖုန္းဝယ္တဲ့အခါ သူမ်ားအထင္ၾကီးေအာင္ မဝယ္ပါနဲ့။ အဲဒါေတြကို ဘယ္သူမွ တကယ္အထင္မၾကီးပါဘူး။ ခင္ဗ်ား ဘယ္လိုလူစားလဲ၊ ဘယ္ေလာက္စိတ္ေကာင္းနွလံုးေကာင္းရိွသလဲ၊ ဘယ္ေလာက္စိတ္ကူးစိတ္သန္း ေကာင္းသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ေပါင္းလို့သင္းလို့ေကာင္းသလဲဆိုတာကိုပဲ လူေတြက စိတ္ဝင္စားတာပါ။ မဆိုင္တာေတြအတြက္ ေငြတျပားမွ အပိုအကုန္မခံပါနဲ့။

(၉) ဘယ္ေတာ့မွ ထီမထိုးနဲ့

ဘယ္ထီပဲျဖစ္ျဖစ္ ထီေရာင္းတာဟာ အျမတ္ရဖို့ေရာင္းတာပါ။ ထီေရာင္းရေငြ ၁၀၀ ရိွရင္ ဆုေၾကးေငြက ၆၀ ေလာက္ပဲ ရိွပါတယ္။ ထီတခါထိုးတိုင္း ၄၀% ရံႈးတဲ့သေဘာပါ။ နွစ္လံုးထီ၊ သံုးလံုးထီေတြ ထိုးလို့ သူေဌးျဖစ္သြားသူ မရိွပါ။ ေငြရံႈး၊ အလုပ္ပ်က္၊ အိမ္ေထာင္ပ်က္၊ ေထာင္က်သြားသူေတြကေတာ့ မနည္းပါဘူး။ ကာစီနိုနဲ့ အျခားေလာင္းကစားေတြကိုလည္း ေဝးေဝးကသာ ေရွာင္ပါ။

(၁၀) အရက္၊ ေဆးလိပ္၊ ဆိုဒါ၊ ေကာ္ဖီ ေလွ်ာ့ပါ

ဒီေကာင္ေတြဟာ အာဟာရတန္ဖိုးလည္း မရိွ၊ က်န္းမာေရးကိုလည္း ထိခိုက္၊ ေငြကုန္ေၾကးက်လည္းမ်ားျပီး စြဲလမ္းေစတတ္တဲ့အတြက္ ေရွာင္နိုင္ရင္ ေရွာင္ပါ။ မေရွာင္နိုင္ရင္ ေလွ်ာ့ပါ။

"ေအာင္ျမင္ဖုုိ ့အတြက္ အခ်က္ ၈ခ်က္"

ဒီတခါေတာ့ Richard St. John ရဲ ့့TED Talk မွာ သူ ေဟာေျပာခဲ့တဲ ့”ေအာင္ျမင္ဖုုိ ့အတြက္ အခ်က္ ၈ခ်က္္” ကိုု အက်ဥ္းျခံုုး ေ၀မ်ွလုုိက္ပါတယ္။
သူဟာ ေအာင္ျမင္မႈ ေတြအေၾကာင္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ သုုေတသန လုုပ္ခဲ့သူျဖစ္တယ္။ သူက ေအာင္ျမင္သူေတြမွာ ေတြ ့ရေလ့ရွိတဲ ့ အခ်က္၈ ခုု ကိုု ေဖာ္ထုုတ္ခဲ ့ျပီး သူ့ရဲ ့ “8 To Be Great” ဆုုိတဲ့ စာအုုပ္ဟာ ေရာင္းအေကာင္းဆံုုး Best seller ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါကိုု ဖတ္ျပီး အေတြးေကာင္းတခုုခု ရၾကပါေစ။
“ကြၽန္ေတာ္ ့အေနနဲ ့လြန္ခဲ့တဲ့ ၇ႏွစ္အတြင္း ေအာင္ျမင္သူေတြနဲ ့ အင္တာဗ်ဴး ၅၀၀ လုုပ္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ မွာေတြ ့ရတဲ ့အခ်က္အလက္ေတြေပၚမူတည္ျပီး ဘာလုပ္ရင္ ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္ ဆိုတာ ကိုေျပာျပမွာပါ...

၁။ Passion (ကိုုယ္စိတ္၀င္စားတာ၊ကိုုယ္၀ါသနာပါတာ လုုပ္ပါ) ပထမဆုံး အခ်က္ကေတာ့ ဝါသနာပဲ။ Freeman Thomas ကေျပာတယ္.."ကြၽန္ေတာ္ကိုု က်ေနာ္ ့ဝါသနာကပဲ တြန္းအားေပး ေမာင္းႏွင္ပါတယ္ ..တဲ့။" အလုုပ္ကိုု ၀ါသနာပါလိုု ့ လုုပ္ပါ။ ေငြေၾကာင့္ေတာ ့မလုုပ္ပါနဲ ့တဲ ့။ Carol Coletta ကလဲ ေျပာတယ္ “စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းတာကေတာ့ ဝါသနာပါလို႕ တစ္ခုခုကုိ အျမတ္တနိုးလုပ္ေပးရင္ ပိုက္ဆံရမွာပဲ။ ၾကိဳးစားလုပ္ပါ.တဲ့။

၂။ Work (ၾကိုုးၾကိဳးစားစား လုုပ္ပါ) Rupert Murdoch က ကြၽန္ေတာ့္ကိုေျပာဖူးတယ္ "အလုပ္ဆုိတာကေတာ ့ ပင္ပန္းတာေပါ ့ဗ်ာ။လြယ္လြယ္ရတာ ဘာမွမရွိနုိင္ပါဘူး မဟုုတ္လား။ ဒါေပမဲ့ အရမ္းေပ်ာ္စရာေကာင္းပါတယ္ ..တဲ့။

၃။Good/Improve (ေကာင္းသထက္ေကာင္းေအာင္လုုပ္ပါ) Alex Garden ကေျပာပါတယ္ "ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ တစ္ခုခုကုိ စူးစူးစိုက္စုိက္ေလ့လာပါ၊ ျပီးေတာ့ အဲဒါကုိ အရမ္းေကာင္းေအာင္ လုပ္ျပပါ။ ဥံဳဖြဆုိျပီး ဆုိရံုနဲ႔ ရတာမရွိပါဘူး၊ ေလ့က်င့္၊ ေလ့က်င့္၊ ေလ့က်င့္ပါ..တဲ့။

၄။ Focus (အာရံုုစူးစိုုက္ပါ) Norman Jewison က ကြၽန္ေတာ့္ကိုေျပာဖူးတယ္၊ "ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အလုပ္တစ္ခုမွာ အာရံုစုိက္လုပ္ဖို႕ အေရးအၾကီးဆုံး..လို ့ထင္ပါတယ္..တဲ့။တကယ္အေရးၾကီးပါတယ္ဗ်ာ။

၅။Push (တြန္းေပးပါ) David Gallo ေျပာတာကေတာ့ "ကိုယ့္ကိုယ္ကို တြန္းေပးပါ။ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ တခ်ိန္လံုး တြန္းေပးဖို႕လိုတယ္ဗ်။ ရွက္ေၾကာက္စိတ္ ႏွင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မယံုၾကည္မွဳတို႕ကို လုံးဝဖယ္ရွားရမယ္..တဲ ့။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိ တခ်ိန္လံုး တြန္းေပးေရးဟာ သိပ္ေတာ ့လြယ္လွတာမဟုုတ္ဘူးမလား။ အဲဒါေၾကာင့္ မိခင္ေတြကိုု တီထြင္ေပးခဲ့တယ္ထင္ပါရဲ ့ (ရယ္သံမ်ား)။ Frank Gehry ကြၽန္ေတာ္႕ကိုေျပာဖူး တာကေတာ့ "ကြၽန္ေတာ္႕အေမက ကြၽန္ေတာ္႕ကို အျမဲ တြန္းခဲ့တာေပါ ့"..တဲ့။

၆။ Serve (အက်ိဳးေဆာင္ရမယ္) တခါတုုန္းက က်ေနာ္ကိုု ကေလးေတြက သူတိုု ့သန္းၾကြယ္ သူေဌးျဖစ္ခ်င္တယ္လို႕ ေျပာတယ္။ ကြၽန္ေတာ္က သူတိုု့ကိုု "ကဲ..ေကာင္းျပီ၊ အခုုေတာ ့မင္းတို႕ ကိုယ့္အက်ိဳးကုိေတာင္ မေဆာင္နိဳင္ၾကေသးေပမယ္ ့ေနာက္မွာ သူမ်ားအတြက္ တန္ဖုိးရွိတာ တစ္ခုခု အက်ိဳးေဆာင္ေပးရမယ္။လူေတြ ခ်မ္းသာလာၾကတာ အဲဒီလုိနည္းနဲ႔မို႔လုိ႔ ျဖစ္တယ္..လိုု ့။

၇။ Idea (စိတ္ကူးအၾကံမ်ား ထုုတ္ပါ) Bill Gates ကေျပာတယ္.. "ကြၽန္ေတာ္ အၾကံတစ္ခု ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါက ပထမဦးဆုံး Micro-computer software ကုမၸဏီ ကို တည္ေထာင္ဖို႕ပါ။" အေတာ့္ကိုေကာင္းတဲ့ စိတ္ကူး ပါ။ တကယ္ေတာ ့တီတီထြင္ထြင္ လုုပ္ နုုိ္င္ဖုုိ ့အၾကံဥာဏ္ေကာင္း ရွာၾကံတယ္ဆိုုတာ သိပ္ေမွာ္ဆန္တဲ ့ အရာေတာ ့ မဟုုတ္ဘူးေလ။

၈။Persist (ဇြဲ ရွိရမယ္) Joe Kraus ေျပာတာကေတာ့"မရမေန ဇြဲနဲ႕ လုပ္ကိုင္ျခင္းဟာ ေအာင္ျမင္မႈ အတြက္ အေရးၾကီးဆံုုးေပါ့ ဗ်ာ.တဲ ့။ မေအာင္ျမင္မွဳေတြြကိုု အံတုျပီး ဇြဲနဲ႕ ေက်ာ္ျဖတ္ရမယ္။ စိတ္ညစ္စရာေတြကို အံတုျပီး ဇြဲနဲ႕ ေက်ာ္ျဖတ္ရမယ္။ စိတ္ညစ္စရာဆုုိတာေတြကေတာ ့႐ံႈ႕ခ်မႈေတြ၊ ပယ္ခ်ခံရမႈေတြ၊ စိတ္အေနွာင့္အယွက္ေပးတဲ့ လူေတြနဲ႕ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ေပါ ့။
က်ေနာ္ေျပာတာကုိယုံပါ။ ဒါေတြဟာ ခင္ဗ်ားတုုိ ့ကိုု ေအာင္ျမင္မႈေတြဆီအေရာက္ပို႔ေပးၾကမဲ့ အေရးၾကီးဆံုး ရွစ္ခ်က္ပါပဲ...”